Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος. Γεννήθηκε στην Ουκρανία και αιχμαλωτίστηκε στον ρωσοτουρκικό πόλεμο. Πώς βρέθηκε στην Εύβοια

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος, ένας από τους πιο γνωστούς Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, είχε ουκρανική καταγωγή. Πηγές αναφέρουν ότι προερχόταν από το Χετμανάτο των Κοζάκων και άλλοι θεωρούν ως γενέτειρά του την ουκρανική πόλη Πολτάβα.

Δεδομένο είναι πάντως ότι γεννήθηκε γύρω στο 1690 στη Μικρή Ρωσία, ένας όρος που χρησιμοποιείτο μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, για να περιγράψει το τμήμα της σύγχρονης Ουκρανίας την περίοδο που ήταν μέρος της Τσαρικής Ρωσίας.

Ενηλικιώθηκε την περίοδο της αυτοκρατορίας του Πέτρου του Μέγα και έλαβε μέρος στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1710-1711, γνωστό και ως εκστρατεία του Προύθου.

Ενώ βρισκόταν στο πεδίο των μαχών, αιχμαλωτίστηκε από τους Τατάρους. Εκείνοι τον πούλησαν ως σκλάβο σε έναν Οθωμανό ίππαρχο, ο οποίος καταγόταν από το χωριό Προκόπι της Μικράς Ασίας.

“Χριστιανός εγεννήθην και χριστιανός θέλω αποθάνη”

Ο Οθωμανός ίππαρχος άσκησε αφόρητες πιέσεις στον Ιωάννη τον Ρώσο, προκειμένου να ασπαστεί το Ισλάμ. Οι Οθωμανοί τον αποκαλούσαν καφίρ, δηλαδή άπιστο.

Τον χτυπούσαν με ξύλα, τον κλωτσούσαν και τον έφτυναν. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Ιωάννης ο Ρώσος δεν αλλαξοπίστησε, όπως έπραξαν άλλοι αιχμάλωτοι συμπατριώτες του. Υπέμεινε τα πάντα με γενναιότητα και καρτερικότητα. Στην χριστιανική παράδοση αναφέρεται ότι στις πιέσεις του ίππαρχου απάντησε ως εξής:

“Χριστιανός εγεννήθην και χριστιανός θέλω αποθάνη“

“Ουδέν, με χωρίσει της αγάπης του Χριστού μου, ούτε αί απατηλαί υποσχέσεις των επιγείων και πρόσκαιρων αγαθών, ούτε οι αικισμοί, οι ραβδισμοί και αί σκληρότεραι τούτων βάσανοι έχων προ οφθαλμών τον σωτήρα μου. Ουδέν τούτων δύναται ποτέ να με δελεάση και την πίστιν μου να κλονίση”.

Οι συνθήκες διαβίωσης του Ιωάννη του Ρώσου ήταν άσχημες. Κοιμόταν στο στάβλο του αφεντικού του και ήταν επιφορτισμένος με τη φροντίδα των ζώων, αλλά ο αγάς τον άφησε να ζήσει με την πίστη του.

Έτρωγε ελάχιστα, τα ρούχα του ήταν φτωχικά και ήταν αναγκασμένος να περπατά χωρίς υποδήματα. Σεμνός, ταπεινόφρων και αποφασιστικός, κέρδισε την αγάπη του κόσμου και έγινε παράδειγμα ακόμη και για τους μουσουλμάνους της περιοχής.

Όταν ο αφέντης του προσφέρθηκε να καλυτερέψει τις συνθήκες διαβίωσής του, ο Ιωάννης ο Ρώσος αρνήθηκε.

Συνέχισε τη ζωή του σε καθεστώς δουλείας και το 1730 πέθανε σε ηλικία 40 ετών. Άνθρωποι του Οθωμανού ίππαρχου ειδοποίησαν τους χριστιανούς του Προκοπίου να κάνουν την κηδεία του. Μάλιστα, ο αφέντης του τοποθέτησε στο φέρετρο πολύτιμο τάπητα σε ένδειξη σεβασμού και εκτίμησης.

Το σκήνωμά του μεταφέρθηκε στην Εύβοια με την ανταλλαγή των πληθυσμών

Ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος θεωρείται σύμβολο της πολυπολιτισμικότητας και της συμφιλίωσης των λαών. Τα θαύματα που χρεώνονται στον Άγιο θεωρούνται ότι είναι πολλά και τεκμήρια της πίστης των ανθρώπων στην αγιοσύνη του.

Η μνήμη του γιορτάζεται στις 27 Μαΐου και εκατοντάδες πιστοί προσέρχονται στο χωριό Προκόπι της Εύβοιας, όπου, από το 1924, φυλάσσεται σε λάρνακα το σκήνωμά του στον ομώνυμο ιερό ναό.

Προηγουμένως, φυλασσόταν στο ναό του Μεγάλου Βασιλείου στο Προκόπι της Μικράς Ασίας. Κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οι χριστιανοί κάτοικοι του Προκοπίου πήραν μαζί τους το σκήνωμα και το μετέφεραν στο Νέο Προκόπι Ευβοίας.

Η μεταφορά έγινε δυνατή χάρη στις προσπάθειες του Παναγιώτη Παπαδόπουλου. Ναύλωσε με δικά του έξοδα το πλοίο “Βασίλειος Δεστούνης“, με το οποίο, εκτός από τα λείψανα του Αγίου, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και 800 πατριώτες. Το πλοίο πήγε αρχικά από τη Μικρά Ασία στη Ρόδο και, ύστερα, κατέληξε στην Εύβοια.

Ο μεγαλοπρεπής ναός άρχισε να κτίζεται το 1930 και ολοκληρώθηκε 21 χρόνια μετά. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα ολόκληρου του Ελληνισμού.

Δείτε από ψηλά το χωριό Προκόπι στη Βόρεια Εύβοια και το ναό προς τιμήν του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου μέσα από το βίντεο drone του συνεργάτη μας, Michael Miller:

Πηγές εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia και Michael Miller