Ο άγνωστος Δημήτρης Μητροπάνος. Γνώρισε τον εξόριστο πατέρα του όταν ήταν 29 ετών. Οι αποβολές από τα σχολεία και η στενή σχέση με τον Γιώργο Ζαμπέτα

Αρχές της δεκαετίας του ΄60. Στην «Τριάνα» του Χειλά, από τα πιο γνωστά μαγαζιά της νυχτερινής Αθήνας, ένα γυμνασιόπαιδο παρακολουθεί όλο το βράδυ όρθιο το ίνδαλμά του, Στέλιο Καζαντζίδη, ο οποίος τραγουδά με τη Μαρινέλλα.

Εκείνη τη στιγμή δεν φανταζόταν ότι λίγα χρόνια αργότερα, ο κόσμος θα χειροκροτούσε τον ίδιο. Ήταν ο Δημήτρης Μητροπάνος.

Η χορωδία και οι αποβολές

“Μικρή Μόσχα” είχε αποκαλέσει τη γειτονιά στην οποία μεγάλωσε, σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις που είχε παραχωρήσει στη “Μηχανή του Χρόνου”. Κι αυτό, επειδή στη συνοικία όπου γεννήθηκε, στις 2 Απριλίου του 1948, στην Αγία Μονή Τρικάλων, οι περισσότερες οικογένειες ήταν αριστερές.

Ο πατέρας του ήταν κομμουνιστής που συμμετείχε στον εμφύλιο. Ο Μητροπάνος δεν τον γνώρισε διότι είχε φύγει από το σπίτι κυνηγημένος. Μέχρι τα 16 του νόμιζε πως είχε σκοτωθεί στον εμφύλιο πόλεμο.

Τότε έλαβε γράμμα το οποίο τους ενημέρωνε ότι ζούσε στη Ρουμανία. Τον συνάντησε για πρώτη φορά στα 29 του χρόνια. Μεγάλωσε με τη μάνα του μέσα στη φτώχεια, την πείνα και τις στερήσεις.

Αναγκαστικά από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια. Πρώτα ως σερβιτόρος στην ταβέρνα του θείου του και ύστερα οικοδομή και ξυλουργείο, στις κορδέλες κοπής ξύλων. Πάντα όμως έβρισκε χρόνο για τραγούδι. Με τα γειτονόπουλα είχαν φτιάξει χορωδία και τραγουδούσαν τα βράδια καντάδες.

Κάποτε βρέθηκε με την παρέα στην Ελάτη, σε κατασκήνωση που είχε ο Γιώργος Σαμολαδάς, φίλος και στιχουργός του Απόστολου Καλδάρα. Εκεί τον πρωτάκουσε και ο Καλδάρας και του είπε: “Έχεις καλή φωνή, είσαι μικρός όμως και πρέπει να την δουλέψεις”.

Ο 12χρονος  Μητροπάνος χάρηκε, αλλά εκείνη την εποχή το τραγούδι δεν ήταν μέσα στα σχέδια του. Τα όνειρά του ήταν άλλα. Σύντομα γράφτηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα, σε μια εποχή κατά την οποία τα πάθη ήταν έντονα και ο αντικομμουνισμός κυριαρχούσε στον δημόσιο βίο.

Όπως είπε, οι ιδέες και το αριστερό παρελθόν της οικογένειάς του ήταν οι αιτίες για να κηρυχθεί “ανεπιθύμητος” από τα γυμνάσια της περιοχής. Το ίδιο έγινε και στην Αθήνα.

Η πολιτική δράση

Το  1964 μετακόμισε στην Αθήνα με τον θείο του, που μόλις είχε έρθει από την εξορία για να τελειώσει το γυμνάσιο. Αμέσως ανέπτυξε έντονη πολιτική δράση. Έγινε μέλος της νεολαίας Λαμπράκη, συμμετείχε σε πορείες, εξέφραζε ανοιχτά τις ιδέες του. Οι καθηγητές του τον συμβούλευαν “να τα παρατήσει και να βρει καμιά δουλειά”.

Ακόμα και το δίπλωμα οδήγησης κατάφερε να το βγάλει μετά τη μεταπολίτευση. Τελικά ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές σε ιδιωτικό σχολείο. Στα χρόνια που ακολούθησαν έμεινε πιστός στις απόψεις του, αλλά συνέχισε πλέον μακριά από την κομματικά δράση, καθώς δεν ήθελε να ακολουθεί την αυστηρή κομματική γραμμή.

Η γνωριμία με τον Ζαμπέτα, τον Θεοδωράκη και τον Μπιθικώτση

Με τον θείο του βρέθηκαν σε νυχτερινό κέντρο στο οποίο τραγουδούσε ο Μπιθικώτσης. Μόλις τελείωσε το πρόγραμμα, η παρέα του θείου του τον έβαλε να τραγουδήσει. Όταν τον άκουσε ο Μπιθικώτσης του είπε: “Εσύ πρέπει να γίνεις τραγουδιστής, έλα να σε πάω εγώ στην Columbia”. Έτσι κι έγινε.

Στην Columbia του συνέστησαν τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον άνθρωπο που έγινε δεύτερος πατέρας του. Πριν το καταλάβει, ο Ζαμπέτας τον υιοθέτησε καλλιτεχνικά και τον ενέταξε στο σχήμα που εμφανιζόταν στα “Ξημερώματα”.

Ήταν μόλις 16 ετών. Τα βράδια τραγουδούσε και το πρωί πήγαινε σχολείο. Ο συνθέτης τον πήρε υπό την προστασία του και ποτέ δεν τον ενόχλησε η αριστερή πολιτική του δράση.  Άλλωστε και ο Ζαμπέτας είχε περάσει από την ΕΠΟΝ κατά τη διάρκεια της κατοχής, χωρίς όμως να συμφωνεί ιδεολογικά με τον κομμουνισμό.

Ο μεγάλος δάσκαλος του χάρισε και την πρώτη του επιτυχία, τη “Θεσσαλονίκη”, το 1967. Είχε προσπαθήσει και στο παρελθόν να ηχογραφήσει τραγούδια, αλλά η λογοκρισία τα απέρριψε.

Το 1966 τυχαία είχε γνωρίσει τον Θεοδωράκη, ο οποίος εκτίμησε τη χροιά της φωνής και τον χαρακτήρα του. Ένας καλλιτέχνης του Μίκη ασθένησε και κάποιος έπρεπε να τον αντικαταστήσει σε σειρά συναυλιών στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Ο ταλαντούχος και καλότυχος Δημήτρης Μητροπάνος, ερμηνεύει κομμάτια από  τη «Ρωμιοσύνη» και το «Άξιον Εστί». Ο ίδιος θυμάται ότι είχε παγώσει και τον έσπρωξε ο Ξυλούρης για να βγει στη σκηνή.

Τα τραγούδια της καριέρας του

Παρόλο που είχε παραδεχθεί ότι δεν του άρεσε καθόλου η διαδικασία της ηχογράφησης και του στούντιο, έκανε πολλούς δίσκους κατά τη διάρκεια της πορείας του.

Πρώτος σημαντικός σταθμός στην καριέρα του ήταν ο δίσκος “Άγιος Φεβρουάριος” σε μουσική Δήμου Μούτση και στίχους Μάνου Ελευθερίου. Θεωρούσε ότι ο συγκεκριμένος δίσκος, μαζί με το έργο «Στου Αιώνα την Παράγκα» που έκανε  με τον Θάνο Μικρούτσικο, ήταν οι καλύτερες δισκογραφικές δουλειές του.

Ήταν μεγάλος ερμηνευτής και πάντα καλότυχος. Η περίφημη “Ρόζα” ήταν 10 χρόνια στο συρτάρι του Μικρούτσικου μέχρι να τη δώσει στον Μητροπάνο να την τραγουδήσει. Το ίδιο συνέβη και με το “Σε αναζητώ στη Σαλονίκη” του Μάριου Τόκα.

Ο Τόκας αρνιόταν πεισματικά επί χρόνια να το δώσει σε κάποιον ερμηνευτή. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι το τραγούδι δεν θα αρέσει στον κόσμο, επειδή  είχε “δύσκολους” στίχους. Η συνεργασία με τον Τόκα, το 1992 τον έστρεψε σε πιο έντεχνους δρόμους.

Είκοσι χρόνια μετά, συμμετείχε στο άλμπουμ-αφιέρωμα στο συνθέτη Μάριο Τόκα με τίτλο “Ήλιος Κόκκινος”. Αυτή ήταν και η τελευταία του ηχογράφηση, λίγες μέρες πριν από τον θάνατο του, στις 17 Απριλίου του 2012.

Στη 45χρονη πορεία του στο ελληνικό τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάστηκε με τους μεγαλύτερους δημιουργούς του λαϊκού αλλά και του έντεχνου τραγουδιού. Όπως είπε ένας φίλος του «ήταν μεγάλος καλλιτέχνης και μέγιστος άνθρωπος».

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Τα ροκ συγκροτήματα του Νίκου Παπάζογλου και το φουλάρι που αντικατέστησε το μαθητικό μαντήλι. Γιατί τον αποκαλούσαν «πους πουλ» και «κεραμιδόγατο» (φωτο και βίντεο)