Μποτσουάνα. Οι αριθμοί ευημερούν, οι άνθρωποι πεθαίνουν. Γιατί θεωρείται «πατρίδα» της ανθρωπότητας

Η Μποτσουάνα κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία μόλις το 1966. Εκείνη την εποχή ήταν μια εξαιρετικά φτωχή χώρα.

Οι Τσουάνα αποτελούν την κύρια εθνοτική ομάδα και αποτελούν το 79% του πληθυσμού.

Η χώρα είναι σε μεγάλο βαθμό επίπεδη και μέχρι το 70% καλύπτεται από την έρημο Καλαχάρι. Συνορεύει με τη Νότια Αφρική, τη Ναμίμπια, τη Ζάμπια και τη Ζιμπάμπουε.

Ο  πληθυσμός είναι περίπου 2,5 εκατομμύρια κάτοικοι. Σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021 θεωρείται μια από τις πιο αραιοκατοικημένες χώρες στο κόσμο. Περίπου το 10% του πληθυσμού κατοικεί στην πρωτεύουσα Γκαμπορόνε .

Μεγάλο μέρος της χώρας καλύπτεται από άγρια φύση και γι αυτό αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης. Το 1986 υπήρχαν έξι μεγάλα εθνικά πάρκα και 40 ελεγχόμενες οργανωμένες περιοχές για φωτογραφήσεις. Έξι περιοχές προσφέρονται για σαφάρι και κυνήγι.

Η οικονομική ανάπτυξη, το AIDS και η παραλλαγή του κορονοϊού

Κάποτε η Μποτσουάνα ήταν μία από τις πιο φτωχές χώρες στο κόσμο, αλλά κατάφερε να αυξήσει το κατά κεφαλήν ΑΕΠ από 70 δολάρια το 1960 σε 18.825 δολάρια, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του 2015. Έτσι σήμερα ανήκει στις πλέον αναπτυσσόμενες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής.

Τα ποσοστά φτώχειας μειώθηκαν δραματικά από το 34,8% του πληθυσμού το 1993 στο 10% .  Αντιθέτως, η γειτονική Ζιμπάμπουε, είναι μια από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής. Μετά το 2000, εξαιτίας της επιδεινούμενης οικονομικής κατάστασης, περίπου 10.000 κάτοικοι της Ζιμπάμπουε μετανάστευσαν στη Μποτσουάνα.

Η πρόοδος της χώρας αποδίδεται στους ισχυρούς θεσμούς της δημοκρατίας και στο χαμηλότατο δείκτη διαφθοράς που την κατατάσσει ως την λιγότερο διεφθαρμένη Αφρικανική χώρα. Οι διαδοχικές κυβερνήσεις έχουν καταφέρει να κρατήσουν τα δημόσια οικονομικά υπό έλεγχο, να διευκολύνουν την επιχειρηματικότητα και να ενθαρρύνουν τις ξένες επενδύσεις.

Τα νούμερα φαίνεται ότι ευημερούν αλλά όχι οι άνθρωποι, καθώς το προσδόκιμο επιβίωσης είναι ακόμα χαμηλό και φτάνει μόλις τα 54 χρόνια. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στην επιδημία του ιού HIV, από τον οποίο υπολογίζεται ότι είναι προσβεβλημένο το 21% του πληθυσμού.

Σήμερα η περιοχή συνδέεται και με μια επιθετική μετάλλαξη του covid 19 που σήμανε συναγερμό στην παγκόσμια κοινότητα.

Στο ερώτημα από πού προήλθε η μετάλλαξη στην Αφρική οι επιστήμονες απαντούν ότι αρχικά συνδέθηκε με την επαρχία Γκαουτένγκ, αλλά η παραλλαγή δεν προήλθε κατ’ ανάγκη από εκεί. Το παλαιότερο δείγμα που εμφάνισε την παραλλαγή συλλέχθηκε στην Μποτσουάνα στις 11 Νοεμβρίου.

Οι επιστήμονες λένε ότι ο ασυνήθιστος αριθμός μεταλλάξεων υποδηλώνει ότι μπορεί να προέκυψε έπειτα από χρόνια λοίμωξη ανοσοκατεσταλμένου ατόμου, όπως ένας ασθενής με HIV/Aids, που δεν λαμβάνει θεραπεία.

Η παραλλαγή έχει περισσότερες από 30 μεταλλάξεις στην πρωτεϊνική ακίδα – το «κλειδί» που χρησιμοποιεί ο ιός για να ξεκλειδώσει τα κύτταρα του σώματός μας – αριθμός που είναι υπερδιπλάσιος σε σύγκριση με εκείνον που παρουσιάζει η παραλλαγή Δέλτα, η οποία έχει κυριαρχήσει πλέον σε όλο τον κόσμο.

Η βόρεια Μποτσουάνα, κοιτίδα των σύγχρονων ανθρώπων

Νέες επιστημονικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι η κοιτίδα όλων των σύγχρονων ανθρώπων υπήρξε η βόρεια Μποτσουάνα στη νότια Αφρική, σε μια περιοχή νότια του ποταμού Ζαμβέζη.

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Βανέσα Χέις του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών Garvan και του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», ο «ιδρυτικός» πληθυσμός όλων των σύγχρονων ανθρώπων αναδύθηκε πιθανότατα στη νότια Αφρική, στην περιοχή Μακγκντικγάντι – Οκαβάνγκο στη βόρεια Μποτσουάνα.

Σήμερα η περιοχή αυτή κυριαρχείται από ερήμους και αλυκές, αλλά κάποτε φιλοξενούσε μια τεράστια λίμνη. Ο επιστήμονες εξηγούν ότι πριν από περίπου 200.000 χρόνια η αρχαία εκείνη λίμνη άρχισε να διασπάται, δημιουργώντας έναν απέραντο υγροβιότοπο.

Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις, οι πρόγονοι του ανθρώπου εγκαταστάθηκαν σε εκείνη την υγρή και καταπράσινη περιοχή, μένοντας εκεί για τουλάχιστον 70.000 χρόνια, έως ότου το κλίμα της Αφρικής άλλαξε και μετανάστευσαν ξανά.

Πριν από 110.000 έως 130.000 χρόνια οι πληθυσμοί αυτοί μετακινήθηκαν αρχικά προς τα βορειοανατολικά και στη συνέχεια προς τα βορειοδυτικά, ενώ μια άλλη ομάδα παρέμεινε στην αποκαλούμενη «πατρίδα» της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα, στην ευρύτερη περιοχή Καλαχάρι.

Οι πρώτες εκείνες μετακινήσεις προς τα βόρεια και στα ενδότερα της Αφρικής άνοιξαν το δρόμο για τις κατοπινές μεταναστεύσεις ακόμη πιο βόρεια και τελικά για την «έξοδο» του Homo sapiens από την Αφρική προς τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη.

Με πληροφορίες από το άρθρο του  Luis Pablo στο Foundation for Economic Education