Ο Αμερικανός βουλευτής που επινόησε για τους κομμουνιστές τον όρο “αντιαμερικανικές δραστηριότητες”, ήταν πράκτορας των Σοβιετικών… με το αζημίωτο. Σάμουελ Ντικστάιν, ο “απατεώνας”

Ο Σάμουελ Ντικστάιν ήταν ένα βραχύσωμος γκριζομάλλης που κυκλοφορούσε πάντα με το μπαστούνι του. Ο Ντικστάιν διετέλεσε μέλος της αμερικάνικης Βουλής των Αντιπροσώπων από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1940.

Σε μια εποχή κατά την οποία ο περίφημος Τζόζεφ Μακάρθι ήταν ακόμα ένας άγνωστος δικηγόρος στο Ουισκόνσιν, ο Ντικστάιν ήταν εκείνος που γνωστοποιούσε χωρίς δεύτερη σκέψη την ταυτότητα όσων θεωρούσε ότι υπονόμευαν το κράτος. Εκείνος εφηύρε τη φράση «αντι-αμερικανικές δραστηριότητες» που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον αργότερα. Είχε μάλιστα τη συνήθεια να καλεί τους αντιπάλους του να βγουν έξω από το κτίριο και να λύσουν τις διαφορές τους σαν άνδρες!

Ο βουλευτής κατάσκοπος

Ο Ντικστάιν εγκατέλειψε το Κογκρέσο το 1946 και υπηρέτησε στο Ανώτατο Δικαστήριο της πολιτείας της Νέας Υόρκης έως τον θάνατό του το 1954. Κι όμως, στο βιβλίο «Σοβιετική κατασκοπεία στην Αμερική – η εποχή του Στάλιν», βασισμένο σε αρχεία της KGB, οι συγγραφείς Αλεν Βαϊνστάιν και Αλεξάντερ Βασίλιεφ αποκάλυπτουν ότι ο Στάλιν διέθετε έναν κατάσκοπο μέσα στο Κογκρέσο, έναν εκνευριστικό τύπο που «μια φορά έφθασε να μας ουρλιάζει», σύμφωνα με τον σοβιετικό σύνδεσμό του, «ότι εάν δεν του δώσουμε κι άλλα χρήματα θα σταματήσει κάθε επαφή». Μέχρι σήμερα, ο Σαμ Ντικστάιν είναι – απ’ όσο ξέρουμε – ο μοναδικός αμερικανός βουλευτής που δρούσε ως μυστικός πράκτορας για ξένη δύναμη. Το κωδικό του όνομα ήταν “Κρουκ” (απατεώνας).

Γεννημένος στο Βίλνιους της Λιθουανίας το 1885, ο Ντικστάιν σε παιδική ηλικία, μετανάστευσε με τους βαθιά θρησκευόμενους εβραίους γονείς του στη Νέα Υόρκη. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, άνοιξε δικό του δικηγορικό γραφείο και ξεκίνησε να ασχολείται με την πολιτική, πρώτα στην πολιτειακή βουλή.

Εξελέγη στη Βουλή των Αντιπροσώπων το 1911. ‘Ομως δεν έγινε γνωστός παρά το 1930.

Τότε ανέλαβε επικεφαλής της Επιτροπής για τη Μετανάστευση και τη Χορήγηση Υπηκοότητας.

Η μάχη κατά του ναζισμού

Διαρκώς αποκήρυττε τους κομμουνιστές, όμως πρωτίστως ήταν εχθρός του ναζισμού.

Το 1933, ένα χρόνο αφότου ο Αδολφος Χίτλερ αναρριχήθηκε στην εξουσία, ο Ντικστάιν διοργάνωσε ανεπίσημες ακροάσεις σχετικά με τις «δραστηριότητες ναζιστικής προπαγάνδας από ξένους στις ΗΠΑ». Στο ραδιόφωνο του NBC ο Ντικστάιν διακήρυξε ότι είχε βρει «επαρκείς αποδείξεις προκειμένου να χαρακτηρίσει τη ναζιστική κυβέρνηση ως τη μεγαλύτερη απειλή που έχει υπάρξει ποτέ για την δημοκρατία μας».  Κάπως έτσι έφτιαξε την επιτροπή για τη διερεύνηση των «αντι-αμερικανικών δραστηριοτήτων» – η οποία ξεκίνησε για τους ναζί και κατέληξε να κυνηγά τους κομμουνιστές!

Η λίστα των 100 κατασκόπων

Στις αρχές του 1937 ο Ντικστάιν ανακοίνωσε ότι θα δώσει τα ονόματα «100 κατασκόπων που εισήλθαν στη χώρα για να εξαπλώσουν την προπαγάνδα των ναζί». Επικεφαλής τους θεώρησε ότι ήταν ο Φριτζ Κουν που αντεπιτέθηκε: «Ο Ντικστάιν και όχι εγώ είναι ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς αυτής της χώρας», είπε. «Νομίζω ότι είναι κατάσκοπος των Σοβιετικών». Δεν ήταν. ‘Οχι ακόμα, τουλάχιστον.

Εκείνη την εποχή, ο Ντικστάιν είχε την πρώτη του επαφή με τη NKVD, την υπηρεσία πάνω στην οποία στήθηκε η KGB αργότερα. Σύμφωνα με τα αρχεία, ένας Αυστριακός που εργαζόταν για τους Σοβιετικούς τον προσέγγισε και του ζήτησε βοήθεια για να εξασφαλίσει την αμερικανική υπηκοότητα.

Εκείνος του είπε ότι ο αριθμός των Αυστριακών στους οποίους προβλεπόταν να δοθεί υπηκοότητα είχε συμπληρωθεί, όμως έναντι 3.000 δολαρίων θα έβλεπε τι θα μπορούσε να κάνει.

Η επαφή με την ΕΣΣΔ

Ο Ντικστάιν του είπε ότι «είχε κανονίσει δεκάδες παρόμοιες υποθέσεις» με παρόμοιο τρόπο – ως πρόεδρος της Επιτροπής Μετανάστευσης. Τον Δεκέμβριο ο αμερικανός βουλευτής προσέγγισε τον σοβιετικό πρέσβη στην Ουάσιγκτον, του μίλησε για «τη θετική του διάθεση προς την ΕΣΣΔ» και προσέφερε πληροφορίες για μια ρωσική φασιστική ομάδα έναντι 5.000 δολαρίων. Τελικά ζήτησε μηνιαίο μισθό 2.500 δολαρίων για να δίνει σταθερά πληροφορίες, όμως ο σύνδεσμός του, ο “Ιγκόρ” του είπε ότι μάξιμουμ θα του έδιναν 500 δολάρια. Δεν ήταν άσχημα. Το 1937 η μέση αμερικανική οικογένεια κέρδιζε 1.800 δολάρια το χρόνο.

Ο Ντικστάιν διαπραγματευόταν διαρκώς την αμοιβή του, άλλοτε με την προοπτική ότι θα τοποθετηθεί σε κάποια σημαντική επιτροπή, άλλοτε επειδή είχε ενδιαφέροντα στοιχεία. «Ξέρουμε με ποιόν έχουμε να κάνουμε», αναφέρεται σε έκθεση της NKVD. «Το κωδικό του όνομα “Απατεώνας” αποδίδει πλήρως τον χαρακτήρα του». Ο βουλευτής πάντως συνέχισε να ενημερώνει τη Μόσχα για τους φασίστες που βρίσκονταν σε αμερικανικό έδαφος και σε μια περίπτωση τουλάχιστον, για έναν Σοβιετικό που αυτομόλησε και το Κρεμλίνο ήθελε να του κλείσει το στόμα. Ο Βάλτερ Κριβίτσκι βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του στην Ουάσιγκτον, όπου σύμφωνα με ανακοίνωση, αυτοκτόνησε.

Εν τω μεταξύ, οι διαφωνίες για τα χρήματα συνεχίζονταν. Ο Ντικστάιν παραδέχθηκε στους Σοβιετικούς ότι είχε εργασθεί στο παρελθόν για τις πολωνικές και τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες. Τον Φεβρουάριο του 1940 η NKVD αποφάσισε να σταματήσει τη συνεργασία μαζί του, γιατί «δεν μπορούσε να δημιουργήσει γύρω του μια ομάδα φιλελεύθερων βουλευτών που θα ασκούσαν επιρροή»…

Νατάσα Μπαστέα

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το ροζ σκάνδαλο που συντάραξε τον Καναδά στον Ψυχρό Πόλεμο. Η γερμανίδα «κατάσκοπος» Τζέρντα είχε σχέση με Σοβιετικούς πράκτορες, παντρεύτηκε αμερικανό αθλητή και «ερωτεύτηκε» συντηρητικούς βουλευτές