New York Times για την τραγωδία στα Τέμπη. “Αδικαιολόγητες καθυστερήσεις άφησαν την Ελλάδα με ένα διαλυμένο σύστημα”

Στις “αδικαιολόγητες καθυστερήσεις” στη διαδικασία αναβάθμισης της σιδηροδρομικής ασφάλειας στην Ελλάδα που όπως τονίζεται, έχει σταματήσει εδώ και χρόνια εστιάζει αναλυτικό ρεπορτάζ για την τραγωδία στα Τέμπη της αμερικανικής εφημερίδας New York Times.

Η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε εγκαταστήσει ένα σύστημα ασφαλείας πριν από σχεδόν τρία χρόνια, το οποίο είχε σχεδιαστεί για να αποτρέψει μία μετωπική σύγκρουση τρένων σαν αυτή που οδήγησε στη χειρότερη σιδηροδρομική καταστροφή στην ιστορία της χώρας, τονίζεται αρχικά στο εκτενές άρθρο των NYT.

Καθώς μια εμπορική αμαξοστοιχία και μια επιβατική αμαξοστοιχία κινούνταν η μία προς την άλλη με μεγάλες ταχύτητες και στην ίδια γραμμή αργά το βράδυ της Τρίτης, οι σιδηροδρομικοί υπάλληλοι έπρεπε να βασιστούν σε ένα σύστημα που ήταν πολύ λιγότερο εξελιγμένο από εκείνα που χρησιμοποιούνται σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με σιδηροδρομικούς και συνδικαλιστικούς αξιωματούχους και αρχεία.

The Greek government was supposed to install a safety system nearly three years ago that was designed to prevent the kind of head-on train collision that killed 57 people this week. https://t.co/dVKypSBmJn

— The New York Times (@nytimes) March 3, 2023

Αλλά ακόμη και αυτό το υποτυπώδες σύστημα δεν ήταν πλήρως λειτουργικό, δήλωσαν την Πέμπτη αξιωματούχοι του συνδικάτου και της ασφάλειας, καθώς οι Έλληνες ερευνητές αναζητούσαν πτώματα μέσα στα συντρίμμια, όπως γράφει το διεθνές μέσο.

Αυτή η συρροή καθυστερήσεων, προειδοποιήσεων και λαθών άφησε τον πιο πολυσύχναστο σιδηροδρομικό διάδρομο της Ελλάδας ευάλωτο σε αυτό που έχει σχεδιαστεί για να αποτρέπει κάθε σύστημα ασφαλείας: το ανθρώπινο λάθος.

Πολλά από τα όσα συνέβησαν πριν από τη συντριβή, στην οποία σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι, παραμένουν ασαφή. Αλλά οι αξιωματούχοι και οι ειδικοί συμφώνησαν σε ένα πράγμα: Εάν ένα σύγχρονο σύστημα ασφαλείας είχε εφαρμοστεί όπως είχε προγραμματιστεί, θα ήταν εντελώς αδύνατο για ένα φορτηγό τρένο να καταλήξει στην ίδια γραμμή με ένα γεμάτο επιβατικό τρένο.

Θα είχαν ακουστεί προειδοποιήσεις και θα είχαν ενεργοποιηθεί τα αυτόματα φρένα. «Ναι, σίγουρα», δήλωσε ο Josef Doppelbauer, επικεφαλής του Οργανισμού Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος προειδοποιεί εδώ και χρόνια για σημαντικές ανεπάρκειες στο ελληνικό σύστημα σιδηροδρομικής ασφάλειας.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, απέδωσε τη συντριβή σε «τραγικό ανθρώπινο λάθος». Ο υπουργός Μεταφορών παραιτήθηκε, αναγνωρίζοντας πως οι προσπάθειες για τη βελτίωση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων ήταν ανεπαρκείς. Και ο διευθυντής του σταθμού στη Λάρισα, μια πόλη κοντά στο σημείο του δυστυχήματος, αντιμετωπίζει κατηγορίες, μεταξύ των οποίων και ανθρωποκτονία από αμέλεια, υπενθυμίζουν οι NYT.

Ωστόσο, το δυστύχημα ρίχνει «φως» σε συστημικά προβλήματα που ξεπερνούν τα όποια λάθη έγιναν αυτή την εβδομάδα.

Το σιδηροδρομικό σύστημα της Ελλάδας συγκαταλέγεται σταθερά μεταξύ των πιο επικίνδυνων της ηπείρου, παρά το γεγονός ότι έχει λάβει 700 εκατομμύρια δολάρια για εκσυγχρονισμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση την τελευταία δεκαετία. Και η εγκατάσταση του νέου συστήματος ασφαλείας καθυστέρησε τόσο πολύ που ένας ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος παραιτήθηκε πέρυσι για να διαμαρτυρηθεί για αυτό που αποκάλεσε «αδικαιολόγητες καθυστερήσεις».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένει από τις 27 χώρες – μέλη της να θέσουν σε εφαρμογή νέες διαδικασίες, γνωστές ως Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου Τρένων, μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Το σύστημα αυτό παρακολουθεί τα τρένα και παίρνει τον έλεγχο όταν αυτά τρέχουν πολύ γρήγορα, παραβιάζουν τα κόκκινα φανάρια ή καταλήγουν σε λάθος διαδρομή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να επεκτείνει τα διασυνοριακά ταξίδια με τρένα και η εναρμόνιση των προτύπων ασφαλείας σε όλο το μπλοκ αποτελεί μέρος αυτής της στρατηγικής.

«Εάν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ελέγχου Τρένων είχε εγκατασταθεί και λειτουργούσε σωστά, θα έπρεπε να είχε αποτρέψει απολύτως κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Jedde Hollewijn, υπεύθυνος πολιτικής για τους σιδηροδρόμους της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εργαζομένων στις Μεταφορές. «Η πρόθεση είναι να το εφαρμόσουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες και γνωρίζουμε ότι η Ελλάδα έχει μείνει σημαντικά πίσω».

Το Λουξεμβούργο, η μικρότερη και πλουσιότερη χώρα του μπλοκ, χρησιμοποιεί ήδη το νέο σύστημα σε όλες τις σιδηροδρομικές γραμμές του. Το Βέλγιο σχεδιάζει να τεθεί σε πλήρη λειτουργία μέχρι το 2025. Άλλες χώρες έχουν αναβαθμίσει τις σημαντικότερες διαδρομές τους. Αλλά ακόμη και χωρίς τη νέα τεχνολογία, τα περισσότερα σιδηροδρομικά συστήματα διαθέτουν χαρακτηριστικά ασφαλείας για την αποφυγή μετωπικών συγκρούσεων. Η Εθνική Αρχή Ασφάλειας Σιδηροδρόμων της Γαλλίας, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί συστήματα αυτόματης πέδησης και άλλη τεχνολογία.

Αυτό δεν έχει εφαρμοστεί στην Ελλάδα. Η χώρα δεν είχε ποτέ εθνικό σύστημα αυτόματης ασφάλειας, σύμφωνα με τα αρχεία της Ε.Ε. Και το σύστημα μεταγωγής στη Λάρισα ήταν ανεπαρκές εδώ και χρόνια, καθώς έλειπαν εξαρτήματα από τον βασικό εξοπλισμό σηματοδότησης, δήλωσε ο Νικόλαος Τσικαλάκης, πρόεδρος του σωματείου προσωπικού του ελληνικού εθνικού οργανισμού σιδηροδρόμων.

Η ακριβής αιτία των αργών αναβαθμίσεων του συστήματος ασφαλείας δεν ήταν άμεσα σαφής, αλλά τα στελέχη του συνδικάτου και της ασφάλειας και οι εμπειρογνώμονες ανέφεραν ως παράγοντες τους σφιχτούς προϋπολογισμούς, τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας που σχετίζονται με την πανδημία της Covid-19, τις γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και τις διαμάχες για τις συμβάσεις, αναφέρεται στο ίδιο δημοσίευμα.

Επίσης, διάφορα στελέχη των σιδηροδρομικών συνδικάτων έχουν γράψει οργισμένες επιστολές προς την ελληνική κυβέρνηση εδώ και χρόνια, μάλιστα και τον περασμένο μήνα, προειδοποιώντας για τα προβλήματα ασφαλείας. Αυτή η επιστολή προειδοποιούσε για μια τραγωδία και επέκρινε τους Έλληνες αξιωματούχους για την κωλυσιεργία τους.

«Δεν θα περιμένουμε το επερχόμενο ατύχημα για να τους δούμε να κλαίνε με κροκοδείλια δάκρυα», ανέφερε η επιστολή. «Τι άλλο περιμένουν να συμβεί για να παρέμβουν;».

«Έχουμε πει σε κάθε κυβέρνηση για αυτά τα θέματα», δήλωσε ο κ. Τσικαλάκης. «Έτσι, φτάσαμε σε αυτό το τραγικό ατύχημα. Δεν θέλω δάκρυα και αίμα στις ράγες».

Αξιωματούχοι για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων στην Ευρώπη δήλωσαν ότι οι ελληνικές Αρχές έχουν επίσης παραμελήσει το κρίσιμο έργο της παρακολούθησης και της επικαιροποίησης των διαδικασιών και του εξοπλισμού ασφαλείας σε όλο το δίκτυο. Αυτό θα μπορούσε να είχε βελτιώσει ακόμη και το υποτυπώδες σύστημα ασφαλείας της χώρας, είπαν.

«Οι αξιολογήσεις κινδύνων και η παρακολούθηση πρέπει να διεξάγονται σε όλες τις τοποθεσίες, σε όλους τους τύπους τρένων, σε όλους τους τύπους εξοπλισμού», δήλωσε ο Vaibhav Puri από το Rail Safety and Standards Board στη Βρετανία.

Το δυστύχημα αναδεικνύει επίσης την περιορισμένη εξουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απαιτεί βελτιώσεις από τους σιδηροδρόμους, ακόμη και όταν «ρίχνει» χρήματα σε αυτούς. Το μπλοκ διέθεσε περίπου 117 εκατομμύρια δολάρια ειδικά για την αναβάθμιση της ασφάλειας στη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη, στην οποία συγκρούστηκαν τα τρένα.

Ο Doppelbauer, από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε ότι ο οργανισμός του για την ασφάλεια έχει εκδώσει εκθέσεις και έχει καλέσει τις χώρες – μέλη να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους, αλλά δεν μπορεί να αναγκάσει τις εθνικές κυβερνήσεις να προβούν σε αλλαγές. Σύμφωνα με πολλά πρότυπα, το ελληνικό σιδηροδρομικό σύστημα ήταν το πιο θανατηφόρο στην Ευρώπη.

«Καταρτίσαμε ένα σχέδιο δράσης και ζητήσαμε από τις ελληνικές Αρχές να υποβάλουν έκθεση σχετικά με το σχέδιο δράσης», δήλωσε. «Αλλά οι εξουσίες μας είναι περιορισμένες».