Σαν σήμερα, 20 Ιουλίου 1989, έφυγε από τη ζωή o Γιάννης Τσαρούχης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες του 20ου αιώνα.
Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ζωγράφος, σκηνογράφος, σκηνοθέτης, ενδυματολόγος, συγγραφέας και μεταφραστής αρχαίων τραγωδιών, με το έργο του να εκτίθεται ακόμα και σήμερα σε κάθε γωνιά του κόσμου, όπως στη Γκαλερί Wrightwood 659 στο Σικάγο των ΗΠΑ.
Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1910, όντας ο δεύτερος υιός του εμπόρου εξ Αρκαδίας Αθανασίου Τσαρούχη και της Μαρίας Μοναρχίδη με καταγωγή από τα Ψαρά.
Πέρασε στην ιστορία για τα έργα του, πίνακες, σκηνικά, θεατρικά κουστούμια και μιλούσε με σοφία. Τα λόγια του άντεξαν μέσα στο πέρασμα του χρόνου ως αποφθέγματα. Του “χρεώνουν” την φράση «στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις», αλλά αυτό το πρωτοείπε ο ηθοποιός Τζαβαλάς Καρούσος και στη συνέχεια το διέδωσε ο Τσαρούχης.
Στις πολλές συνεντεύξεις που έχει δώσει διατύπωσε σκέψεις με διαχρονική αξία:
«Οι εχθροί των εχθρών μας δεν είναι κατ’ ανάγκην φίλοι μας»
“Αρετές μας είναι τα ελαττώματά μας που τα παραδεχτήκαμε”
«Δεν κάνω κριτική πολιτικών προσώπων. Αυτά θα παρέλθουν. Προτιμώ να μιλώ για την ελευθερία, που είναι αιώνια»
«Πολλοί φιλόζωοι βρίσκουν φυσικό να σφάζουν άλογα και βόδια, για να ταΐζουν τα γατάκια τους»
«Στην Ελλάδα ζούμε πολυτελέστερα απ’ όσο μας επιτρέπουν τα μέσα μας, πέρα από τις οικονομικές μας δυνατότητες και τις ψυχικές μας ικανότητες. Αυτό ήδη μας δημιουργεί προβλήματα και θα μας προξενήσει μεγάλο κακό»
«Έκανα τρεις άλλους καθηγητές στο Πολυτεχνείο, για να μη γίνω εγώ. Ήθελαν μια δήλωση ότι αποκρούω τον κομμουνισμό. Δεν είμαι κομμουνιστής, αλλά δεν έκανα τη δήλωση»
«Για το Κράτος είμαστε όλοι κομμουνιστές, όταν λέμε την αλήθεια και δεν ανεχόμαστε τη δουλοπρέπεια»
«Η πίστη σ’ ένα πράγμα, οτιδήποτε, παίρνει την αξία της από την ικανότητα που έχουμε να πιστεύουμε. Το να μην μπορείς να πιστέψεις είναι ένα είδος αναπηρίας»
«Οι Έλληνες μονίμως περιμένουν να διορισθούν»
«Η βλακεία στην Ελλάδα παρέρχεται. Τα έργα μένουν»
“Μόνο με παραμύθια κατακτώνται οι άνθρωποι”
«Ένας Παπαδιαμάντης δεν υπάρχει στην Ευρώπη. Ένας Καβάφης πουθενά…»
«Είμαι μαθητής του αττικού φωτός»
Ελευθερία είναι να κάνεις αυτό που θεωρείται κακό και μη επιτρεπόμενο, και οι άνθρωποι να το παραδέχονται.
«Έρωτας είναι ανταλλαγή ανόμοιων και διαφορετικών αγαθών»
«Δόξα είναι η ευνοϊκή εντύπωσις που δίνουμε στον άλλο. Αν είναι αρνητική, δυσφημιζόμαστε. Η εντύπωσις είναι η βάσις της φήμης και της δυσφήμισης. Άρα, θέμα τύχης»
Παρότι η οικογένεια Τσαρούχη μετακόμισε το 1927 στην Αθήνα, ο Πειραιάς ρίζωσε βαθιά μέσα στον καλλιτέχνη, τόσο για το μεγαλοαστικό περιβάλλον στο οποίο ανατράφηκε και τον επηρέασε καλλιτεχνικά, όσο και για τις φτωχές λαϊκές συνοικίες όπου συχνά πραγματοποιούσε αποδράσεις κατά τα παιδικά του χρόνια.
Στα χρόνια της Κατοχής, ίδρυσε μια ιδιωτική σχολή ζωγραφικής, όπου φοίτησαν για μικρό χρονικό διάστημα αρκετοί νέοι, που αργότερα έγιναν δόκιμοι ζωγράφοι, όπως ο Κοσμάς Ξενάκης, ο Μίνως Αργυράκης, ο Νίκος Γεωργιάδης, αλλά και η Ροζίτα Σώκου.
Παράλληλα με τη ζωγραφική ο Γιάννης Τσαρούχης ασχολήθηκε και με τη θεατρική σκηνοθεσία και μάλιστα από το 1928.
Σχεδίασε σκηνικά και ενδυμασίες για τα θέατρα “Εθνικό” (“Βασιλικό”), “Κοτοπούλη”, “Δημοτικό” Πειραιώς κ.ά. ειδικά πρόζας, καθώς και για το κλασσικό έργο “Ρωμαίος και Ιουλιέττα” που ανέβηκε το 1954 στον τότε Βασιλικό κήπο.
Σ΄ αυτόν οφείλεται η καθιέρωση, σχεδόν σε όλες τις σκηνές του ελληνικού κινηματογράφου που γυρίστηκαν σε λαϊκά κέντρα, της παρουσίας του ναύτη είτε σε χορό είτε όχι, θεωρούμενη μάλιστα και απαραίτητη.
O Γιάννης Τσαρούχης έζησε πολύ καιρό μακριά από την Ελλάδα λόγω των υποχρεώσεων αλλά και της πολιτικής κατάστασης. Το 1967 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, από το οποίο θα επέστρεφε δεκατρία ολόκληρα χρόνια αργότερα, το 1980.
“Δεν είμαι πολύ διάσημος. Κι όσο είμαι το οφείλω στην τηλεόραση. Είμαι μια φιγούρα σαν τον Μίκυ Μάους και με αναγνωρίζει ο κόσμος και λέει: «αυτός που μιλάει στο ραδιόφωνο»”, ανέφερε ο ίδιος σε συνέντευξη του στη δημοσιογράφο Μαρία Ρεζάν στην τότε κρατική ραδιοφωνία.
Το 1982 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Γιάννη Τσαρούχη στο Μαρούσι, στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του.
Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου.
Με αφορμή την επέτειο των 32 χρόνων από τον θάνατο του , το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού τιμά τον σπουδαίο ζωγράφο με ένα βίντεο από το ατελιέ του στο σπίτι του στο Μαρούσι, που πλέον σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Τσαρούχη.
Στο βίντεο, η ανιψιά του Γιάννη Τσαρούχη, Νίκη Γρυπάρη, πρόεδρος του Ιδρύματος Γ. Τσαρούχη, περιγράφει την πορεία του πολυτάλαντου θείου της που έκανε γνωστές τη λαϊκή παράδοση και τη βυζαντινή τέχνη πέρα από τα ελληνικά σύνορα.
Στο έργο του Γιάννη Τσαρούχη εκφράζεται κυρίως η χαρά και το θαύμα της ζωής. Προσπάθησε να ισορροπήσει τις μεγάλες παραδόσεις και να συλλάβει τις αιώνιες καλλιτεχνικές αξίες. Οι πίνακές του περικλείουν αφομοιωμένα πολλά λαϊκά και λαογραφικά στοιχεία, ιδιαίτερα του λιμένος του Πειραιά.
Ακούστε και απολαύστε δωρεάν podcast της Μηχανής του Χρόνου…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ: Σαπφώ Νοταρά. Ερωτεύτηκε τον αντάρτη και απέρριψε πρόταση γάμου από τον Τσαρούχη
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr