Ναβαρίνο. Που βρίσκονται τα μνημεία Άγγλων, Γάλλων και Ρώσων, που βύθισαν τον Ιμπραήμ και έσωσαν την επανάσταση. Φωτογραφίες

Στις 20 Οκτωβρίου 1827, η ναυμαχία του Ναβαρίνου άνοιξε το δρόμο για την ανεξαρτησία των Ελλήνων. Πρωταγωνιστές ήταν  οι Άγγλοι,οι Γάλλοι και οι Ρώσοι, οι οποίοι αρχικά δεν στήριξαν την Επανάσταση. 

Το 1825, ο Ιμπραήμ με τον τουρκοαιγυπτιακό στρατό εισέβαλλε στην Πελοπόννησο για να καταστείλει την Επανάσταση και άρχισε να τη λεηλατεί. Οι σφαγές ήταν χωρίς έλεος και όσοι δεν έπεσαν από τα σπαθιά των τουρκοαιγυπτίων, πέθαναν από την πείνα λόγω της πολιτικής της καμένης γης που επέβαλλε ως μέτρο εξόντωσης ο πασάς.

Παράλληλα, οι Έλληνες ήταν κλονισμένοι από τον εμφύλιο που είχε ξεσπάσει. Ο γέρος του Μοριά ήταν εξορία στην Ύδρα και οι πολιτικοί του αντίπαλοι αυτοσχεδίαζαν στο πεδίο της μάχης.

Ένα χρόνο μετά, η Έξοδος του Μεσολογγίου συγκλόνισε όλη την Ευρώπη. Από τότε, οι ξένες δυνάμεις άρχισαν την σταδιακή μεταστροφή και να βλέπουν με άλλο μάτι την Επανάσταση. Θεώρησαν ότι η αιματοχυσία έπρεπε να σταματήσει και ότι ο εθνικός στόχος των Ελλήνων είχε δυναμική.

Σε αυτό συνέβαλε και ο θάνατος του τσάρου της Ρωσίας Αλέξανδρου και η ενθρόνιση του Νικόλαου. Ο νεαρός βασιλιάς στήριζε την Επανάσταση, στην οποία ήθελε να συμβάλλει.

Ο Κάνινγκ έστειλε στη Ρωσία τον δούκα του Ουέλινγκτον για να συγχαρεί το Νικόλαο. Εκεί υπέγραψαν το ιστορικό Πρωτόκολλο της Πετρούπολης, το οποίο όριζε ότι οι δύο δυνάμεις θα μεσολαβούσαν μεταξύ Ελλήνων και Σουλτάνου για να αναγνωριστεί η ελληνική αυτονομία υπό οθωμανική κυριαρχία.

Η συμφωνία Αγγλίας – Ρωσίας ήταν η μεγάλη αρχή και η Γαλλία ακολούθησε. Στις 6 Ιουλίου 1827, εκπρόσωποι των χωρών βρέθηκαν στο Λονδίνο, όπου αποφάσισαν με Συνθήκη να επιβάλλουν στον Ιμπραήμ την ανακωχή και ουσιαστικά να σώσουν την ελληνική επανάσταση σε μια κρίσιμη καμπή.

Το 1827, η Ελλάδα βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Οπλαρχηγοί όπως ο Μπότσαρης, ο Καραϊσκακης, ο Παπαφλέσσας και ο Ανδρούτσος είχαν σκοτωθεί.

Η οικονομική υποστήριξη ήταν ανύπαρκτη ενώ οι συνέπειες του εμφυλίου δεν είχαν ξεπεραστεί.

Οι μεγάλες δυνάμεις αποφάσισαν ότι ο καλύτερος τρόπος για να πετύχουν το στόχο τους ήταν να επέμβουν δια θαλάσσης. Το κάθε κράτος όρισε τον δικό της επικεφαλής. Η Αγγλία τον Έντουαρντ Κόδρικτον, η Γαλλία τον Δεριγνύ και η Ρωσία τον Λογγίνο Χέυδεν.

Ήταν μια μεγάλη δύναμη πυρός και οι τρεις ναύαρχοι οι κορυφαίοι της εποχής τους.

Αν και ήθελαν και οι τρεις να βοηθήσουν την Ελλάδα, ο καθένας επεδίωκε να επωφεληθεί εις βάρος του άλλου. Ο Κόδρικτον ήθελε να αναγκάσει τον Ιμπραήμ να σταματήσει τις σφαγές και τις ωμότητες στην ρημαγμένη Πελοπόννησο.

Ο Δεριγνύ ήθελε να αναγκάσει τον τουρκογυπτιακό στόλο να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη και στην Αλεξάνδρεια. Ο Χέυδεν ήταν πιο ετοιμοπόλεμος και επιθυμούσε να βυθίσει τον Ιμπραήμ ώστε  να μην κάνει καμία νέα επιχείρηση στις ακτές της Ελλάδος.

Πριν από την ναυμαχία, ο Κόδρικτον και ο Δεριγνύ συναντήθηκαν με τον Ιμπραήμ. Ο Αιγύπτιος στρατηγός τους εξήγησε ότι προσπαθούσε να επιβάλει την τάξη σε μία επαναστατημένη επαρχία και ότι κακώς προσπαθούν να επέμβουν.

Ο ιστορικός Δημήτρης Μπελέζος ανέφερε στη Μηχανή του Χρόνου: «Δεν υπήρξε άμεση αντίδραση των τριών ναυάρχων. Εκείνη την ώρα δεν είχαν πλοία στην περιοχή για να επέμβουν. Όταν ο Ιμπραήμ προσπάθησε να κινητοποιήσει κάποια πλοία, ο Κόδριγκτον του το απαγόρευσε».

Η κίνηση του Κόδριγκτον ήταν η πρώτη αντιπαράθεση των ναυάρχων με τον Ιμπραήμ. Ο Αιγύπτιος στρατηγός δεν κάμφθηκε, και ως απάντηση προχώρησε σε λεηλασίες και σφαγές αμάχων. Σύμφωνα με τiς αναφορές του φιλέλληνα Άγγλου πλοίαρχου Χάμιλτον, γυναίκες και παιδιά σκλαβώνονταν, χωριά πυρπολούνταν, άνδρες σφαγιάζονταν και αν ο Ιμπραήμ παρέμενε και άλλο στην Ελλάδα, περισσότεροι από το 1/3 των κατοίκων θα λιμοκτονούσαν.

Κόδριγκτόν, Δεριγνύ και Χέυδεν αποφάσισαν ότι ήρθε η ώρα να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.

Ο συμμαχικός στόλος στις Οκτωβρίου 1827, έφτασε στον κόλπο του Ναβαρίνου. Οι εντολές που έδωσαν στα πληρώματά τους ήταν να λάβουν θέσεις μάχης και να είναι έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.

O Iμπραήμ  διέθετε 90 πλοία, αλλά δεν ήταν εκεί. Ο επικεφαλής ναύαρχός του Ταχίρ, είχε εντολές  ο στόλος του να μην μετακινηθεί. Μάλιστα ζήτησε από τον Κόδριγκτον να αποχωρήσει, αλλά εκείνος του έδωσε μια ιστορική απάντηση:

 «Ήρθα να δώσω και όχι να πάρω διαταγές».

Οι Αιγύπτιοι είχαν προσλάβει Γάλλους ναυτικούς που είχαν οργανώσει το στόλο τους και ήταν άριστοι στις ναυμαχίες. Ο Δεριγνύ, τους έδωσε εντολή να εγκαταλείψουν τα αιγυπτιακά πλοία, για να μη θεωρηθούν προδότες.

Η μάχη δόθηκε χωρίς σχέδιο. Τα μικρά πλοία μπορούσαν να κινηθούν πολύ πιο εύκολα μέσα στο στενό θαλάσσιο χώρο. Τα μεγαλύτερα μπορούσαν μόνο να αλλάξουν κατεύθυνση, για να στρέφουν κατάλληλα τα κανόνια τους.

Η ναυμαχία διήρκησε σχεδόν 4.30 ώρες. Οι σύμμαχοι έχασαν 175 άνδρες και κανένα πλοίο. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος έχασε 60 πλοία ενώ σημειώθηκαν 6.000 νεκροί και 4.000 τραυματίες.

Η νίκη στο Ναβαρίνο ανέδειξε τον Κόδριγκτον ως ήρωα στα μάτια των Βρετανών, αλλά ορισμένοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι τον κατηγόρησαν ότι είχε υπερβεί τις οδηγίες που είχαν δοθεί προκαλώντας αναμέτρηση με τον Οθωμανικό στόλο. Σε μια κοινωνική εκδήλωση, ο Άγγλος Βασιλέας Γεώργιος IV αναφερόμενος στη μάχη τη χαρακτήρισε ως «ανεπιθύμητο γεγονός».

Παρόλο που ο βασιλιάς πιεζόμενος από την κοινή γνώμη απένειμε στον Κόδριγκτον το παράσημο του Μεγάλου Σταυρού, η άρνηση του Ναυαρχείου να του αναθέσει επιχειρησιακή διοίκηση την επόμενη δεκαετία μέχρι την αποστρατεία του, ήταν ενδεικτική της δυσμένειας στην οποία είχε υποπέσει.

Με το πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830, οι Σύμμαχοι εγκατέλειψαν την πολιτική της Οθωμανικής κυριαρχίας και αποδέχτηκαν την Ελληνική ανεξαρτησία.

Αργότερα το ίδιο έτος, ο Σουλτάνος αναγκάστηκε από τις Συμμαχικές δυνάμεις να υπογράψει τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (1832), αναγνωρίζοντας επίσημα το νέο Βασίλειο της Ελλάδας ως ανεξάρτητο κράτος.

Πολλά μνημεία θυμίζουν το ιστορικό γεγονός της Ναυμαχίας στην περιοχή της Πύλου.

Στην «Πλατεία Τριών Ναυάρχων» της Πύλου υπάρχει μαρμάρινο μνημείο τριών όψεων, με  τα πρόσωπα των Κόδριγκτον, Δεριγνί και Χέυδεν.

Μνημεία για τους νεκρούς των τριών συμμάχων βρίσκονται στα νησιά του κόλπου Χελωνάκι (Βρετανικό), Τσιχλί Μπαμπά (Γαλλικό) και Σφακτηρία (Ρωσικό).

Το παρόν κείμενο αποτελεί τμήμα της μεγάλης έρευνας της Μηχανής του Χρόνου «Η Ναυμαχία στο Ναυαρίνο που άνοιξε τον δρόμο για την Ανεξαρτησία» που προβλήθηκε στο COSMOTE HISTORY. Δείτε το τρέιλερ εδώ. 

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikipedia

Διαβάστε επίσης στη Μηχανή του Χρόνου

Η ηρωική έξοδος του “Άρη” από το Ναβαρίνο μετά την επίθεση του Ιμπραήμ. Πώς διέσπασε τον κλοιό στη Σφακτηρία 

Νιόκαστρο. Το φρούριο που κατέλαβαν διαδοχικά Οθωμανοί, Ενετοί και Σύμμαχοι. Τι απέγινε ο οικισμός εντός των τειχών (drone)

Τα ιστορικά Μπρίκια του 1821. Πως οι Έλληνες ναυτικοί και καραβομαραγκοί μετέτρεψαν τα σιτοκάραβα σε όπλο του Αγώνα