Ο αμφιλεγόμενος στρατηγός Σαράιγ που μετέτρεψε τη Θεσσαλονίκη σε απέραντο στρατόπεδο του Α’ παγκοσμίου. Λάτρευε το φακό και υπήρξε μέγας λογοκριτής του Τύπου

Τον Σεπτέμβριο του 1915 με την άδεια του Ελευθέριου Βενιζέλου χιλιάδες ξένοι στρατιώτες αποβιβάστηκαν στην Θεσσαλονίκη για να πάρουν μέρος στις εχθροπραξίες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και να ενισχύσουν τους Σέρβους που είχαν δεχτεί συντονισμένη επίθεση της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Βουλγαρίας.

Γάλλοι, Άγγλοι, Ιταλοί, Ρώσοι, Σέρβοι, Αφρικανοί και Ασιάτες από τις ευρωπαϊκές αποικίες αποβιβάστηκαν στο λιμάνι αλλάζοντας ριζικά την πόλη, αφήνοντας ακόμη και σήμερα το αποτύπωμά τους. Η κατάληψη έγινε για στρατηγικούς λόγους ώστε η Αντάντ να υπερασπιστεί την Σερβία, να ανακόψει τη Βουλγαρία και μελλοντικά να ανοίξει το Ανατολικό Μέτωπο. Η Θεσσαλονίκη μετατράπηκε σε ένα περιχαρακωμένο στρατόπεδο. Η “Στρατιά της Ανατολής” με πρώτο διοικητή τον Γάλλο στρατηγό Σαράιγ ξεκίνησε να αλλάζει την πόλη, κάνοντας την πιο προσιτή στις ανάγκες των στρατευμάτων.

Το όνομα του είναι συνδεδεμένο με τρία μεγάλα γεγονότα καθοριστικής σημασίας εκείνης της περιόδου. Το πρώτο ήταν η γενική ευθύνη που είχε για την αποβίβαση των συμμαχικών στρατευμάτων της Αντάντ στο λιμάνι της πόλης. Το δεύτερο ήταν η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 που σάρωσε την Θεσσαλονίκη και το τρίτο, η κατάρριψη του γερμανικού Ζέπελιν πάνω από την πόλη.

Σαράιγ. Ο αμφιλεγόμενος στρατηγός

Διοίκησε την Στρατιά της Ανατολής από το 1915 έως το τέλος του 1917. Ανέλαβε ένα πρωτοφανές και σύνθετο έργο που έγινε ακόμα πιο δύσκολο, λόγω της ιδιαίτερης προσωπικότητας του. Η αποστολή του σταρτηγού στη Θεσσαλονίκη είχε χαρακτηριστεί κρίσιμη. Κλήθηκε να διαχειριστεί 200.000 άνδρες από διαφορετικά στρατεύματα και να οργανώσει τη διάσωση του σερβικού στρατού, χωρίς επιτυχία.

Η πόλη όμως άλλαξε ριζικά υπό την διοίκηση του. Η γενικότερη στάση του απέναντι στον ντόπιο πληθυσμό δημιούργησε αρνητικές εντυπώσεις. Ήταν απόμακρος και συχνά υποτιμούσε τους Έλληνες. γρήγορα τα στόματα άνοιξαν και κάποιοι τον σχολίαζαν για την κατά πολλά χρόνια μικρότερη σύζυγό του. Το θεωρούσαν νάρκισσο και ωραιοπαθή και προς απόδειξη αυτού επικαλούνταν τις αναρίθμητες φωτογραφίες που τον απεικόνιζαν να ατενίζει σκεπτικός την περιχαρακωμένη πόλη.

“Δικτάτορας του Τύπου” και οξύθυμος

Η Θεσσαλονίκη την περίοδο που ξέσπασε ο “Μεγάλος Πόλεμος” εξέδιδε εκτός από ελληνόφωνες εφημερίδες στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα τούρκικα. Ο Σαράιγ θεωρήθηκε τότε ο πατέρας της λογοκρισίας. Ήταν αυτός που έστησε λογοκριτικό μηχανισμό με αποτέλεσμα να εκδίδονται εφημερίδες με κενές ή λευκές στήλες. Το ψαλίδι του λογοκριτή έκανε κοπτοραπτική. Επενέβαινε στο περιεχόμενο αποφασιστικά και κάποιες εφημερίδες έφταναν στο σημείο να κλείνουν για ορισμένα χρονικά διαστήματα με εντολή της γαλλικής διοίκησης.

Ήταν ο μόνος διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων που ενεπλάκη σε ένοπλη σύγκρουση με Έλληνες στην αποκαλούμενη “μάχη της σημαίας” ή “μάχη των σιτηρών”. Τότε ένοπλα τμήματα υποστηρικτών του βασιλιά Κωνσταντίνου που ήταν αντίθετοι με την πολιτική της ΑΝΤΑΝΤ, συγκρούστηκαν και ηττήθηκαν από τις γαλλικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας.

Η αντικατάσταση από την γαλλική κυβέρνηση

Οι σχέσεις του στρατηγού δεν ήταν καλές ούτε με Γάλλο πρωθυπουργό Κλεμανσό, που τον θεωρούσε στρατιωτικά αναποτελεσματικό και χωρίς χειροπιαστά αποτελέσματα. Έτσι, τον ανακάλεσε από την Θεσσαλονίκη με μια ασαφή αιτιολογία περί “γενικής φύσης συμβάντων”. Το 1918 αποχώρησε από τον στρατό λόγω ηλικίας. Στις εκλογές του 1919 ήταν υποψήφιος βουλευτής στο Παρίσι, αλλά δεν εξελέγη. Η νέα όμως κυβέρνηση τον επανέφερε στο στρατό, τιμής ένεκεν.

Το Νοέμβριο του 1924, η ριζοσπαστική κυβέρνηση του Edouard Marie Herriot τον διόρισε ύπατο αρμοστή στη Συρία και αρχηγό της γαλλικής στρατιάς του Λιβάνου. Η απολυταρχική του διοίκηση όμως, προκάλεσε εξεγέρσεις που προξένησαν σημαντικές απώλειες στα γαλλικά στρατεύματα. Ανακλήθηκε και αποσύρθηκε οριστικά.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η φονική μάχη του Σκρα όπου οι Έλληνες κατέλαβαν τα βουλγαρικά οχυρά με ξιφολόγχες και χειροβομβίδες. Οι μεγάλες απώλειες και ο θαυμασμός των συμμάχων της Αντάντ …