Μια παρτίδα σκάκι για τη ζωή του. Πώς ο σκακιστής Μπερνστέιν γλύτωσε το εκτελεστικό απόσπασμα στην Οκτωβριανή επανάσταση, επειδή νίκησε τον αξιωματικό που ήταν υπεύθυνος για την εκτέλεσή του

Αν έχανε στο σκάκι, θα εκτελούταν από τη μυστική αστυνομία της Σοβιετικής Ένωσης. Αν κέρδιζε, θα γλίτωνε τη θανατική ποινή του. Για το διάσημο πρωταθλητή στο σκάκι, Όσιπ Μπερνστέιν, υπήρξε μία παρτίδα, που αποτέλεσε ευκαιρία για τη ζωή του.

Ο μεγάλος σκακιστής γεννήθηκε το 1882 στη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ξεκίνησε να ασχολείται με το σκάκι σε ηλικία 19 ετών, ενώ παράλληλα σπούδαζε Νομική.

Ένα από τα σπουδαία παιχνίδια της ζωής του ήταν το 1902 όταν συμμετείχε σε ένα τουρνουά σκάκι με δεμένα μάτια. Εκεί βρέθηκε αντιμέτωπος με τον διάσημο Αμερικανό σκακιστή, Πίλσμπουρι. Αν και έχασε, αυτή η παρτίδα σκάκι δεν έπαψε να αποτελεί σημαντική στιγμή στην καριέρα του.

Η στοχοποίηση από την εμπλοκή του με τις τράπεζες

Την ίδια χρονιά κέρδισε τον τίτλο του μετρ όταν στέφθηκε πρωταθλητής στη Γενική Ομοσπονδία Σκακιού του Βερολίνου. Από τότε δεν σταμάτησε να κατακτά τίτλους παγκοσμίως. Είχε πλέον καθιερωθεί στον χώρο με το “Chessmatrics” να τον κατατάσσει για δύο χρόνια από 1904-1906 στη ένατη θέση διεθνώς. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Νομική και ξεκίνησε την καριέρα του στη Μόσχα ως ένας επιτυχημένος δικηγόρος οικονομικών υποθέσεων.

Μετά τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο μετανάστευσε μαζί με την οικογένεια του στη Γαλλία, όπου ξεκίνησε να συνεργάζεται με τράπεζες και χρηματοοικονομικούς οργανισμούς. Το 1918 επέστρεψε στην Οδησσό ως νομικός σύμβουλος τραπεζών. Την περίοδο αυτή, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής σύγκρουσης που οδήγησε στην ίδρυση της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας, η ιδιότητα του Μπέρνστειν αποτελούσε πλήγμα. Η στήριξη στο καπιταλιστικό σύστημα και η εμπλοκή του με τις τράπεζες, που θεωρούνταν εχθροί του λαού ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στη στοχοποίηση του Μπέρνστειν.

Ο αγώνας της ζωής του

Έτσι και έγινε το 1918. Συνελήφθη από την Τσέκα, τη μυστική αστυνομία των Μπολσεβίκων που είχε δημιουργηθεί για να εξουδετερώσει τους πολιτικούς εχθρούς του κράτους. Ο Μπέρνστειν μετά τη σύλληψη του, οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα. Την ημέρα της εκτέλεσης και ενώ στο εκτελεστικό απόσπασμα ετοιμάζονταν να τον πυροβολήσουν, ο υπεύθυνος αξιωματικός ζήτησε να δει τη λίστα με τα ονόματα των φυλακισμένων που είχαν επιλεχθεί για την εκτέλεση. Ως λάτρης του σκακιού ο αξιωματικός αμέσως αναγνώρισε το όνομα του Όσσιπ Μπέρνστειν. Με την πρώτη ματιά δεν τον πίστεψε και τον ρώτησε για να επιβεβαιώσει την ταυτότητα του.

Η θετική του απάντηση δεν ήταν αρκετή για να πείσει τον αξιωματικό. Ο μόνος τρόπος να το επιβεβαιώσει ήταν να τον προκαλέσει σε μια παρτίδα σκάκι. Οι συνθήκες του παιχνιδιού είχαν όρους ζωής και θανάτου. Αν ο Μπέρνστειν νικούσε, θα αποδείκνυε την ταυτότητα του και θα ελευθερωνόταν. Αν όμως έχανε ή το παιχνίδι ερχόταν σε ισοπαλία, ο σκακιστής θα εκτελούταν.

Ήταν το παιχνίδι της ζωής του. Ο Μπέρνστειν έπαιζε για την ελευθερία του. Κέρδισε την παρτίδα, κέρδισε και τη ζωή του.

Νίκη στο σκάκι, νίκη στη ζωή

Χωρίς να δυσκολευτεί και σε μικρό χρονικό διάστημα κατάφερε να επικρατήσει στον σκακιστικό αγώνα. Παρότι απελευθερώθηκε, οι συνθήκες που επικρατούσαν τον οδήγησαν να μεταναστεύσει με την οικογένειά του στο Παρίσι.

Εκεί συνέχισε να εργάζεται ως δικηγόρος οικονομικών υποθέσεων, ενώ υπήρξε εκπρόσωπος της Γαλλίας σε αγώνες σκάκι.

Παρέμεινε στη Γαλλία έως το 1940 χρονιά κατά την οποία η Γαλλία συνθηκολόγησε και κατακτήθηκε από τους Ναζί. Εξαιτίας της εβραϊκής του καταγωγής, έγινε στόχος και διώχθηκε από τις αρχές. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 1940 δραπέτευσε στην Ισπανία.

Η τύχη δεν ήταν με το μέρος του καθώς στον έλεγχο των συνόρων, ο Μπέρνστειν συνελήφθη για άλλη μία φορά, μαζί με την οικογένεια του. Γνωστοί του που είχαν την ευκαίρια να ασκήσουν επιρροή, κατάφεραν να διαπραγματευτούν την απελευθέρωση του και να του παρέχουν διαμονή μέχρι το τέλος του πολέμου. Ο Μπέρνστέιν επέστρεψε στο Παρίσι το 1945.

Οι περιπέτειες του τον είχαν απομακρύνει από τους σκακιστικούς αγώνες. Όταν ξανάδωσε το παρών συνειδητοποίησε ότι δεν είχε χάσει τη στρατηγική και την εξυπνάδα στις κινήσεις του.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μάλιστα παιχνίδια του Μπέρνστειν εκτυλίχθηκε στο 1954, όταν εκείνος ήταν σε ηλικία 72 ετών. Το τουρνουά πραγματοποιήθηκε στο Μοντεβίντεο με τον Μπέρνστέιν να φτάνει στην ημιτελική φάση. Εκεί ήρθε αντιμέτωπος με τον Μιγκέλ Νάτζντορφ.

Ο αντίπαλος του, βλέποντας ότι έχει απέναντί του έναν ηλικιωμένο παίχτη, ήταν πεπεισμένος πως θα επικρατήσει.

Προσπάθησε να πείσει μάλιστα τους διοργανωτές να διπλασιάσουν το έπαθλο του πρωταθλητή σε βάρος των υπολοίπων βραβείων.

Νικητής του αγώνα ήταν ο Μπέρνστειν, ο οποίος εξουδετέρωσε τον αντίπαλο του με 37 κινήσεις.

Η νίκη του έκανε τον αντίπαλο του να μετανιώσει την απόφαση για το διπλασιασμό του βραβείου.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο Όσιπ Μπέρνστειν έχασε τρεις φορές την περιουσία του.

Η πρώτη φορά ήταν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης των Μπολσεβίκων, δεύτερη φορά πληγώθηκε από την παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929. Όταν κατάφερε να ορθοποδήσει, έχασε για άλλη μια φορά τον πλούτο του όταν η Ναζιστική Γερμανία εισέβαλε στη Γαλλία. Ο Όσσιπ Μπέρνστειν πέθανε στις 30  Νοεμβρίου 1962 σε ένα σανατόριο στη Γαλλία.

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”: «Έξω έπεφταν μολότοφ και μέσα συνέχιζαν να παίζουν σκάκι». Το καφενείο των σκακιστών στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί που ο Καρπόφ έπαιξε σε 30 σκακιέρες ταυτόχρονα με όλους τους θαμώνες