Ο Αμερικανός που έζησε σε ξυλόσπιτο στο δάσος για 2 χρόνια, 2 μήνες και 2 ημέρες. Φυλακίστηκε για μία νύχτα και “δίδαξε” ανυπακοή

Γεννημένος στις 12 Ιουλίου 1817 στην πόλη Κόνκορντ της Μασαχουσέτης, από πατέρα γαλλικής καταγωγής, ο Χένρι Ντέιβιντ Θορώ μυήθηκε από μικρός στα δάση, τα ρυάκια και τα λιβάδια.

Το 1833, εισήχθη στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Παρότι ήταν καλός φοιτητής, αδιαφορούσε για την ιεραρχία και τα αξιώματα και προτιμούσε να χρησιμοποιεί τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου για δικούς του σκοπούς.

Ο Θορώ ένιωθε ότι δεν ταίριαζε με τα τρία από τα τέσσερα συνηθισμένα επαγγέλματα που ήταν διαθέσιμα στους αποφοίτους του Χάρβαρντ: του υπουργού, του νομικού και του γιατρού. Με το τέταρτο, του δάσκαλου, αισθανόταν πιο άνετα, καθώς τα δύο μεγαλύτερα αδέρφια του, η Έλεν και ο Τζον, ήταν δάσκαλοι. 

Έτσι, προσλήφθηκε ως δάσκαλος στο δημόσιο σχολείο του Κόνκορντ, αλλά παραιτήθηκε μετά από δύο εβδομάδες, λόγω διαφωνίας του με τον προϊστάμενό του για τις μεθόδους τιμωρίας των μαθητών. Μετά από μία αποτυχημένη προσπάθεια να λειτουργήσει σχολείο με τον αδερφό του, ο Θορώ κατέληξε να δουλεύει στο εργοστάσιο μολυβιών του πατέρα του.

Στο Κόνκορντ, γνώρισε τον κατά 14 χρόνια μεγαλύτερό του, Ραλφ Ουάλντο Έμερσον. Ο επίσης υπερβατιστής Έμερσον έβλεπε στο πρόσωπο του Θορώ έναν αληθινό μαθητή και φίλο και ο Θορώ στο πρόσωπο του Έμερσον ένα σπουδαίο μέντορα.

Κατά τη διάρκεια της συναναστροφής του με τον Έμερσον, ο Θορώ ανέπτυξε τη φιλοδοξία να γίνει συγγραφέας και ο Αμερικανός φιλόσοφος τον βοήθησε να δημοσιεύσει μερικά ποιήματα και δοκίμια στο περιοδικό “The Dial“.

Ο Χένρι Ντέιβιντ Θορώ ανέπτυξε μια στενή φιλία με τον φιλόσοφο, Ραλφ Ουάλντο Έμερσον. Πηγή εικόνων: Wikipedia

Η ζωή στη φύση

Η συμβατική ζωή δίπλα στους γονείς δεν ικανοποιούσε τον Θορώ. Η δουλειά στο εργοστάσιο μολυβιών του πατέρα του ήταν για αυτόν ανιαρή και κουραστική. Θυμούμενος μια καλοκαιρινή επίσκεψη στο ησυχαστήριο ενός κολεγιακού του φίλου, ο Θορώ αποφάσισε να χτίσει κάτι παρεμφερές κοντά στο νερό για τον εαυτό του.

Εκεί θα μπορούσε να βρει χώρο και χρόνο για να γράψει και “να ανακαλύψει τον εαυτό του μέσα από την ανάπτυξη της σχέσης του με τη φύση“, όπως έλεγε. Το 1845, ο 28χρονος Θορώ πήρε την άδεια από τον Έμερσον να χρησιμοποιήσει ένα κομμάτι γης που του ανήκε.

Στις όχθες της λίμνης Γουόλντεν, στο δάσος του Κόνκορντ κατασκεύασε μία μικρή καλύβα από ξύλα.

Εγκαταστάθηκε και περιόρισε τη διατροφή του ως επί το πλείστον στα φρούτα και τα λαχανικά, που έβρισκε στην άγρια φύση ​​και τα φασόλια που ο ίδιος καλλιεργούσε.

Ο Θορώ έμεινε στο ξυλόσπιτο για δύο χρόνια, δύο μήνες και δύο ημέρες, δηλαδή από τις 4 Ιουλίου 1845 μέχρι τις 6 Σεπτεμβρίου 1847.

Αντίγραφο του ξυλόσπιτου του Θορώ κοντά στη λίμνη Γουόλντεν του Κόνκορντ της Μασαχουσέτης. Πηγή εικόνας: RhythmicQuietude at en.wikipedia

“Όταν θα έφτανα να πεθάνω, δεν ήθελα να ανακαλύψω ότι δεν είχα ζήσει”

Μέσα από τις αμέτρητες ώρες παρατήρησης και καταγραφής της τοπικής χλωρίδας και πανίδας, “γεννήθηκε” το διασημότερο βιβλίο του Θορώ: το “Walden ή Η ζωή στο δάσος“. Κυκλοφόρησε το 1854 και σήμερα θεωρείται ύμνος στην οικολογία. Σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου του, ο Αμερικανός φυσιοδίφης γράφει:

“Πήγα στο δάσος γιατί ήθελα να ζήσω συνετά, να αντιμετωπίσω μόνο τα ουσιαστικά γεγονότα της ζωής και να δω αν θα μπορούσα να μάθω αυτό που έπρεπε να είχα διδαχθεί και όχι, όταν θα έφτανα να πεθάνω, να ανακαλύψω ότι δεν είχα ζήσει“.

Τα παραπάνω λόγια του Χένρι Ντέιβιντ Θορώ διαβάζουν οι επισκέπτες κοντά στη λίμνη Γουόλντεν, όπου έμενε για δύο χρόνια. Πηγή εικόνας: WikimediamtxCommons

Και σε ένα άλλο κεφάλαιο γράφει: “Θα χαιρόμουν, αν αυτά που έχω να πω παρουσίαζαν ενδιαφέρον όχι τόσο για τους Κινέζους ή τους κατοίκους των νησιών Σάντουιτς, αλλά περισσότερο για εσάς, που ζείτε στην περιοχή της Νέας Αγγλίας, όπως την αποκαλούν.

Θα χαιρόμουν αν όσα διαβάσετε έχουν να σας πουν κάτι σχετικά με την κατάστασή σας, ειδικά με την υλική σας κατάσταση ή με τις συνθήκες ζωής στον κόσμο σας, στην πόλη σας […] Μπορεί κάποτε οι παλιοί να μην ήξεραν ούτε καν πώς να βρουν καύσιμο, για να κρατήσουν τη φωτιά τους αναμμένη. Οι καινούργιοι όμως μαζεύουν ξερόκλαδα για προσάναμμα.

Πιστεύω πως μπορούμε άφοβα να δείξουμε εμπιστοσύνη σε πολύ περισσότερα απ’ όσα τολμάμε. Μπορούμε να απαρνηθούμε τόση φροντίδα για τον εαυτό μας όση είμαστε πρόθυμοι να παραχωρήσουμε με κάθε ειλικρίνεια κάπου αλλού.

Η Φύση είναι καλά προσαρμοσμένη τόσο στην αδυναμία μας όσο και στη δύναμή μας. Το αδιάκοπο άγχος και η ακατάπαυστη πίεση που νιώθουν κάποιοι άνθρωπο αποτελούν σχεδόν ανίατη ασθένεια“.

Το βιβλίο του Χένρι Ντέιβιντ Θορώ “Walden ή Η ζωή στο δάσος” δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 1854. Πηγή εικόνας: Wikipedia

Η φυλάκιση για μία νύχτα και η “πολιτική ανυπακοή”

Το καλοκαίρι του 1846, ο Χένρι Ντέιβιντ Θορώ φυλακίστηκε, διότι αρνήθηκε να πληρώσει κεφαλικούς φόρους έξι ετών. Με αυτήν την κίνηση, ήθελε να δείξει ότι δεν υποστηρίζει μια κυβέρνηση που ενέκρινε τη δουλεία και διεξήγαγε έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο εναντίον του Μεξικού.

Ο Θορώ έμεινε στη φυλακή μόνο για ένα βράδυ, γιατί κάποιος συγγενής του, κατά πάσα πιθανότητα μία θεία του, φέρεται να πλήρωσε τις οφειλές του, παρά τη θέλησή του.

Αναμνηστική πλάκα στο μέρος όπου φυλακίστηκε για μία νύχτα ο ανυπάκουος Χένρι Ντέιβιντ Θορώ. Πηγή εικόνας: WikimediamtxCommons

Ήταν υπέρμαχος των πολιτικών ελευθεριών και πολέμιος της κατάχρησης εξουσίας. Βοήθησε δούλους να διαφύγουν στον Καναδά και υποστήριζε τον συμπατριώτη του, Τζον Μπράουν, ο οποίος τασσόταν υπέρ της ένοπλης αντίστασης των σκλάβων, αλλά συνελήφθη και απαγχονίστηκε, στις 2 Δεκεμβρίου 1859.

Ορισμένοι μελετητές κατατάσσουν τον Θορώ στον αναρχικό χώρο, επειδή, μεταξύ άλλων, υποστηρίζει στην “Πολιτική Ανυπακοή” ότι

“όσο λιγότερο κυβερνά μια κυβέρνηση, τόσο καλύτερη κυβέρνηση είναι” 

Το μόνο βέβαιο είναι πως το έργο του άσκησε επίδραση σε ανθρώπους διαφόρων ιδεολογιών.

Η συμβολή του στη μελέτη της κλιματικής αλλαγής

Οι σύγχρονοι επιστήμονες θεωρούν ότι ο Θορώ συνεισέφερε, χωρίς φυσικά να το ξέρει, στη μελέτη της κλιματικής αλλαγής, μέσα από τις παρατηρήσεις του για το περιβάλλον.

Όπως αναφέρει το Climate Change Initiative, “τα ογκώδη αρχεία που διατηρούσε για τις καιρικές συνθήκες και τους χρόνους άνθησης διαφόρων φυτών χρησιμοποιούνται τώρα από επιστήμονες του κλίματος για να παρακολουθήσουν τις επιπτώσεις της θέρμανσης στη Νέα Αγγλία. 

Γενικότερα, τα κείμενά του για την αντίσταση στην αδικία έχουν εμπνεύσει ακτιβιστές για το κλίμα σε όλο τον κόσμο να ασκήσουν πολιτική ανυπακοή, για να διαμαρτυρηθούν για τη γενική αποτυχία των κυβερνήσεων να αναλάβουν δράση για να μειώσουν την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα“.

Ο Ρίτσαρντ Πρίμακ, καθηγητής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, έψαξε τα αρχεία και συνέκρινε τις παρατηρήσεις του Θορώ πριν από ενάμιση αιώνα με τις δικές του. 

Ο Πρίμακ και οι συνεργάτες του βρήκαν ότι το 1/4 των αγριολούλουδων που παρατήρησε ο Θορώ δεν υπάρχουν πλέον γύρω από το Κόνκορντ. 

Θεωρούν το 1/3 από αυτά σπάνιο και αναφέρουν πως γι’ αυτό ευθύνονται η αστικοποίηση, η ρύπανση και ο αυξημένος πληθυσμός ανθρώπων και ελαφιών, σύμφωνα με άρθρο στο New England Historical Society.

Μέχρι το τέλος της ζωής του, στις 6 Μαΐου 1862 από φυματίωση, ο Χένρι Ντέιβιντ Θορώ επιβίωνε δουλεύοντας στην οικογενειακή επιχείρηση, κάνοντας τοπογραφικές εργασίες, δίνοντας διαλέξεις και δημοσιεύοντας δοκίμια σε εφημερίδες και περιοδικά. 

Παρ’ όλ’ αυτά, το εισόδημά του δεν ήταν ποτέ ικανοποιητικό και το κύριο μέλημά του ήταν οι καθημερινές απογευματινές βόλτες στο δάσος του Κόνκορντ και η τήρηση ιδιωτικού ημερολογίου.

Δεν έκανε ποτέ σχέση με γυναίκα ούτε απέκτησε απογόνους, με αποτέλεσμα αρκετοί να πιστεύουν ότι ήταν είτε ομοφυλόφιλος είτε ασεξουαλικός.

Πηγές εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: WikimediamtxCommons και Wikipedia