Ο Άγιαξ πήρε το όνομά του από τον ήρωα της Τροίας. Ο σύλλογος που έβαζε πρόστιμο στους φιλάθλους που έφευγαν από το γήπεδο. Η “ομάδα των Εβραίων”, που κυνηγήθηκε από τους Ναζί

O Άγιαξ ιδρύθηκε στις 18 Μαρτίου του 1900 και από τότε αποτελεί την κορυφαία ομάδα της Ολλανδίας και μία από τις σπουδαιότερες του κόσμου. Είναι μία από τις τέσσερις ομάδες παγκοσμίως που έχει κατακτήσει και τα τρία μεγαλύτερα ευρωπαϊκά τρόπαια, το Κύπελλο Πρωταθλητριών, το Κύπελλο UEFA και το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης.

Όλα ξεκίνησαν όταν τέσσερις φίλοι συναντήθηκαν στο πατάρι του καφέ Ανατολικές Ινδίες στο Άμστερνταμ και αποφάσισαν να ιδρύσουν τον Άγιαξ. Οι Φλόρις Στέμπελ, Κάρελ Ρίζερ και οι αδελφοί Χαν και Γιόχαν Ντάντε έδωσαν στο υπό σύσταση σωματείο το όνομα του Αίαντα, βασιλιά της Σαλαμίνας και ήρωα του Τρωικού Πολέμου.

Η υποχρεωτική παρουσία των οπαδών και η αλλαγή στα χρώματα

Για να γίνει κάποιος μέλος του σωματείο πλήρωνε 50 σεντς για την εγγραφή του και άλλα 25 ως ετήσια συνδρομή. Ο σύλλογος στην αρχή υποχρέωνε τους οπαδούς του να βρίσκονται στις κερκίδες του γηπέδου του. Αν απουσίαζαν, πλήρωναν 10 σεντς ως “τιμωρία”. Τα πρόστιμα μάλιστα είχαν κατηγορίες, καθώς αν κάποιος οπαδός έβριζε η τσακωνόταν πλήρωνε 10 σεντς, αν δεν παρακολουθούσε προσεκτικά τον αγώνα, έδινε 5, ενώ αν παρατούσε τον αγώνα στη μέση πλήρωνε 25 σεντς.

Αρχικά τα χρώματα του Άγιαξ ήταν μαύρα-κόκκινα όπως και τα χρώματα του εμβλήματος του Άμστερνταμ και οι παίχτες του αγωνίζονταν στις τοπικές κατηγορίες της πόλης. Το μεγάλο βήμα για την ομάδα έγινε το 1911, όταν ανέβηκε στην Α’ Κατηγορία της Ολλανδίας. Τότε η ομάδα αναγκάστηκε να αλλάξει χρώματα στις φανέλες, καθώς ήταν ίδιες με τη Σπάρτα Ρόντερνταμ που κυριαρχούσε στο πρωτάθλημα. Έτσι υιοθέτησε τη λευκή φανέλα με την μεγάλη κάθετη κόκκινη ρίγα και στις δυο όψεις. Μεγάλος αντίπαλος του Άγιαξ ήταν πάντα η ομάδα του μεγάλου λιμανιού της Ολλανδίας, η Φέγενορντ. Οι αγώνες μεταξύ τους αποτελούν κάθε χρονιά ποδοσφαιρικό γεγονός για τη χώρα.

Το στάδιο που αποτέλεσε κρησφύγετο και τα αντισημιτικά συνθήματα

Οι οπαδοί της Φέγεροντ αποκαλούν τους φίλους του Άγιαξ “Εβραίους”, καθώς στο Άμστερνταμ υπήρχε μια μεγάλη ομάδα Εβραίων, η οποία εξολοθρεύτηκε από τους Ναζί. Όσοι βρίσκονταν κοντά στον Άγιαξ, που χαρακτηρίστηκε ως η ομάδα των Εβραίων, κυνηγήθηκαν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ένας από αυτούς ήταν ο άγγλος προπονητής της ομάδας, Τζακ Ρέινολντς που έμεινε στον πάγκο της για 30 χρόνια. Σε αυτό το διάστημα υπήρχαν δύο διαλείμματα, το ένα όταν κρατήθηκε για 5 χρόνια σε στρατόπεδο των Ναζί.

Την περίοδο εκείνη ο Άγιαξ χρησιμοποιούσε το στάδιο Ντε Μέερ, το οποίο βρισκόταν στο κέντρο της εβραϊκής κοινότητας του Άμστερνταμ. Όσοι είχαν την οικονομική δυνατότητα μετέτρεψαν το γήπεδο σε άσυλο για τους κυνηγημένους και τα κελάρια τους σε κρυψώνες για τους διωκόμενους Εβραίους. Στα κρησφύγετα που δημιουργήθηκαν, έζησε για 2,5 χρόνια ο πρόεδρος του Άγιαξ, Γιόχαν φον Πράαχ, ο οποίος διοικούσε την ομάδα στη χρυσή εποχή.

Κρυβόταν στο πατάρι ενός φωτογραφείου και στο διαμέρισμα του Βιμ Σχούφααρτ, ενός μη εβραίου ποδοσφαιριστή της ομάδας. Ο Άγιαξ πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, με τις μαζικές δολοφονίες το 1943 στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ο Έντι Χάμελ, εξτρέμ της ομάδας άφησε την τελευταία του πνοή στο Άουσβιτς, μαζί με την οικογένειά του.

Τα συνθήματα των φανατικών αντιπάλων του Άγιαξ, έχουν συχνά χαρακτήρα αντισημιτικό. Ένα από αυτά είναι: «Hamas, Hamas, joden aan het gas» («Χαμάς, Χαμάς, οι Εβραίοι στους θαλάμους αερίων»). Οι οπαδοί του Άγιαξ αντιδρούν και αναρτούν στο γήπεδο λάβαρα και πανό με το Άστρο του Δαυίδ. Οι συγκρούσεις μεταξύ των οπαδών των δύο ομάδων είναι συχνές ακόμη και θανατηφόρες.

Η χρυσή εποχή και το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο

Από το ’50 μέχρι και τα μέσα της επόμενης δεκαετίας ο Άγιαξ δεν πήγαινε καλά και απειλήθηκε με υποβιβασμό. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση του κορυφαίου Γιόχαν Κρόιφ, ο οποίος έγραψε ιστορία στον Αίαντα και στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Το 1964 την τεχνική ηγεσία ανέλαβε ο παλιός παίχτης της ομάδας, Ρίνους Μίχελς, ο οποίος παρουσίασε το λεγόμενο “ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο”. Στο σύστημα αυτό οι παίκτες δεν έχουν συγκεκριμένες θέσεις και τρέχουν ακατάπαυστα για να καλύψουν τα κενά που αφήνουν οι συμπαίκτες τους. Ο αμυντικός γίνεται επιθετικός και ο επιθετικός μετατρέπεται σε αμυντικό. Οι παίχτες της ομάδας κινούνται διαρκώς, εμποδίζοντας κάθε κίνηση των αντιπάλων της.

Γρήγορα παρουσιάστηκαν και τα αποτελέσματα της νέας τεχνικής. Ο Άγιαξ διεκδίκησε την πρώτη θέση στο Κύπελλο Πρωταθλητριών το 1969, αλλά συνετρίβη με 4-1 από τη Μίλαν. Απτόητος βρέθηκε στην κορυφή δύο χρόνια αργότερα. Σήκωσε το  Κύπελλο Πρωταθλητριών τρεις συνεχόμενες χρονιές από το 1971 έως το 1973. Η αρχή των θριάμβων για την ομάδα του Άμστερνταμ έγινε στις 2 Ιουνίου του 1971 στο Γουέμπλει. Ο Άγιαξ επιβλήθηκε του Παναθηναϊκού με 2-0, την επόμενη χρονιά επί της Ίντερ με το ίδιο σκορ και το 1973 νίκησε με 1-0 τη Γιουβέντους.

Το 1972 θεωρείται η πιο επιτυχημένη χρονιά της ομάδας καθώς κατέκτησε πρωτάθλημα, κύπελλο, κύπελλο πρωταθλητριών και διηπειρωτικό. Την περίοδο εκείνη η ομάδα ήταν τόσο σπουδαία που ακόμη και οι οπαδοί της Φέγενορντ στο Ρότερνταμ σηκώθηκαν όρθιοι και χειροκροτούσαν τους αντιπάλους μετά τη νίκη τους.

Η θυγατρική ομάδα στη Νότια Αφρική

Με τον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο, ο ολλανδικός Αίαντας ταξίδεψε στην Ελλάδα και έπαιξε ένα φιλικό παιχνίδι με τον Αίαντα της Σαλαμίνας. Ο ποδοσφαιρικός σύλλογος του Άμστερνταμ κατέβασε τους παίχτες της δεύτερης ομάδας του, οι οποίοι αποθεώθηκαν στο ξηρό γήπεδο του ελληνικού νησιού. Την ίδια χρονιά ο Κρόιφ έφυγε από την ομάδα, η οποία είχε αρχίσει να χάνει τη δυναμική της. Κυριάρχησε στην Ολλανδία, σημείωσε όμως λίγες νίκες στην Ευρώπη.

Από τον Άγιαξ αναδείχθηκαν παίκτες όπως ο Ρίτσαρντ Βίτσχε, ο Ντένις Μπέργκαμπ, ο Μπράιαν Ρόι και ο Μαρτσιάνο Φινκ που οδήγησαν την ομάδα στην κατάκτηση του κυπέλλου UEFA το 1992. Η ομάδα διαθέτει μια θυγατρική στη Νότιο Αφρική, τον Άγιαξ Κέιπ Τάουν, η οποία την τροφοδοτεί με παίκτες. Ο πιο γνωστός από αυτούς είναι ο Στίβεν Πιέναρ. Ο “Αίαντας” διέθετε και θυγατρική ομάδα στις ΗΠΑ, τον Άγιαξ Αμερικής, ο οποίος όμως κήρυξε πτώχευση.

Το 1996 ο Άγιαξ ξαναβρήκε στο δρόμο του τον Παναθηναϊκό στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λιγκ. Οι πράσινοι νίκησαν με 1-0 στο Άμστερνταμ και βρέθηκαν κοντά στον τελικό. Στον επαναληπτικό της Αθήνας, όμως, ο Άγιαξ ανέτρεψε την κατάσταση και προκρίθηκε πανηγυρικά με 3-0. Ο ολλανδικός Άιαντας είναι ο πιο επιτυχημένος σύλλογος της χώρας με 33 Πρωταθλήματα Ολλανδίας, 19 Κύπελλα και 8 Σούπερ Καπ. Από ευρωπαϊκούς τίτλους έχει κατακτήσει τέσσερα κύπελλα πρωταθλητριών, ένα κυπελλούχων, ένα UEFA, τρία Ευρωπαϊκά σούπερ καπ και δύο διηπειρωτικά.

Τα τελευταία χρόνια, η ολλανδική ομάδα έχει επενδύσει πολύ χρήμα και χρόνο στα τμήματα υποδομής και ο καρπός αυτής της προσπάθειας φάνηκε από τη φετινή πορεία της ομάδας στο Champions League.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Στιγμιότυπα με το βίντεο από τον αγώνα του θρυλικού Άγιαξ στη Σαλαμίνα, εναντίον του συνονόματου Αίαντα. «Ιπτάμενοι και στο …μπετόν», έγραφαν οι εφημερίδες