«Νιάου νιάου η Αντιγονούλα». Οι σκληρές κριτικές που δέχτηκε η Βουγιουκλάκη για την ερμηνεία της, στην Αντιγόνη

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, η Αλίκη Βουγιουκλάκη ήθελε να αποτάξει την ταμπέλα της ατσαλάκωτης σταρ και να δοκιμαστεί σε πιο απαιτητικούς ρόλους.

Οι ρόλοι της “ξανθιάς γατούλας” και της άτακτης μαθήτριας δεν την αντιπροσώπευαν πια. Ένιωθε την ανάγκη να αποδείξει το υποκριτικό της ταλέντο.

Το 1985 έκανε την πρώτη απόπειρα να ερμηνεύσει αρχαία κωμωδία, ενσαρκώνοντας την Λυσιστράτη του Αριστοφάνη. Οι κριτικές που έλαβε ήταν ανάμικτες.

Έτσι, μια πενταετία αργότερα, αποφάσισε να κάνει κάτι ακόμη πιο τολμηρό: να δοκιμαστεί στην αρχαία τραγωδία.

Η Αλίκη ως Αντιγόνη

Η είδηση ότι η Αλίκη θα ενσάρκωνε την Αντιγόνη έγινε γνωστή τον Ιανουάριο του 1990, μισό χρόνο προτού ανεβεί η παράσταση. Η ανακοίνωση πυροδότησε επικριτικά και ειρωνικά σχόλια, τόσο από δημοσιογράφους όσο από ανθρώπους της τέχνης.

Οι περισσότεροι αμφισβήτησαν το κατά πόσο οι υποκριτικές ικανότητες της “εθνικής σταρ” ήταν αντάξιες της Επιδαύρου.

Από την άλλη, η Αλίκη δήλωνε:

Θα ήθελα να είχα δοκιμάσει τις δυνάμεις μου στην αρχαία τραγωδία λίγο πιο νωρίς. Αλλά τολμάω έστω και τώρα. Χρειάζεται τόλμη και θάρρος για να αντιμετωπίσει κανείς έναν τόσο τεράστιο ρόλο και την τραγωδία.

Σε σκηνοθεσία Μίνωα Βολανάκη, μουσική Μίκη Θεοδωράκη και με τον Πέτρο Φυσσούν στο ρόλο του Κρέοντα, η παράσταση έγινε μία από τις πιο πολυσυζητημένες πολύ πριν κάνει πρεμιέρα. Όπως αποκαλύπτει στην Μηχανή του Χρόνου ο δημοσιογράφος και βιογράφος της Βουγιουκλάκη, Παναγιώτης Φύτρας, «τα άρθρα και τα πρωτοσέλιδα ήταν ήδη έτοιμα πριν την πρώτη παράσταση και την επόμενη της πρεμιέρας, υπήρξε μία θύελλα από λιβελογραφήματα για τον τρόπο που στήθηκε στη σκηνή, για την τοποθέτηση της φωνής της, για τα πάντα».

«Νιάου νιάου η Αντιγονούλα»

Η «Αντιγόνη» έκανε πρεμιέρα στις 6 Ιουλίου του 1990. Τα πρωτοσέλιδα των επόμενων ημερών κατακεραύνωναν την πρωταγωνίστρια.

«Νιάου νιάου η Αντιγονούλα» έγραφε η Ελευθεροτυπία, «τραγωδός» της συμφοράς ήταν ο τίτλος που φιγούραρε στο Βήμα.

Το άρθρο της θεατρικής κριτικού Ελένης Βαροπούλου είναι ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε:

«Το “πακέτο Αλίκη” αποδείχθηκε στην Επίδαυρο ένα τρομερό καλλιτεχνικό φιάσκο, καθώς η εντυπωσιακή και εισπρακτικά αποδοτική αλχημεία “Βουγιουκλάκη-Βολανάκη-Θεοδωράκη έδωσε ένα σοβαροφανές, εκφραστικά ετερόκλιτο, κούφιο και βαθιά αδιάφορο θέαμα: μια παράσταση άλλοτε εικονογραφική, μελοδραματική, αισθηματολογική, σε επίπεδο δακρύβρεχτου οικογενειακού δράματος, με κακούς βασιλιάδες και αλύγιστες βασιλοπούλες, άλλοτε μοντερνίζουσα στην όψη με αναγωγές σε συμβολισμούς και αφαιρετικά σχήματα κι άλλοτε ηθογραφική, φολκλορική με ψευτολαογραφικά στοιχεία και με τη θεοδωρακική μελωδία ως σανίδα σωτηρίας και υπόμνηση της ελληνικότητας».

Ο Αλέξης Μινωτής, ερωτώμενος αν σκοπεύει να πάει στην Επίδαυρο εκείνο το καλοκαίρι, απάντησε:

«Όχι! Δεν έχω κανένα ενδιαφέρον για το δραματολόγιο που θα παρουσιαστεί φέτος. Όσο για την κυρία Βουγιουκλάκη, νομίζω ότι καλά είναι εκεί που είναι. Δεν έχει καμία δουλειά στην Επίδαυρο».

Απαντώντας την ίδια ερώτηση, ο συγγραφέας Γιώργος Μανιώτης δήλωσε:

«Οι ηθοποιοί που παίζουν μεγάλους ρόλους της αρχαίας τραγωδίας πρέπει να έχουν κι αυτοί κάτι το ιερό πάνω τους. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς ένας ηθοποιός που έχει ταυτιστεί με το ψεύδος και την κατάφαση και που μια ζωή έκανε διαφημιστικά με καλλιτεχνικό άλλοθι μπορεί να υποδυθεί μία μεγάλη αλήθεια που εξακολουθεί να αντιστέκεται μέσα στους αιώνες.

Για μια ακόμη φορά καταλαβαίνω ότι δεν πλησιάζουμε την αρχαία τραγωδία με τον σεβασμό που της πρέπει. Γι’ αυτό δεν έχω καμία όρεξη να ξαναδώ άλλον έναν βιασμό του αρχαίου δράματος».

«Παγιδεύτηκα σ’ ένα τραγούδι-θρήνο που δεν το “έβγαζε” ούτε η Μαρία Κάλλας»

Παρά τις σφοδρές κριτικές και τα «βιτριολικά» σχόλια, η παράσταση εισπρακτικά σημείωσε τεράστια επιτυχία.

Ως ένα βαθμό η Αλίκη ήταν προετοιμασμένη για τα αρνητικά σχόλια που θα δεχόταν. Εν τέλει όμως, ο «πόλεμος» που ένιωσε να δέχεται την πλήγωσε. Αμέσως μετά το τέλος των παραστάσεων έφυγε για ένα διάστημα στο εξωτερικό.

Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους παραχώρησε μία συνέντευξη στον Βασίλη Αγγελικόπουλο στο «Βήμα» και απάντησε σε αιχμηρές ερωτήσεις του δημοσιογράφου.

-Γιατί δεν τα παρατάτε, κυρία Βουγιουκλάκη; Μετά την περιπέτεια με την “Αντιγόνη” δεν σκεφτήκατε καθόλου να τα παρατήσετε;

Το σκέφτηκα για μια στιγμή. Αλλά μετά το ένιωσα σαν λιποταξία. Να τα παρατήσω, άλλωστε, και να πάω πού; Αυτόν τον καιρό βρέθηκα για λίγο στην “σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού”. Αλλά από εκεί λείπει ολότελα το οξυγόνο. Και ξαναγύρισα εδώ, στον χώρο των φλογών…

-Πολλοί είπαν, και άλλοι το έγραψαν κιόλας, ότι πέσατε θύμα του σκηνοθέτη της παράστασης, κατά κύριο λόγο, αλλά και του μουσικοσυνθέτη και του ενδυματολόγου. Πώς επιτρέψατε να σας «στήσουν» έτσι στη σκηνή, να σας ντύσουν έτσι, να σας δώσουν έναν τέτοιο θρήνο να τραγουδήσετε; Εσείς, που όλοι ξέρουμε ότι συνηθίζετε να έχετε τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην εκάστοτε δουλειά σας!

Ναι, βέβαια. Πάντα στη δουλειά μου υπήρξα απειθάρχητη, ασυμβίβαστη, ανυπότακτη. Αλλά και δουλευταρού. Εδώ κράτησα μόνο το “δουλευταρού”.

-Γιατί;

Γοητεύτηκα από τον Βολανάκη, εμπιστεύτηκα τον Θεοδωράκη. Όταν από ένα σημείο και μετά αισθάνθηκα ότι θα έπρεπε κάπως να αντιδράσω, ήμουν αφοπλισμένη. Παγιδεύτηκα λ.χ. σ’ ένα κοστούμι που με σαβάνωνε πριν με χτίσει ζωντανή ο Κρέων! Παγιδεύτηκα σ’ ένα τραγούδι-θρήνο που δεν το “έβγαζε” ούτε η Μαρία Κάλλας!

Μετά την «Αντιγόνη», επέστρεψε σε γνώριμα «λημέρια», ενσαρκώνοντας ρόλους που ταίριαζαν στο προφίλ που είχε χτίσει όλες αυτές τις δεκαετίες. Δεν είναι τυχαίο ότι έκλεισε την καριέρα της πρωταγωνιστώντας στη «Μελωδία της Ευτυχίας». Ο ρόλος που υποδύθηκε στο πασίγνωστο μιούζικαλ ήταν αυτός της 22χρονης γκουβερνάντας που ερωτευόταν τον κύριο του σπιτιού.