Μητρομάρας. Ο θρυλικός Αρβανίτης από το Μενίδι που κατατρόπωσε τους Τούρκους. Τα οστά του βρέθηκαν σε έργα της πλατείας

Τον 18ο αιώνα, οι Έλληνες ζήτησαν βοήθεια από την Ορθόδοξη Ρωσία για να απελευθερωθούν από τους Τούρκους. Στα Ορλωφικά, η παρουσία των Αρβανιτών ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Ένας από αυτούς ήταν ο Μητρομάρας, ο οποίος έδρασε στην Αττική, στη Μεγαρίδα και τη Σαλαμίνα.

Γεννήθηκε το 1717 και «Μάρας» στα αρβανίτικα σημαίνει τρελός. Ήταν πειρατής και όταν ξέσπασε η επανάσταση με τα Ορλωφικά στην Πελοπόννησο, συστρατεύτηκε με 3 μικρά καράβια που είχε. Οργάνωσε δική του ομάδα, τους «Λεμπέσηδες» με την οποία κατέλαβε τη Σαλαμίνα.

«Στόχος του ήτανε να μπορέσει να φέρει τους Ρώσους στην Αττική και να την απελευθερώσει από τους τούρκους. Μέχρι τότε ναυλοχούσαν στην Πάρο και με διάφορες υποσχέσεις είχαν κάνει τη μισή Ελλάδα να ξεσηκωθεί», ανέφερε στη Μηχανή του Χρόνου ο Γιώργος Φυτάς, Πρόεδρος της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Αχαρνών.

«Ο Μητρομάρας έδωσε αισιοδοξία στους καταπιεσμένους και καταδιωκόμενους της Αττικής», ανέφερε στη ΜτΧ ο ιστορικός Πέτρος Φίλιππου.

Ήταν ικανότατος αρχηγός και αποτέλεσε το φόβο και τον τρόμο των Τούρκων, καθώς τους κατατρόπωσε σε διάφορες μάχες. Οι Οθωμανοί θορυβήθηκαν και έχτισαν πρόχειρα τείχη στην Αθήνα. Όμως, ο Μητρομάρας μαζί με τα παλληκάρια του κατάφερε να την πολιορκήσει.

Στην Αθήνα, κατέφθασαν τουρκικές δυνάμεις από τη Χαλκίδα και το Ναύπλιο, τις οποίες ο αρβανίτης αγωνιστής αντιμετώπισε με επιτυχία.

Το 1771, οι Χασιώτες σύντροφοι του Μητρομάρα πήραν το «μποχτζά των χαρατσίων», δηλαδή το δημόσιο ταμείο και του έδωσαν. Οι Τούρκοι ένιωσαν προσβεβλημένοι και απείλησαν ότι θα έσφαζαν χωρικούς και Αθηναίους. Τρομοκρατημένοι τον παρακάλεσαν να το επιστρέψει, πράγμα που έγινε.

Ο Μητρομάρας έστησε ενέδρα στις οθωμανικές ενισχύσεις που έρχονταν από Χαλκίδα στο Κατηφόρι, βόρεια από το Μπάφι-Κρυονέρι. Οι Τουρκαλβανοί υπό τον Μπεκίρ Μπελούκμπαση ξέφυγαν και σκότωσαν 8 παλληκάρια του Μητρομάρα, ο οποίος παραλίγο να αιχμαλωτιστεί. Ο Μπελούκμπασης διέταξε να κόψουν τα κεφάλια τον σκοτωμένων επαναστατών και να τα μεταφέρουν στην Αθήνα. Τα τοποθέτησε σε δημόσια θέα για παραδειγματισμό.

Το Σεπτέμβριο του 1771, μετέβη στην Αθήνα ο Τζιατάλ Αλή αγάς με 500 Τούρκους, καθώς του δόθηκε εντολή να τιμωρήσει τους Αθηναίους ως συνεργάτες του Μητρομάρα. Ο ταμίας του χαρεμιού του σουλτάνου τον έπεισε να ανακαλέσει την απόφασή του. Λίγο πριν φτάσει ο Τζιατάλ στην Αθήνα, τον πρόλαβε ο τάταρης (ταχυδρόμος) ανακοινώνοντας τη διαταγή και σώζοντας τους Αθηναίους.

Ο Μητρομάρας συνέχισε να παίρνει μέρος σε μάχες εναντίον των Τούρκων. «Πρέπει να τραυματίστηκε σε μία επίθεσή του στην καθολική τότε Σύρο και το τραύμα του κακοφόρμισε και με όσα παλληκάρια του απέμειναν πήγε στο Αγκίστρι και μετά από λίγες μέρες πέθανε. Όλα τα παλληκάρια του συνελήφθησαν. Τους έφεραν στο κάστρο της Αθήνας και εκεί τους έριξαν σε τσιγκέλια, όπου τους κρέμασαν», ανέφερε στη ΜτΧ ο Γιώργος Φυτάς.

Η γυναίκα του Μητρομάρα αιχμαλωτίστηκε και έγινε σκλάβα. Όμως, την εξαγόρασαν οι πλούσιοι συγγενείς της από το Μενίδι. Η γυναίκα πήρε τα οστά του Μητρομάρα και θα έθαψε στη σημερινή πλατεία Αχαρνών, όπου τότε υπήρχε η εκκλησία του Αγίου Βλασίου.

«Όταν έγινε η ανάπλαση της πλατείας τη δεκαετία του ’80, εκεί που ήταν το ιερό,  βρέθηκε ένα κιβώτιο με οστά. Τότε, οι άνθρωποι που ήξεραν περί τίνος πρόκειται είπαν στο συνεργείο να σταματήσει, γιατί ήταν τα οστά του Μητρομάρα», ανέφερε ο Γιώργος Φυτάς. Σήμερα, στο Μενίδι τοποθετήθηκε αναμνηστική πλακέτα προς τιμήν του.

«Υπάρχουν πάρα πολλά τραγούδια δημοτικά που τον υμνούσαν. Για τη λαϊκή συνείδηση σημαίνει ότι ήταν ένας ήρωας», ανέφερε ο Πέτρος Φίλιππου.

Το κείμενο αποτελεί τμήμα της μεγάλης έρευνας της “Μηχανής του Χρόνου” σχετικά με τους Αρβανίτες στην ελληνική επανάσταση, που προβλήθηκε στο Cosmote History. Δείτε εδώ το τρέιλερ του επεισοδίου.