Μικρασία. Η κατάρρευση του μετώπου και η δραματική υποχώρηση. Ποιοι στρατηγοί παραδόθηκαν στον Κεμάλ. Νέα εκπομπή

Την κατάρρευση του μετώπου και την ήττα του ελληνικού στρατού στην Μικρασιατική Εκστρατεία, παρουσιάζει η Μηχανή του Χρόνου με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου στις 9 το βράδυ από το Cosmote History.

Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 2 Οκτωβρίου στις πέντε το απόγευμα.

Η εκπομπή καταγράφει μήνα – μήνα τα γεγονότα κατά το τελευταίο έτος της εκστρατείας, από το φθινόπωρο του 1921 μέχρι το καλοκαίρι του 1922, οπότε ο κεμαλικός στρατός επιτέθηκε στις ελληνικές θέσεις στο Αφιόν Καραχισάρ.

Το φθινόπωρο, μετά την αποτυχημένη εκστρατεία Σαγγαρίου – Άγκυρας του 1921, το ηθικό των στρατιωτών έπεσε στο ναδίρ. Είχαν ήδη συμπληρώσει τρία χρόνια πολεμώντας στην πρώτη γραμμή, την ώρα που οι αποκαλούμενοι «κουραμπιέδες», δηλαδή οι ευκατάστατοι, βρίσκονταν εκτός μετώπου στην ασφάλεια των μετόπισθεν ή σε γραφεία.

Η κούραση, οι σκληρές συνθήκες διαβίωσης στο μέτωπο, η λησμονιά της πατρίδας και των οικογενειών τους, είχαν ολέθρια αποτελέσματα στο στράτευμα.

Η ανυπακοή, η απειθαρχία και οι λιποταξίες έκαναν την εμφάνιση τους, την ώρα που ο Κεμάλ σύναπτε διεθνείς συμφωνίες και εξόπλιζε τον στρατό του με σύγχρονα όπλα και αεροπορία.

Η Μηχανή του Χρόνου εστιάζει παράλληλα στις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις, που διαδραματίστηκαν τους κρίσιμους μήνες πριν από τον δραματικό Αύγουστο του 1922. Η κυβέρνηση Γούναρη υπό το βάρος της διπλωματικής της αποτυχίας για συμφωνίες με τους Συμμάχους και των οικονομικών προβλημάτων της χώρας, παραιτήθηκε.

Νωρίτερα ο υπουργός οικονομικών, Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, , διχοτόμησε το νόμισμα για να δώσει «παράταση» ζωής στην καταρρέουσα ελληνική οικονομία. Το αναγκαστικό δάνειο, έριξε την αξία των χρημάτων στο μισό, αλλά αποτέλεσε «σανίδα σωτηρίας» για τα δημοσιονομικά. Στη συνέχεια, τον Μάιο του 1922, ο Πρωτοπαπαδάκης έγινε πρωθυπουργός αντικαθιστώντας τον Γούναρη.

Μαζί του ήρθε στην αρχηγία της Στρατιάς Μικράς Ασίας ο αντιστράτηγος Γεώργιος Χατζανέστης, ενώ τοποθετήθηκαν νέοι διοικητές στο στράτευμα. Ο τρόπος διοίκησης άλλαξε, καθώς ο νέος αρχηγός του στρατού υπήρξε συγκεντρωτικός

Αν και προσπάθησε να επαναφέρει την πειθαρχία, δεν συνέταξε κανένα αμυντικό σχέδιο σε περίπτωση επίθεσης από τον Κεμάλ.

Στο τέταρτο κατά σειρά αφιέρωμα της Μηχανής του Χρόνου, καταγράφονται με λεπτομερείς χάρτες οι θέσεις των δύο στρατών μέρα με τη μέρα, από τις 13 Αυγούστου του 1922 που άρχισαν οι μάχες στην εξέχουσα του Αφιόν Καραχισάρ.

Οι στρατιωτικές ιστορίες που εκτυλίχθηκαν μέχρι το τέλος του μήνα, έφεραν την ολική κατάρρευση του μετώπου, αλλά και την αιχμαλωσία του νέου αρχιστράτηγου Νικόλαου Τρικούπη. Ενδεικτικό του χάους στην ελληνική διοίκηση υπήρξε ο διορισμός του Τρικούπη σε αρχιστράτηγο, ενώ ήταν ήδη στα χέρια του Κεμάλ και του είχε παραδώσει το ξίφος του.

Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν για την αμφιλεγόμενη απόφαση  για παράδοση και σχολιάζουν γιατί δεν επέλεξε την αυτοκτονία από την ταπείνωση.

Περιγράφουν την άτακτη υποχώρηση των Σωμάτων Στρατού και την δραματική περικύκλωση του Κεμάλ που οδήγησε  τη σφαγή του ελληνικού στρατού και των προσφύγων στο Χαμουρκϊόι, στο Αλή Βεράν και σε άλλα σημεία.

Παρά την αυτοθυσία αμέτρητων αξιωματικών και στρατιωτών, ορισμένες κρίσιμες μονάδες του στρατού εγκατέλειψαν τις θέσεις του και το πεδίο της μάχης.

Στην εκπομπή μιλούν οι:

Αλέξανδρος Μακρής – ιστορικός, Ερευνητής Κέντρου Έρευνας για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, Χαράλαμπος Μηνασίδης – Ιστορικός, Βασίλης Λουμιώτης – Ταξίαρχος ε.α, Γιώργος Πραχαλιάς – Ταγματάρχης ε.α., Βλάσης Αγτζίδης – Ιστορικός, Τίτος Αθανασιάδης –  δημοσιογράφος και συγγραφέας, Δημήτρης Μάλεσης Καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας Σχολής Ευελπίδων, Αθανάσιος Μπαλέρμπας – Φιλόλογος, Πέτρος Μεχτίδης – αρχαιολόγος και συγγραφέας, Κωνσταντίνος Βλάσης – Ιστορικός ερευνητής, Ανδρέας Καστάνης – Καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας Σχολής Ευελπίδων, Διονύσης Τσιριγώτης – Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς.

Δείτε το Τρέιλερ: