Νομιμοποίηση των αυθαιρέτων και κατάργηση των συντάξεων προέβλεπε το πρώτο “μνημόνιο”. Ποιους όρους επέβαλαν οι Προστάτιδες Δυνάμεις στην Ελλάδα του 19ου αιώνα

Πηγή: Μια σταγόνα ιστορία. Η Ελλάδα πέρα από τα ιστορικά στερεότυπα, Δημήτρης Καμπουράκης, εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Το καλοκαίρι του 1843, η Ελλάδα είχε την υποχρέωση να καταβάλει στις τράπεζες της Ευρώπης 7 εκατομμύρια δραχμές ως τοκοχρεολύσια παλιότερων δανείων, χρήματα που ισοδυναμούσαν με το μισό των εσόδων του κράτους, και φυσικά δεν υπήρχαν. 

Την άνοιξη του ίδιου έτους, η κυβέρνηση είχε πάρει μέτρα λιτότητας, και μετά την αποτυχία τους ενημέρωσε τον Ιούνιο τις ξένες κυβερνήσεις ότι αδυνατούσε να καταβάλει τα χρωστούμενα, ζητώντας ταυτόχρονα νέο δάνειο από τις Μεγάλες Δυνάμεις, ούτως ώστε να αποπληρώσει τα παλιά. Οι τελευταίες αρνήθηκαν κατηγορηματικά.

Το πρώτο “μνημόνιο” από τις προστάτιδες δυνάμεις και οι όροι του 

Στη συνέχεια, εκπρόσωποι της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, άρχισαν διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα. Ένα μήνα αργότερα υπογράφηκε μνημόνιο, σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση όφειλε να πάρει σκληρά μέτρα εξοικονόμησης 3,6 εκατομμυρίων δραχμών μέσα σε τρεις μήνες.

Για να είναι σίγουροι ότι το μνημόνιο θα εφαρμοζόταν κατά γράμμα, οι πρεσβευτές απαίτησαν να παρευρίσκονται στις συνεδριάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και να λαμβάνουν ανά μήνα λεπτομερή κατάσταση της πορείας εφαρμογής του, αλλά και των ποσών που εισπράττονταν.

Ιδού τα βασικά μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση μέσα στο 1843 σε εφαρμογή του τότε μνημονίου: 

1. Απολύθηκε το ένα τρίτο των δημόσιων υπαλλήλων και μειώθηκαν κατά 20% οι μισθοί όσων παρέμειναν.

2. Σταμάτησε η χορήγηση συντάξεων, που τότε δεν δίνονταν στο σύνολο του πληθυσμού, αλλά σε ειδικές κατηγορίες.

3. Μειώθηκαν κατά 60% οι στρατιωτικές δαπάνες, μειώθηκε δραστικά ο αριθμός των ένστολων, και αντί για μισθό οι στρατιωτικοί έπαιρναν χωράφια.

4. Επιβλήθηκε προκαταβολή στην είσπραξη του φόρου εισοδήματος και της “δεκάτης”, που ήταν ο φόρος για την αγροτική παραγωγή.

6. Απολύθηκαν όλοι οι μηχανικοί του δημοσίου και σταμάτησαν όλα τα δημόσια έργα.

7. Καταργήθηκαν εντελώς όλες οι υγειονομικές υπηρεσίες του κράτους.

8. Απολύθηκαν όλοι οι υπάλληλοι του εθνικού τυπογραφείου, όλοι οι δασονόμοι, οι δασικοί υπάλληλοι και οι μισοί καθηγητές πανεπιστημίου.

9. Καταργήθηκαν όλες οι διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό.

10. Νομιμοποιήθηκαν όλα τα αυθαίρετα κτίσματα και οι καταπατημένες “εθνικές γαίες” με την πληρωμή προστίμων νομιμοποίησης.

11. Περαιώθηκαν συνοπτικά όλες οι εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις με την καταβολή εφάπαξ ποσού.

Κάθε ομοιότητα με την εποχή μας είναι εντελώς τυχαία και πέραν των προϋποθέσεων του ιστορικού…

Πηγή: Μια σταγόνα ιστορία. Η Ελλάδα πέρα από τα ιστορικά στερεότυπα, Δημήτρης Καμπουράκης, εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η μέρα που ο Όθωνας αναγκάστηκε να βγει στο παράθυρο για να αντιμετωπίσει τους επαναστατημένους Έλληνες. Ήταν 3 Σεπτεμβρίου 1843 και ο λαός απαιτούσε Σύνταγμα