Θυσίαζαν τον εαυτό τους και τα παιδιά τους. Πολεμούσαν και μετέφεραν πολεμοφόδια. Ο άγνωστος ρόλος των γυναικών το 1821

Στις συνειδήσεις των περισσότερων Ελλήνων, η Επανάσταση του 1821 έχει συνδεθεί με την ανδρική γενναιότητα και αυτοθυσία. Στην πραγματικότητα, ο αγώνας των γυναικών έπαιξε εξίσου κομβικό ρόλο στην απελευθέρωση της Ελλάδας.

Πολέμησαν, έστειλαν αγόγγυστα τους άνδρες και τα παιδιά τους στις μάχες, κράτησαν τα σπιτικά, καλλιέργησαν τα χωράφια, τροφοδότησαν τα άτακτα σώματα, μετέφεραν πολεμοφόδια και δεν δείλιασαν μπροστά σε κανένα κίνδυνο. Όσες είχαν χρήματα τα προσέφεραν. Οι υπόλοιπες έδωσαν την προίκα τους και τα παιδιά τους. Ακόμη και όταν κακοποιήθηκαν από τους Τούρκους και βιάστηκαν, έμειναν σταθερές στον σύνθημα “Ελευθερία ή θάνατος”.

Τα ονόματα της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και της Μαντώς Μαυρογένους είναι ίσως τα μόνα γυναικεία που διαχρονικά στέκονται πλάι σε προσωπικότητες όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης.

Η Μπουμπουλίνα συμμετείχε στην προετοιμασία του Αγώνα ως Φιλική, ναύλωσε πλοία, οργάνωσε στρατιωτικά σώματα και ξόδεψε όλη της την περιουσία για την Ελληνική Επανάσταση. Η Μαντώ επίσης διέθεσε τεράστια ποσά για τον εξοπλισμό ενός ολόκληρου στόλου, ενώ πολέμησε και η ίδια στην πρώτη γραμμή. Εκμεταλλεύτηκε ακόμα τη μόρφωση και τις αριστοκρατικές καταβολές της για να διαδώσει τους σκοπούς της Επανάστασης σε αστικούς ευρωπαϊκούς κύκλους.

Σε δεύτερο “επίπεδο” αναγνωρισιμότητας τοποθετούνται οι Σουλιώτισσες. Παρότι οι γυναίκες αυτές δεν είναι γνωστές με τα ονόματά τους, ο ηρωισμός και η αυτοθυσία τους έχουν χαραχθεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη. Αφού δεινοπάθησαν κατά την πολύμηνη πολιορκία του Σουλίου, ρίχθηκαν στη μάχη κατά των Τουρκαλβανών. Απέναντι σε χιλιάδες πάνοπλους εχθρούς όμως η μοίρα τους ήταν προδιαγραμμένη.

Πολλές ήταν έγκυες, άλλες είχαν τα παιδιά στην αγκαλιά τους. Ωστόσο, δε δίστασαν, προτίμησαν τον θάνατο από τη σκλαβιά και τον ατιμασμό. Την απόφασή τους επισφράγισε ο θρυλικός χορός του Ζαλόγγου.

Ο Αγώνας των γυναικών όμως δεν τελειώνει με δύο γνωστά ονόματα και την αυτοθυσία των γυναικών μιας περιοχής.

Η ανώνυμη ηρωίδα

Για την επιτυχία της Επανάστασης συνέδραμαν οι γυναίκες όλων των κοινωνικών τάξεων σε κάθε σκλαβωμένο τόπο.

Είναι γεγονός ότι οι κλέφτες και οι αρματολοί ήταν στην πλειονότητά τους άντρες. Ο ρόλος των γυναικών που έμεναν πίσω όμως ήταν εξίσου σημαντικός. Οι απλές Ελληνίδες ήταν τα εργατικά χέρια που έχτιζαν και επισκεύαζαν τα τείχη των πόλεων. Κατασκεύαζαν πολεμοφόδια και φάρμακα, περιέθαλπταν τους τραυματίες, μαγείρευαν και μετέφεραν τρόφιμα στους άνδρες πολεμιστές.

Η κυρά Μανώλαινα είναι μία από τις ελάχιστες που έμειναν στην ιστορία επώνυμα. Με το ξέσπασμα της επανάστασης στην Αθήνα, η ηλικιωμένη γυναίκα εφοδίαζε τους αγωνιστές τακτικά με μπαρούτι. Το προμηθευόταν κρυφά τη νύχτα από το σπίτι του κατασκευαστή Παυλή και το τύλιγε στον μπόγο με τα λερωμένα ρούχα της. Με τη δικαιολογία πως πάει να τα πλύνει στο ρέμα της Καλλιρόης, περνούσε μπροστά από τους Τούρκους, άλλοτε απ’ τη Μεγάλη Πόρτα (πύλη του Αδριανού) και άλλοτε από την πόρτα της Μπουμπουνίστρας. Όταν έφτανε στο ρέμα που βρισκόταν τότε έξω από την πόλη, παρέδιδε το πολύτιμο υλικό σε ανθρώπους των καπεταναίων, που την περίμεναν την προκαθορισμένη μέρα και ώρα.

Φυσικά, υπήρχαν και οι γυναίκες που ρίχθηκαν στην πρώτη γραμμή της μάχης. Η Δόμνα Βισβίζη, η Σταυριάννα Σάββαινα, η Ζαφειράκαινα, η Τζαβέλαινα είναι ορισμένες από αυτές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες από όσες δεν παραμένουν ανώνυμες, διασώζονται με τα ονόματα των συζύγων τους.

Υπήρχαν τέλος, εκείνες που εκμεταλλευόμενες τα πλούτη και την κοινωνική τους τάξη, συνέβαλλαν καθοριστικά στην οικονομική ενίσχυση του Αγώνα. Οι Φαναριώτισσες, η μητέρα των Υψηλάντηδων, πολλές αριστοκράτισσες της Μικράς Ασίας διέθεσαν μεγάλο μέρος της περιουσίας τους για να βοηθήσουν τον ξεσηκωμό των συμπατριωτών τους.

Καπετάνισσα

Η PLAYMOBIL τιμά τη γυναίκα στον Αγώνα του 1821 μέσα από την κυκλοφορία του επετειακού σετ PLAYMOBIL play & give Έλληνες Αγωνιστές του 1821. Η “Καπετάνισσα” δεν αναπαριστά μόνο την Μπουμπουλίνα ή τη Μαντώ. Συμβολίζει τη Σουλιώτισσα, την ανώνυμη πολεμίστρια, αλλά και την Ελληνίδα σύζυγο, τη μάνα, την αδερφή, την κόρη.

Η γυναικεία συνεισφορά στην Επανάσταση συχνά αποσιωπάται. Δίχως αυτή όμως, ο Αγώνας των Ελλήνων θα ήταν καταδικασμένος.

Οι Ελληνίδες του ’21 στάθηκαν άξιες των προκλήσεων της εποχής τους και διαδραμάτισαν καίριο ρόλο στην εξέγερση, αψηφώντας τον πανίσχυρο οθωμανικό στρατό και προτάσσοντας το συλλογικό συμφέρον και την τιμή της πατρίδας τους.

Το επετειακό σετ PLAYMOBIL play & give κυκλοφορεί αποκλειστικά για την ελληνική αγορά σε όλα τα καταστήματα παιχνιδιών και όπως κάθε χρόνο, μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του θα διατεθεί για την ενίσχυση του Συλλόγου «ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ». Μάθετε περισσότερα για το κοινωνικό πρόγραμμα PLAYMOBIL play & give κάνοντας κλικ εδώ.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η απόφαση του Κολοκοτρώνη να χτυπήσει στην καρδιά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η άλωση που εδραίωσε την επανάσταση