Μέδουσα. Η όμορφη γοργόνα με τις υπέροχες μπούκλες που η Αθηνά τις έκανε φίδια και την αποκεφάλισε ο Περσέας. Ο οίκος μόδας Versace την έκανε σύμβολο γοητείας

Ο πιο πρόσφατος μύθος της «Μέδουσας και των Γοργόνων» είναι αυτός του Ησίοδου, στο έργο του Θεογονία. Εκεί αναφέρεται ότι οι τρεις αδελφές, Σθενώ, Ευρυάλη και Μέδουσα ήταν τα παιδιά του Φορκέα και της Κητούς.

Οι τρεις Γοργόνες της ελληνικής μυθολογίας, σύμφωνα με τον Ησίοδο, «κατοικούσαν μακριά, στις εσχατιές της νύχτας πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό, εκεί όπου κατοικούσαν οι Εσπερίδες». Σε αντίθεση με τη Σθενώ και την Ευρυάλη που ήταν αθάνατες, η Μέδουσα ήταν θνητή. Επιπλέον, η Μέδουσα έγινε πιο γνωστή από τις δυο αδερφές της μέσα από την ιστορία του θανάτου της. Στη Θεογονία γίνεται αναφορά στη στιγμή του θανάτου της Μέδουσας από τα χέρια του Περσέα, ωστόσο δεν υπάρχει εκτενής αναφορά στο πρόσωπο της. Αντίθετα, στο έργο του Οβίδιου, «Μεταμορφώσεις», γίνεται πληρέστερη περιγραφή τόσο στον αποκεφαλισμό της Γοργόνας από τον Περσέα αλλά και στην όψη της.

Η Μέδουσα του Caravaggio. Πηγή φωτογραφίας: Wikimediamtx

Η γοργόνα με τα εντυπωσιακά μαλλιά – μπούκλες

Στο έργο αυτό ο Οβίδιος αρχικά χαρακτηρίζει την Μέδουσα ως μια όμορφη κοπέλα.

Με την εξωτερική της εμφάνιση τράβηξε την προσοχή του Ποσειδώνα, ο οποίος την πόθησε πολύ και την απομόνωσε μέσα στο ιερό της Αθηνάς. Η θεά ζήτησε εκδίκηση για τη Μέδουσα μετατρέποντας τα μαλλιά της σε φίδια με σκοπό να πετρώνει κυριολεκτικά από τον φόβο του όποιος την κοιτούσε.

«Η Μέδουσα είχε κάποτε πολλά θέλγητρα για να κερδίσει την αγάπη κάποιου. Ένα συγκριτικά μεγάλο πλήθος από εραστές αγωνίστηκαν. Αυτοί που την είχαν δει αυτοπροσώπως δεν είχαν ξαναδεί τόσο έντονα χαρακτηριστικά σε ένα τόσο γλυκό πρόσωπο. Ωστόσο, αυτό που τους έκανε εντύπωση πάνω από όλα ήταν το μήκος των μαλλιών της. Χρυσαφένιες μπούκλες κυμάτιζαν και έλαμπαν με χάρη», γράφει ο Οβίδιος στις «Μεταμορφώσεις».

Tο κεφάλι της Μέδουσας από τον Peter Paul Rubens (Πηγή φωτογραφίας : Wikimediamtx Commons)

 Η “καταδικασμένη” αποστολή του Περσέα να αποκεφαλίσει τη Μέδουσα

Στον μύθο του Περσέα, ο ήρωας είχε σταλεί από τον τύραννο Πολυδέκτη, βασιλιά της Σερίφου, σε μια προσπάθεια να του φέρει το κεφάλι της Μέδουσας. Αυτό ήταν ένα τέχνασμα του βασιλιά προκειμένου να απομονώσει τη Δανάη, μητέρα του Περσέα που τόσο πολύ ποθούσε και γνώριζε πως ο γιος της είχε αντιρρήσεις για την σχέση τους.

Μια τέτοια αποστολή ισοδυναμούσε με αυτοκτονία του Περσέα και έτσι ο Πολυδέκτης δεν περίμενε ποτέ να γυρίσει στην Σέριφο ζωντανός. Ωστόσο, ο νέος ήταν γιος του Δία και βοηθήθηκε από του θεούς. Καθοδηγούμενος από τον Ερμή, την Αθηνά και τον Ήφαιστο προμηθεύτηκε φτερωτά σανδάλια, ένα ξίφος, δισάκι για να τοποθετήσει το κεφάλι της Μέδουσας και το σκούρο κάλυμμα για το κεφάλι του από τον Άρη που όταν το φορούσε δεν θα τον έβλεπε ανθρώπινο μάτι.

Η γέννηση του φτερωτού Πήγασου και του γίγαντα Χρυσάωρα

Με αυτά τα θεία δώρα ο Περσέας αναζήτησε την Μέδουσα και την αποκεφάλισε.

Από τον κομμένο λαιμό της ξεπήδησε ένα φτερωτό άλογο, ο Πήγασος . Στο σημείο αυτό στη  Θεογονία του Ησίοδου αναφέρεται ότι εκτός από το φτερωτό άλογο από τον κομμένο λαιμό της Μέδουσας γεννήθηκε και ο Χρυσάωρας, ένας γίγαντας με χρυσό σπαθί στο χέρι του.

Ο Πήγασος γεννιέται μέσα από το σώμα της Μέδουσας. «Ο Περσέας: Ο θάνατος της Μέδουσας» του Edward Burne-Jones

Η δύναμη του κομμένου κεφαλιού

Ο Περσέας χωρίς να δώσει σημασία σε αυτά τα γεγονότα ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής στη Σέριφο έχοντας εκπληρώσει την επιθυμία του Πολυδέκτη. Οι περιπέτειες του όμως δεν σταματούν εδώ.

Πετώντας με τα φτερωτά του σανδάλια πάνω από τις πεδιάδες της Λιβύης, οι κηλίδες του αίματος που έπεφταν από το κεφάλι της Μέδουσας μετατρέπονταν σε δηλητηριώδη φίδια.

Η δύναμη της Μέδουσας φάνηκε ξανά μόλις ο Περσέας συνάντησε τον Τιτάνα Άτλαντα.

Ο νέος του ζήτησε ένα μέρος να ξεκουραστεί και εκείνος του αρνήθηκε. Έτσι ο Περσέας έβγαλε το κεφάλι της Μέδουσας και ο Άτλας αμέσως μόλις το αντίκρισε μετατράπηκε σε βουνό!

Στον δύσκολο δρόμο του προς την Σέριφο συνάντησε και την Ανδρομέδα, κόρη του βασιλιά της Αιθιοπίας Κηφέα και της Κασσιόπης.

Έχοντας σαν όπλο το κεφάλι της Μέδουσας κατατρόπωσε το «Κήτος», ένα θαλάσσιο τέρας που έστειλε ο Ποσειδώνας για να εκδικηθεί την Κασσιόπη που περηφανευόταν ότι η κόρη της ήτα πιο όμορφη από τις Νηρηίδες. Με τον ίδιο τρόπο ο θείος της Ανδρομέδας απολίθωσε τον σφετεριστή του θρόνου του Άργους.

Ο Περσέας αντιμετωπίζει τον Φινέα κρατώντας το κεφάλι της Μέδουσας. Πίνακας του Sebastiano Ricci

Το κεφάλι – φυλακτό

Το πολυπόθητο κεφάλι της Μέδουσας τελικά δόθηκε στην Αθηνά που το αποτύπωσε στην ασπίδα της ως όπλο και σήμα κατατεθέν στην μάχη. Παρότι η Μέδουσα χαρακτηρίστηκε ως τέρας, το κεφάλι της συχνά το θεωρούσαν ως φυλαχτό που θα κρατούσε το κακό μακριά. Έτσι, το κεφάλι της το έχουμε δει σε πολλά ελληνικά και μετέπειτα ρωμαϊκά αντικείμενα όπως ασπίδες, θώρακες και ψηφιδωτά. Υπάρχουν επίσης και πολλά νομίσματα που φέρουν όχι μόνο την εικόνα του Περσέα με το κεφάλι της Μέδουσας, αλλά και το κεφάλι της μεμονωμένο.

Σήμερα η πιο γνωστή εικόνα της Μέδουσας ανήκει ίσως στο λογότυπο της ιταλικής εταιρείας, Versace, αποδεικνύοντας ότι οι μύθοι του αρχαίου κόσμου είναι ζωντανοί στον σύγχρονο κόσμο.

Η αρχική φωτογραφία είναι της Δήμητρας Στασινοπούλου και προέρχεται από τον αρχαιολογικό χώρο στην Έφεσο.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Ο Περσέας αποκεφαλίζει τη γοργόνα Μέδουσα και σκοτώνει κατά λάθος τον παππού του. Γιατί το «πεπρωμένο φυγείν αδύνατον»