Η φάλαινα που αρνήθηκε να πεθάνει και βύθισε το φαλαινοθηρικό. Πως επέζησε ο καπετάνιος 92 μέρες στον ωκεανό

Ο Μόμπι Ντικ είναι ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα που έγραψε ο Χέρμαν Μέλβιλ, το 1851.

Η έμπνευση του ήταν βιωματική καθώς πέρασε μία μακρά περίοδο της ζωής του σε φαλαινοθηρικά. Ο Μέλβιλ βασίστηκε σε ένα αληθινό περιστατικό που συνέβη το 1920, όταν το φαλαινοθηρικού Έσσεξ βυθίστηκε.

Αφορμή για να γράψει το βιβλίο ήταν η συνάντηση που είχε στο Νάντουκετ της Μασαχουσέτης με τον 60χρονο καπετάνιο του φαλαινοθηρικού Έσσεξ, το οποίο εμβολίστηκε και βυθίστηκε από ένα γιγάντιο λευκό φυσητήρα το 1820.

Ο καπετάνιος Τζορτζ Πόλαρντ Τζούνιορ ήταν μόλις 29 ετών όταν βυθίστηκε το φαλαινοθηρικό. Κατάφερε όμως να επιζήσει, να επιστρέψει στο Νάντουκετ για να διοικήσει ένα δεύτερο φαλαινοθηρικό υπό την ονομασία «Δύο Αδελφοί». Το πλοίο όμως προσέκρουσε σε αχαρτογράφητους υφάλους και ο καπετάνιος έβγαλε τη φήμη του γκαντέμη, με αποτέλεσμα να μην τον εμπιστεύεται πλέον κανένας πλοιοκτήτης.

Έκτοτε, ο Πόλαρντ πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του στη στεριά, τελώντας χρέη νυχτοφύλακα του χωριού.

Ο καπετάνιος διηγήθηκε στον Μέλβιλ πως επέζησε του ναυαγίου μαζί με άλλα οχτώ μέλη του πληρώματος.  Η ιστορία βοήθησε τον Μέλβιλ να γράψει το βιβλίο με την περιπέτεια του Μόμπι Ντικ. Περιέγραψε τις εφιαλτικές 92 μέρες των ναυαγών στη μέση του ωκεανού, μέσα σε μία βάρκα που έμπαζε νερά.

Δίχως εφόδια οι ναυτικοί οδηγήθηκαν στην παραφροσύνη και αναγκάστηκαν για να επιζήσουν να τρέφονται με τα κουφάρια των αποθανόντων συντρόφων τους.

Το βιβλίο

Στο βιβλίο μέσω της αφήγησης του ναύτη Ισμαήλ παρακολουθούμε το ταξίδι ενός καπετάνιου εν ονόματι Αχαάβ που έχει βάλει στόχο ζωής να σκοτώσει τη λευκή φάλαινα «Μόμπι Ντικ».  Ήθελε να την εκδικηθεί επειδή σε προηγούμενο ταξίδι του είχε κόψει το πόδι.

Το όνομα της φάλαινας δεν είναι φανταστικό. Πήρε το όνομα της από μία αληθινή φάλαινα, τον «Μόκα Ντικ» που εμφανιζόταν συχνά στο νησί Μόκα στη Χιλή έχοντας πάνω της δεκάδες καμάκια ως απόρροια των μαχών με τους φαλαινοθήρες.

Κυρίαρχη ιδέα του μυθιστορήματος είναι η μάχη ανάμεσα στη φύση και τον άνθρωπο. Ένα φαινόμενο που υπάρχει στις ζωές μας και σήμερα, σε διαφορετικές εντάσεις.

Η αποτυχία

Η συγγραφή του βιβλίου διήρκεσε 18 μήνες και κυκλοφόρησε πρώτα στην Αγγλία στις 18 Οκτωβρίου 1851 με τον αρχικό τίτλο “Η Φάλαινα”. Ένα μήνα αργότερα κυκλοφόρησε και στην Αμερική, με τον τίτλο “Μόμπι Ντικ, η Φάλαινα”. Το βιβλίο δεν είχε απήχηση. Ελάχιστα αντίτυπα πωλήθηκαν.

Ο Χέρμαν Μέλβιλ, δεν πρόλαβε να δει το έργο του να αναγνωρίζεται από το κοινό και πέθανε με αυτό τον καημό. Σχεδόν 100 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία έγινε μπεστ σέλερ και πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα.

Στα ελληνικά, το μυθιστόρημα του Χέρμαν Μέλβιλ Μόμπυ Ντικ κυκλοφορεί στην κλασική έκδοση του Gutenberg, σε μετάφραση Α. Κ. Χριστοδούλου.

 Η ταινία

Το βιβλίο «Μόμπι Ντικ» έγινε όπερα, κινούμενα σχέδια, τηλεοπτική παραγωγή και ταινίες. Στην πρώτη εκδοχή του 1956 ο Γκρέγκορι Πεκ υποδύθηκε τον Αχαάβ.

Το έργο ήταν υπερπαραγωγή της εποχής του και σύμφωνα με το σενάριο ο Αχαάβ ξεκίνησε να τον κυνηγά τον Μόμπι Ντικ, όταν εμφανίστηκε νύχτα μπροστά του.

Τότε ο καπετάνιος σταμάτησε να κυνηγά ένα μεγάλο κοπάδι φαλαινών που είχε εντοπίσει νωρίτερα και αγνοώντας τις εκκλήσεις του υποπλοιάρχου Στάρμπακ ξεκίνησε την καταδίωξη της τεράστιας φάλαινας.

Ο Αχαάβ όταν πλησίασαν το κήτος, έδωσε εντολή να κατέβουν δύο βάρκες με καμακιστές και με επικεφαλής τον ίδιο ρίχτηκαν στην παγίδευση του Μόμπι Ντικ. Όμως το τεράστιο θηλαστικό τους παρέσυρε στο βυθό.

Όταν ο Μόμπι Ντικ ξαναβγήκε τη επιφάνεια, ο Αχαάβ  βρέθηκε μπλεγμένος μέσα στα σχοινιά των καμακιών στη πλάτη της φάλαινας.

Ο Στάρμπακ βλέποντας την δραματική εξέλιξη, έδωσε εντολή να απομακρυνθούν, αλλά η φάλαινα οργισμένη επιτέθηκε στο πλοίο και το βούλιαξε.

Εντυπωσιακή είναι και η πιο πρόσφατη κινηματογραφική μεταφορά του Μπομπι Ντικ στην ταινία «Στην Καρδιά της Θάλασσας» σε σκηνοθεσία Ρον Χάουαρντ με πρωταγωνιστή  τον Κρις Χέμσγουορθ.

Φαλαινοθηρία

Φαλαινοθηρία γινόταν και τα αρχαία χρόνια. Τότε κυνηγούσαν με λόγχες και ακόντια και όχι με καμάκια. Το καμάκωμα ευρύτερα, θεωρούταν ένα σκληρό και επικίνδυνο επάγγελμα. Γι αυτό οι Νορβηγοί το επέτρεπαν μόνο σε άγαμους άνδρες, που δεν θα είχαν να αφήσουν πίσω οικογένεια αν συνέβαινε το οτιδήποτε.

Η έντονη φαλαινοθηρία ξεκίνησε τον 15^ο αιώνα. Οι έμποροι θεωρούσαν ότι το λίπος της φάλαινας δεν χρειάζεται να περιοριστεί μόνο στο φαγητό. Το χρησιμοποιούσαν σαν δέρμα, σε σαπούνια ακόμα και χλωρίνες.

Το καμάκι σαν όπλο τελειοποιήθηκε από την νορβηγική Foyn που είχε στη διάθεση της ένα ατμόπλοιο με καμάκια ειδικά σχεδιασμένα για το ψάρεμα φαλαινών.

Σύντομα σε πολλές χώρες άρχισε το κυνήγι της γαλάζιας φάλαινας. Ο Άρθουρ Κλαρκ, Άγγλος συγγραφέας ήταν η πρώτη ηχηρή προσωπικότητα που αναφέρθηκε στο θλιβερό γεγονός. Χαρακτηριστικά, σε βιβλίου του ανέφερε “δεν γνωρίζουμε την αληθινή φύση της οντότητας που καταστρέφουν”.

Ύστερα από επέμβαση της Διεθνούς Επιτροπής Φαλαινοθηρίας, το 1966, απαγορεύτηκε το κυνήγι της γαλάζιας φάλαινας.

Η Ιαπωνία σήμερα εξακολουθεί να διαιωνίζει αυτή τη πράξη. Η χώρα το θεωρεί ως κομμάτι του πολιτισμού και της κουλτούρας της.

Παρόλο που ομάδες δράσης περιβάλλοντος προσπαθούν να αναστείλουν το φαινόμενο, δεν γίνεται κάτι.

Aρχικής φωτογραφία: Στιγμιότυπο από την ταινία Moby Dick (1956) με τον Gregory Peck. Πηγή Youtube