«Δεν μπορώ να σταματήσω όσο υπάρχουν ζωές που πρέπει να σωθούν». Πέντε γυναίκες που διάλεξαν τον δύσκολο δρόμο της προσφοράς και της φροντίδας του ασθενή

Στις μέρες της πανδημίας που έβαλε σε δοκιμασία όλο τον πλανήτη αναδείχθηκε ο ρόλος του νοσηλευτικού προσωπικού που στήριξε όσους έχουν ανάγκη στα νοσοκομεία. Νοσηλευτές και νοσηλεύτριες έδωσαν και δίνουν μια σκληρή μάχη προσπαθώντας να βοηθήσουν σωματικά και ψυχολογικά τους ασθενείς, διακινδυνεύοντας και την δική τους υγεία.

Είναι καταγεγραμμένο ότι νοσοκόμες σε κάθε δύσκολη στιγμή της παγκόσμιας ιστορίας έκαναν πάντα το καθήκον τους δίπλα σε αυτούς που τις είχαν ανάγκη. Κάποιες από αυτές ξεχώρισαν και «απέκτησαν» όνομα για να θυμόμαστε ότι η προσφορά και ο ηρωισμός προέρχεται και από τους απλούς ανθρώπους του καθήκοντος.

Άννα-Καρολίν Μάξγουελ

Η Άννα-Καρολίν Μάξγουελ θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες νοσοκόμες στις ΗΠΑ. Διακρίθηκε στον Αμερικανο-ισπανικό πόλεμο (Απρίλιος 1898 – Αύγουστος  1898) όπου υπηρέτησε σε μια νοσοκομειακή μονάδα στο  Τσικμάουγκα της Τζόρτζια. Εκεί, επικεφαλής μιας μεγάλης ομάδας νοσοκόμων, η Μάξγουελ κατάφερε να μειώσει τους θανάτους τραυματιών χάρη στις μεθόδους φροντίδας που χρησιμοποιούσε. Το πείσμα της να σώσει όσο περισσότερους στρατιώτες μπορούσε με τα πενιχρά μέσα που διέθετε στο πρόχειρο νοσοκομείο, τράβηξαν το ενδιαφέρον των στρατηγών κι έτσι ιδρύθηκε το Στρατιωτικό τμήμα Νοσοκόμων.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου η Μάξγουελ στάλθηκε στην Ευρώπη και περιόδευσε σε πολλές στρατιωτικές εγκαταστάσεις των αμερικανικών δυνάμεων ώστε να διασφαλίσει την φροντίδα των χιλιάδων τραυματιών από την αγριότητα του πολέμου. Η Μάξγουελ, με τις ικανότητες και το πείσμα της κατάφερε να εξασφαλίσει περισσότερα μέσα τόσο για την περίθαλψη των τραυματιών όσο και για την εκπαίδευση του νοσηλευτικού προσωπικού.

Με δικές της ενέργειες ιδρύθηκαν τόσο η Εθνική Ένωση Νοσοκόμων των ΗΠΑ όσο και η Σχολή για Νοσοκόμες.

Σούζι-Κινγκ Τέιλορ

Η Σούζι-Κινγκ Τέιλορ γεννήθηκε σκλάβα το 1848 στη Τζόρτζια των ΗΠΑ και κατάφερε να πάρει μια στοιχειώδη μόρφωση  σε ένα ιδιότυπο κρυφό σχολείο με δάσκαλο έναν γείτονα. Όταν η οικογένειά της κατάφερε να το σκάσει και να περάσει στις γραμμές των «ενωτικών» (Union) οι αξιωματικοί πρόσεξαν ότι αυτό το κορίτσι ήξερε να διαβάζει και να γράφει κι έτσι τη χρησιμοποίησαν ως δασκάλα. Ήταν η πρώτη μαύρη δασκάλα για τους απελευθερωμένους αφροαμερικανούς που φοίτησαν σε ελεύθερο σχολείο.

Λίγο αργότερα άρχισε να εργάζεται ως νοσοκόμα στο Πρώτο Σύνταγμα των εθελοντών της Νότιας Καρολίνας. Εκεί εκτός από τα νοσηλευτικά της καθήκοντα συνέχιζε να μαθαίνει στους αγράμματους στρατιώτες να γράφουν και να διαβάζουν. Οι σημερινοί Αμερικανοί θυμούνται και τιμούν την Σούζι-Κινγκ Τέιλορ  ως την πρώτη αφρομερικανίδα νοσοκόμα γιατί σε μια δύσκολη εποχή που ο εμφύλιος πόλεμος και οι φυλετικές διακρίσεις αποδεκάτιζαν πληθυσμούς, εκείνη κατάφερε να δώσει το παράδειγμα της προσπάθειας και της αφοσίωσης στη ζωή και τη μόρφωση.

Κλάρα Μπάρτον

Η Κλάρα Μπάρτον άλλαξε τον τρόπο που η Αμερική αντιμετωπίζει τον πόνο. Ήταν αυτή που ίδρυσε τον Αμερικανικό Ερυθρό Σταυρό.

Μυήθηκε στη νοσηλευτική όταν ο αδελφός της έπεσε από τον αχυρώνα του σπιτιού τους. Για τρία χρόνια η Κλάρα τον φρόντιζε καθημερινά κι έτσι ανακάλυψε την κλήση της.

Το ταλέντο της στη φροντίδα ασθενών ξετυλίχτηκε στη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου όπου φρόντιζε τους τραυματίες και το 1861 ίδρυσε ένα σωματείο για να διανέμονται σωστά οι προμήθειες που προορίζονταν για τους τραυματισμένους στρατιώτες.

Στη συνέχεια άρχισε να ταξιδεύει στα πεδία των μαχών προσφέροντας ανακούφιση στους τραυματίες και μετά άρχισε να αναζητά τους αγνοούμενους του «Στρατού της Ένωσης». Ένα ταξίδι στην Ελβετία και η εμπειρία της με τους υπεύθυνους του Ερυθρού Σταυρού, ήταν αφορμή για να ιδρύσει το αμερικανικό τμήμα της οργάνωσης αμέσως μόλις επέστρεψε στην Αμερική. Είχε σπουδαίο ρόλο στην αντιμετώπιση θυμάτων και αγνοούμενων στην μεγάλη φωτιά του Μίτσιγκαν το 1881.

Μαργαρίτα Σάνγκερ

Η Μαργαρίτα Σάνγκερ, θεωρείται η «μητέρα της αντισύλληψης». Στις αρχές του 1900 δούλευε στις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης. Ήταν περισσότερο μαία και βοήθησε να γεννηθούν και να ζήσουν πάρα πολλά μωρά. Εκείνη την εποχή αφενός η παιδική θνησιμότητα ήταν μεγάλη, αφετέρου η ιδέα της αντισύλληψης ήταν κάτι το αδιανόητο και φυσικά οποιαδήποτε τέτοια πράξη ήταν και παράνομη.

Η Σάνγκερ όμως πίστευε ότι η αντισύλληψη είναι ένα σπουδαίο δικαίωμα κι έτσι άρχισε να μελετά τις εξελίξεις στον έλεγχο των γεννήσεων. Ταξίδεψε στην Ευρώπη και άρχισε να σχηματίζει εικόνα για την επιστήμη του οικογενειακού προγραμματισμού. Παρά τις διώξεις και τις σωματικές επιθέσεις που δέχτηκε η Σάνγκερ κατάφερε να αλλάξουν οι νόμοι σχετικά με τον έλεγχο των γεννήσεων και συνέβαλλε στην εκπαίδευση της κοινής γνώμης πάνω στο θέμα του οικογενειακού προγραμματισμού. Μίλησε για την αντισύλληψη και ίδρυσε το περιοδικό «Rebel Woman» καθώς και την οργάνωση «Planned Parenthood» που υπάρχει μέχρι σήμερα και παρέχει πληροφορίες και βοήθεια στις οικογένειες.

Έντιθ-Λούιζα Κάβελ

Η Έντιθ-Λουίζα Κάβελ γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου στου 1865 και εκτελέστηκε δια τουφεκισμού στις 12 Οκτωβρίου του 1915. Η βρετανίδα νοσοκόμα σήμερα τιμάται περίπου ως αγία από την Αγγλικανική Εκκλησία και μνημονεύεται η μέρα του θανάτου της.

Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο βρέθηκε στο γερμανοκρατούμενο Βέλγιο και προσέφερε τις υπηρεσίες της ως νοσοκόμα στους βαριά τραυματίες. Δεν ξεχώριζε εθνικότητες και περιποιόταν με την ίδια ζέση στρατιώτες και τραυματίες αιχμαλώτους. Οι Γερμανοί τη συνέλαβαν όταν βοήθησε να διαφύγουν 200 στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων και την καταδίκασαν για προδοσία παρά το γεγονός ότι δεν ήταν γερμανίδα. Η καταδίκη της ηρωικής νοσοκόμας ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και πιέσεων προς τους Γερμανούς για να μην την εκτελέσουν και να τη δοθεί χάρη. Οι Γερμανοί όμως αγνοώντας κάθε διεθνή παραίνεση προχώρησαν στην εκτέλεση της.

Το πνεύμα της Κάβελ είναι πάντα ζωντανό και έχουν διασωθεί κάποιες ρήσεις της που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα όπως «Ο πατριωτισμός δεν είναι αρκετός» και «Δεν μπορώ να σταματήσω όσο υπάρχουν ζωές που πρέπει να σωθούν». Στον ναό Σεν Μάρτιν του Λονδίνου υπάρχει μνημείο προς τιμήν της Έντιθ-Λουίζα Κάβελ.

Η αρχική φωτογραφία του άρθρου είναι της Βούλας Παπαϊωάννου. Πρόκειται για μια λήψη σε διάδρομο του Σισμανόγλειου νοσοκομείου το 1945 και ανήκει στη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Η Κυρία με το Φανάρι». Η γυναίκα που άλλαξε τη νοσηλεία των ανδρών στα πεδία της μάχης. Η Φλόρενς Νάιτινγκέϊλ τα έβαλε με αδιάφορους αξιωματικούς και ανίκανους γραφειοκράτες…