Το ύψωμα στο Μπιζάνι νότια των Ιωαννίνων υπήρξε κρίσιμο σημείο άμυνας που επέλεξαν οι Τούρκοι για να εμποδίσουν την προέλαση του ελληνικού στρατού που αγωνιζόταν να απελευθερώσει τα Ιωάννινα κατά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο το 1913.
Στην βραχώδη τοποθεσία οι Τούρκοι είχαν κατασκευάσει οχυρωματικά έργα από μπετόν αρμέ με την επίβλεψη Γερμανών αξιωματικών, που είχαν αναλάβει τον εκσυγχρονισμό του στρατού τους.
Η τουρκική αμυντική οργάνωση της πόλης των Ιωαννίνων ήταν έργο του Πρώσoυ στρατάρχη Κόλμαρ φον ντερ Γκόλτζ (Colmar von der Goltz), επονομαζόμενος και Goltz πασάς. Αρχικά ήρθε στα Γιάννενα το 1909 και υπέδειξε τον τρόπο ημικυκλικής οχύρωσης του Μπιζανίου.
Τον Μάιο του 1910 άρχισε να πραγματοποιείται το έργο, ταυτόχρονα με άλλες οχυρές θέσεις στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Μέχρι το 1912 το έργο είχε αποπερατωθεί και είχαν τοποθετηθεί συρματοπλέγματα.
Οι οχυρώσεις των Τούρκων στην Ήπειρο κατασκευάστηκαν από τους Γερμανούς. Αντίστοιχα έργα συναντά κανείς και σε άλλες πόλεις στα Βαλκάνια. Αποτέλεσαν ένα από τα κυρίαρχα εργαλεία της Αυστροουγγρικής εξωτερικής επεκτατικής πολιτικής στα Βαλκάνια όπου η άλλοτε πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέρρεε.
Για την κατασκευή των οχυρώσεων, ο τουρκικός στρατός διέθεσε στους Γερμανούς 600 πρώην τούρκους στρατιωτικούς που είχαν καθαιρεθεί επειδή είχαν συμμετάσχει στο κίνημα των Νεότουρκων το 1908. Οι πρώην στρατιωτικοί που χρησιμοποιήθηκαν ως εργάτες, είχαν μεταφερθεί από τις φυλακές της Κωνσταντινούπολης.
Το κόστος των έργων έφτασε περίπου σε 2,5 εκατομμύρια τουρκικές λίρες της εποχής. Συνολικά κατασκευάστηκαν 5 σημαντικά οχυρά μάχης, με εκτεταμένες οχυρωματικές γραμμές, ενώ παράλληλα οχυρώθηκαν και μεμονωμένες τοποθεσίες στο λεκανοπέδιο που αποτελούσαν θέσεις στρατηγικής σημασίας για τον τουρκικό στρατό.
Ο Κόλμαρ Φράιχερ φον ντερ Γκολτς υπήρξε αναδιοργανωτής του οθωμανικού στρατού κατά των Ελλήνων. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους διοίκησε δύο Τουρκικές Στρατιές εναντίον των Άγγλων στην Εγγύς Ανατολή, στο Ιράκ. Πέθανε στις 19 Απριλίου του 1916 από τύφο, στη Βαγδάτη και τάφηκε στην Κωνσταντινούπολη. Το Μπιζάνι είναι δικό του έργο.
Οι θέσεις είναι σε ημικυκλική τροχιά και αθέατα από την πλευρά που πρόκειται να δεχθούν επίθεση. Τα κανόνια σημάδευαν κυρίως τη νότια πλευρά και μερικά προς ανατολάς. Εκεί ο Τούρκος Αρχιστράτηγος Εσσάτ Πασάς ανέπτυξε 4 μεραρχίες. Απέναντί του είχε τους Έλληνες με 4 μεραρχίες, 1 ταξιαρχία και ένα σύνταγμα πεζικού.
Επικεφαλής ήταν ο διάδοχος Κωνσταντίνος ο οποίος είχε ένα ριψοκίνδυνο σχέδιο επίθεσης. Σκόπευε να κυκλώσει από δυτικά το οχυρό και θα χτυπούσε τον κεντρικό και τον ανατολικό τομέα του μετώπου, με σκοπό την παραπλάνηση του εχθρού και την καθήλωση των τουρκικών δυνάμεων.
Την νίκη όμως καθόρισε ο απρόβλεπτος παράγοντας που λεγόταν Ιωάννης Βελισσαρίου.
Οι κρύπτες, που στο παρελθόν φιλοξενούσαν τούρκους πυροβολητές διατηρούνται ακόμα σε καλή κατάσταση. Η μάχη του Μπιζανίου έγινε 4-6 Μαρτίου 1913 (παλ. ημ. 19-21 Φεβρουαρίου)
Ο ταγματάρχης των Ευζώνων χωρίς να έχει καμία σχετική εντολή, κατάφερε να προωθηθεί στις παρυφές των Ιωαννίνων, στον Άγιο Ιωάννη. Ήδη είχε καταστρέψει όλες τις επικοινωνίες της τουρκικής διοίκησης με τον στρατό της και έτσι όταν έφτασε η είδηση ότι ο ελληνικός στρατός ήταν έξω από την πόλη δημιουργήθηκε πανικός στους επιτελείς του τουρκικού στρατού.
Θεώρησαν αδύνατη την υποχώρηση τους στρατεύματος και βέβαιη την ήττα τους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες το βράδυ της ίδιας μέρας ο Εσσάτ Πασάς έστειλε πρόταση παράδοσης του τουρκικού στρατού.
Δεν γνώριζε ότι στο Μπιζάνι οι τουρκικές δυνάμεις δεν είχαν ηττηθεί και διατηρούσαν τις θέσεις τους.
Η αποφασιστική αυτή νίκη άνοιξε τον δρόμο για την απελευθέρωση της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνων και της Βόρειας Ηπείρου.
Δείτε την οχυρή θέση στο Μπιζάνι με τις θέσεις των πυροβολείων που κατασκεύασαν οι Γερμανοί για λογαριασμό των Τούρκων.
Το άρθρο γράφτηκε με πληροφορίες από τον ιστορικό ερευνητή των Ιωαννίνων Αλέκο Ράπτη, που αρθρογραφεί στην εφημερίδα Ηπειρωτικός Αγών.
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr