Ο άγνωστος Ολυμπιονίκης του Πειραιά. Υποδυόταν σε ταινίες τον Ηρακλή και πληρωνόταν με γεύμα σε μπακαλοταβέρνα

Γράφει ο συνεργάτης μας ιστορικός ερευνητής Στέφανος Μίλεσης

Στις αρχές του 1957 πέθανε ένα ίνδαλμα του πειραϊκού αθλητισμού, ο Ευάγγελος Μενεξής. Παρόλα αυτά στην κηδεία του δεν εκφωνήθηκαν επικήδειοι ούτε παρέστη πλήθος κόσμου, παρά μόνο ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Μιλτιάδης Πουρής και κάποιοι στενοί συγγενείς.

Ο Μενεξής ζούσε για χρόνια μόνος, φτωχικά σε ένα λιτό δωμάτιο στον Πειραιά, στην οδό Κανάρη 44. Κι όμως το όνομά του κάποτε μεσουρανούσε στην πόλη. Υπήρξε και μέλος της Εθνικής Ομάδας άρσης βαρών και συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αμβέρσας, τιμώντας έτσι και τα χρώματα του Πειραϊκού Συνδέσμου τον οποίο εκπροσωπούσε.

Όμως η τίμηση αυτή με τα χρόνια ξεχάστηκε όπως και το σωματείο που ο μεγάλος αυτός αθλητής εκπροσωπούσε.

Ο Ευάγγελος Μενεξής όλη την δεκαετία του 1920 υπήρξε λαμπρό αστέρι της άρσης βαρών, με την δημοσιότητα να είναι διαρκώς στραμμένη πάνω του. Η εντυπωσιακή σωματική διάπλαση, παρότι ήταν κοντός (αγωνιζόταν στα 67,5 κιλά της άρσης βαρών) τον κατέστησε δημοφιλή στα πειραϊκά φωτογραφικά και κινηματογραφικά στούντιο.

Άλλοτε τον έντυναν ως «Ηρακλή» ή αρχαίο ημίθεο, κι άλλοτε ταύτιζαν το αρχαίο κλέος με την εμφάνισή του

Σε μια από τις πρώτες ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες, στην «Έρως και κύματα» του Γαζιάδη διακρίνεται σε μια σκηνή να «σώζει» την πρωταγωνίστρια του έργου σε ένα ναυάγιο. Θα έκανε και σταδιοδρομία στα μεγάλα στούντιο των ΗΠΑ, αλλά ο ίδιος είχε αρνηθεί παρότι δεν είχε οικογενειακές υποχρεώσεις. Μονάχα μια μητέρα με την οποία ζούσε και συντηρούσε από την δούλεψή του.

Ο Μενεξής δεν ήταν γνωστός στον Πειραιά μόνο από τις αθλητικές του επιδόσεις ή τις εμφανίσεις του σε στούντιο, αλλά και για το γεγονός πως εργαζόταν πιεστής στα τυπογραφεία της καθημερινής πειραϊκής εφημερίδας «Σφαίρα». Τα τυπογραφεία της ιστορικής εφημερίδας βρίσκονταν τότε στην οδό Ιάκωβου Δραγάτση δίπλα από τα διδασκαλεία της Ραλλείου Σχολής.

Στην πρόσοψη το κτήριο που τη στέγαζε είχε τρεις φαρδιές θύρες. Η μεσαία ήταν η είσοδος της εφημερίδας. Όσοι εισέρχονταν τον πρώτο που έβλεπαν ήταν τον θεόρατο πιεστή της εφημερίδας, που ήταν φυσικά ο Ευάγγελος Μενεξής.

Στην εποχή του Μενεξή ο αθλητισμός, ακόμα και ο πρωταθλητισμός δεν εξασφάλιζαν τον βιοπορισμό των αθλητών. Για αυτό όπως όλοι οι αθλητές όπως και ο Μενεξής ζούσαν από επαγγέλματα που ασκούσαν παράλληλα με τις αθλητικές τους δραστηριότητες.

Ο Μενεξής είχε καταπληκτική δύναμη στα χέρια προσόν που τον ανέδειξε στον πλέον ισχυρό αθλητή της άρσης βαρών

Είχε όμως πολλές επιτυχίες και στους κρίκους και στο μονόζυγο. Η επιλογή του Μενεξή να κάνει τον πιεστή σε τυπογραφείο ήταν πραγματικά παράξενη, καθώς οι αναθυμιάσεις και η πολύωρη παραμονή και έκθεση στο μελάνι δημιουργούσαν τις ιδανικές συνθήκες για τη φυματίωση, που τότε θέριζε. Κανείς αθλητής που επιθυμούσε άριστη φυσική κατάσταση δεν πήγαινε να εργαστεί τυπογράφος.

Όποιος τον αντίκριζε δεν μπορούσε να φανταστεί πως η αθλητική του δράση είχε ξεπεράσει τα ελληνικά σύνορα κι είχε φτάσει μέχρι την Αμβέρσα. Εκεί το 1920 είχε λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο αγώνισμα φυσικά της άρσης βαρών.

Σήκωσε 205 κιλά, αναλυτικά ως εξής: Ντεβελοπέ 50, Αρασέ 60, Ζετέ 95. Τότε ο αγώνας γινόταν σε τρεις κινήσεις. Αγωνίσθηκαν 12 αθλητές και ο Μενεξής κατετάγη 10ος. Νικητής ήταν ο Εσθονός Άλφρεντ Νόιλαντ με 257,5κ. Παρόλα αυτά η συμμετοχή του και μόνο στους Ολυμπιακούς Αγώνες θεωρήθηκε κατόρθωμα κάτω από τις συνθήκες που αθλούνταν οι Έλληνες αθλητές.

Όταν επέστρεψε τα μέλη του Δ.Σ. του Συνδέσμου του παρέθεσαν γεύμα σε μπακαλοταβέρνα!

Αυτή ήταν για την εποχή εκείνη η υλική ανταμοιβή ενός αθλητή των Ολυμπιακών Αγώνων… Δίπλα ακριβώς από το γυμναστήριο του Πειραϊκού Συνδέσμου υπήρξε το παντοπωλείο του Πετρόπουλου (μπακαλοταβέρνα στην οποία σύχναζε και ο Λάμπρος Πορφύρας και αργότερα και ο Παύλος Νιρβάνας).

Σε αυτήν σύχναζαν οι αθλητές του Συνδέσμου αλλά και πολλοί Πειραιώτες του πνεύματος. Λέγεται ότι εκεί για πρώτη φορά είδαν τον Μενεξή να πίνει κρασί περισσότερο από 50 δράμια! Τόσο προσεκτικός είχε υπάρξει στην διατροφή του.

Ο Μενεξής στην αρχή της σταδιοδρομίας του έδινε και αγώνες πάλης κι παρόλο που με αυτούς κέρδιζε περισσότερα (λόγω στοιχημάτων), τελικώς τον κέρδισε η άρση βαρών. Την εποχή που ακόμα ήταν παλαιστής είχε αναμετρηθεί με έναν Τούρκο στο θέατρο Διονυσιάδη στο Πασαλιμάνι τον οποίο φυσικά και κατατρόπωσε.

Πρήστηκε από την πείνα

Αν συνέχιζε στην πάλη είναι σίγουρο ότι θα είχε και εκεί διαπρέψει καθώς η μυϊκή του δύναμη ήταν τρομερή. Κατά την διάρκεια της κατοχής ο Μενεξής ήταν θαύμα το πώς επέζησε. Πρήστηκε από την πείνα και έφτασε πολλές φορές στον θάνατο, αλλά τον κράτησε ο ισχυρά γυμνασμένος οργανισμός του.

Ο «Βαγγέλης» όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι, έκανε τον λεμονατζή, τον ακροβάτη σε πλατείες και αλάνες και άλλα επαγγέλματα του δρόμου. Μεταπολεμικά σύχναζε στην ταβέρνα του Σαράντου όπου πήγαινε κόσμος για να τον ακούσει να διηγείται διάφορα περιστατικά από τη ζωή του και από τον κινηματογράφο όπου τον καλούσαν λόγω της σωματικής του διάπλασης.

Κάποια στιγμή όλες τις στιγμές δόξας του τις είχε συγκεντρώσει με αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών σε έναν τοίχο του τυπογραφείου της «Σφαίρας».

Όταν πέθανε στη φτωχική του κάμαρα, δεν βρέθηκε ούτε ένα από τα δεκάδες εκατοντάδες μετάλλια και διπλώματα που είχε λάβει όταν μεσουρανούσε. Γείτονες έλεγαν πως τα είχε πουλήσει…

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

Περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα», τεύχος Ιουλίου – Σεπτεμβρίου 2011, «Σελίδες αυτοβιογραφίας…» του Βασίλη Λεμπέση, σελ. 7.

Ιστολόγιο Ολυμπιακοί Αγώνες, https://olympiakoi–agones.blogspot.com/ , 19 Δεκεμβρίου 2015.

Εφημερίδα «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΩΡΑ», «Μια αθλητική δόξα που τίμησε την Ελλάδα», Στέλιος Μπινάρης, φ. 14 Απριλίου 1945, σελ. 1

Εφημερίδα «Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ», Δημ. Σέρβος «Ευάγγελος Μενεξής: Ένα παλαιό ίνδαλμα του Πειραϊκού αθλητισμού», σελ. 1.