H απεργία εργατών στη Σοβιετική Ένωση που τερματίστηκε με 26 νεκρούς και 87 τραυματίες. 7 καταδικάστηκαν σε θάνατο και δεκάδες φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν από τις σοβιετικές αρχές

Στις 2 Ιουνίου 1962, οι εργάτες στην παραγωγή ατμομηχανών στο εργοστάσιο του Νοβοτσερκάσκ στη Ρωσία κατέβηκαν σε απεργία.

Λίγες μέρες νωρίτερα η κυβέρνηση του Χρουστσόφ είχε αποφασίσει την αύξηση της τιμής βασικών αγαθών, όπως στο κρέας και το βούτυρο. Όταν η διοίκηση του εργοστασίου ανακοίνωσε την αύξηση της νόρμας παραγωγής, οι εργάτες διαδήλωσαν την εναντίωσή τους στα “νέα μέτρα” μπροστά από το δημαρχείο της πόλης. Η απάντηση της κυβέρνησης ήταν ένοπλη. 26 απεργοί σκοτώθηκαν, 87 τραυματίστηκαν, ενώ ακολούθησαν συλλήψεις και δημόσιες δίκες. Άλλοι καταδικάστηκαν σε θάνατο για “διατάραξη της δημόσιας τάξης” και άλλοι στάλθηκαν εξορία στη Σιβηρία. Η υπόθεση παρέμεινε κρυφή μέχρι το 1992.

Οι ημέρες πριν την αιματοβαμμένη απεργία

Το 1962 οι μισθοί στο Εργοστάσιο Ηλεκτρικών Ατμομηχανών Μπουντιόνι στο Νοβοτσερκάσκ μειώθηκαν κατά 30%. Την ίδια στιγμή οι απαιτήσεις στην παραγωγή καθορίζονταν ολοένα και περισσότερο από τη Δύση. Η σοβιετική βιομηχανία έπρεπε όχι μόνο να αποδείξει ότι δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις βιομηχανίες των δυτικών κρατών αλλά και να τις ξεπεράσει.

Το κόστος του ανταγωνισμού κλήθηκαν να επωμιστούν οι 12.000 εργαζόμενοι του εργοστασίου, το οποίο μάλιστα αναδείχθηκε στον μεγαλύτερο παραγωγό ατμομηχανών τρένων της Σοβιετικής Ένωσης.

Στις 17 Μαΐου 1962, το Υπουργικό Συμβούλιο της Σοβιετικής Ένωσης ανακοίνωσε αυξήσεις της τάξεως του 35% στην τιμή του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων. Οι μισθοί μειώνονταν, τα είδη πρώτης ανάγκης αυξάνονταν. Ήταν και η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Η δυσαρέσκεια εξαπλώθηκε σε όλη τη Ρωσία. Στο Νοβοτσερκάσκ, οι εργάτες στις ατμομηχανές παρά την έλλειψη συνδικαλιστικής οργάνωσης, αποφάσισαν να αντιδράσουν.

Η σφαγή στο Νοβοτσερκάσκ

Το πρωί της 1ης Ιουνίου, εκατοντάδες εργαζόμενοι από το χυτήριο και το τμήμα σφυρηλάτησης του εργοστασίου σταμάτησαν τη δουλειά, απαιτώντας από τη διοίκηση αύξηση μισθών. “Αν δεν σας φτάνουν τα λεφτά για κρέας και λουκάνικα, να τρώτε πιροσκί με συκώτι”, ήταν η απάντηση του διευθυντή.

Διαβάστε ακόμα: Η απεργία στην Ανατολική Γερμανία το 1953. Η αμφισβήτηση του κομμουνιστικού καθεστώτος, με δεκάδες νεκρούς μετά από τη σύγκρουση με τον σοβιετικό στρατό και την αστυνομία

Η απεργία ήταν μονόδρομος. Οι εργάτες προσπάθησαν να διαδώσουν το απεργιακό μήνυμα και στα γειτονικά εργοστάσια, αλλά εμποδίστηκαν από τον στρατό και τη σοβιετική μιλίτσια που κατέφτασε στο εργοστάσιο για να “εξομαλύνει” την κατάσταση.

Την επόμενη μέρα, 2 Ιουνίου 1962, η απεργία συνεχίστηκε και οι εργάτες έφτασαν έξω από το Δημαρχείο. Καθ’ όλη τη διαδρομή εμποδίστηκαν από τεθωρακισμένα οχήματα του στρατού, αλλά κατάφεραν να φτάσουν, χάριν στην καθοριστική παρουσία του Ματβέι Σαπόσνικοφ. Ανεξάρτητα από τη διαταγή που έλαβε ο υποστράτηγος Σαπόσνικοφ αρνήθηκε κατηγορηματικά να διατάξει τους υφισταμένους του να πυροβολήσουν.

“Δεν βλέπω απέναντί μου εκείνον τον εχθρό, στον οποίο θα έπρεπε να επιτεθούν τα τεθωρακισμένα μας“, απάντησε στο μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματο, Αναστάς Μικογιάν και έκλεισε τον ασύρματο.

Άοπλοι, με κόκκινες σημαίες, με το πορτρέτο του Λένιν στα χέρια και χωρισμένοι σε ομάδες των τριών ή τεσσάρων ατόμων συζητούσαν και περίμεναν τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Φρολ Κοζλόφ, προκειμένου να εκφράσουν τα αιτήματά τους.

Μπροστά από το κτήριο παρέλασαν δεκάδες ένοπλοι στρατιώτες και στοιχήθηκαν σε δύο σειρές. Στις ταράτσες των γύρω κτηρίων, δέκα ελεύθεροι σκοπευτές περίμεναν σε ετοιμότητα. Ένας στρατιώτης πλησίασε τους διαδηλωτές και προειδοποίησε πως αν δεν διαλυθεί η συγκέντρωση θα ανοίξει πυρ. Οι απεργοί δεν υπάκουσαν. Τότε ακούστηκαν και οι πρώτοι πυροβολισμοί. Ο δρόμος γέμισε με τα πτώματα δεκάδων απεργών, ενώ άλλοι κείτονταν ανήμποροι και τραυματισμένοι. Λέγεται πως ένας νεαρός αξιωματικός μόλις είδε τι είχε συμβεί αυτοκτόνησε με το υπηρεσιακό του περίστροφο.

Συνολικά, 26 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 87 τραυματίστηκαν. Οι σωροί των νεκρών θάφτηκαν κρυφά σε διάφορα κοιμητήρια της πόλης. Την επόμενη μέρα, μερικές εκατοντάδες διαδηλωτών συγκεντρώθηκαν στο ίδιο σημείο. 116 συνελήφθησαν και 14 κλήθηκαν σε δημόσια δίκη. Οι επτά από τους 14 καταδικάστηκαν σε θάνατο και οι υπόλοιποι εξορίστηκαν. Οι υπόλοιποι συλληφθέντες πέρασαν στη φυλακή από δέκα έως δεκαπέντε χρόνια.

Το μυστικό της Σοβιετικής Ένωσης αποκαλύφθηκε

Η σφαγή στο Νοβοτσερκάσκ, όπως έγινε γνωστή, είχε αποσιωπηθεί από τις σοβιετικές αρχές μέχρι και τη δεκαετία του 1990. Το 1992 τα κουφάρια 20 θυμάτων που είχαν θαφτεί στο κοιμητήριο του Νοβοσακτίνσκ ανακτήθηκαν, ταυτοποιήθηκαν και έγιναν τεκμήρια ενός εγκλήματος, με τη σφραγίδα του σοβιετικού κράτους.

Η απεργιακή διαδήλωση που αιματοκυλίστηκε στον “παράδεισο των εργατών” μετάφερθηκε στην μεγάλη οθόνη το 2012 με την ταινία “Μια φορά στο Ροστόφ” καθώς και με την ταινία του Ρώσου σκηνοθέτη Αντρέι Κοντσαλόφσκι  με τίτλο “Αγαπητοί σύντροφοι”.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Ο θρυλικός διπλός κατάσκοπος του ψυχρού πολέμου. Πρόδωσε στους Σοβιετικούς 42 βρετανούς πράκτορες και το περίφημο «τούνελ του Βερολίνου». Η τρομερή δράση του Τζωρτζ Μπλέικ