Ο μουσικός που ζήλεψε τον Μότσαρτ και εξαπάτησε κριτικούς και συνθέτες που δήλωναν ειδικοί. Η απάτη ξεσκεπάστηκε μετά από 40 χρόνια

Απόσπασμα από το βιβλίο: «Οι μεγαλύτερες απάτες της Ιστορίας»,

Έρικ Τσαλίν, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Το έργο τηςκαταγραφής του πληθωρικού έργου του Μότσαρτ, το οποίο άρχισε να δημιουργεί στην ηλικία των πέντε ετών, ήταν βέβαιη αποτυχία για όλους τους μουσικολόγους, μέχρι τον Λούντβιχ φον Κέχελ.

Το 1862 δημοσίευσε έναν κατάλογο 551 σελίδων, με τον τίτλο «Χρονολογικός και θεματικός κατάλογος όλων των έργων του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ».

Ο κατάλογος Κέχελ έχει αναθεωρηθεί τρεις φορές ώστε να συμπληρωθούν τα νέα έργα που ανακαλύπτονταν και να αφαιρεθούν έργα αμφίβολης αυθεντικότητας.

Πολλά έργα έχουν αποδοθεί λανθασμένα στον Μότσαρτ, επειδή ο ίδιος είχε μεταγράψει έργα άλλων συνθετών, και συμπεριέλαβε έργα νεότερων και ανερχόμενων συνθετών μαζί με τα δικά του.

Άλλα χειρόγραφα ήταν χαμένα και ανακαλύφθηκαν πάλι στη Βιέννη και το Σαλτσβούργο.

Η ανακάλυψη ενός νέου έργου, όπως το «Κονσέρτο της Αντελαΐντ», γραμμένο όταν ο Μότσαρτ ήταν δέκα ετών, δεν προκάλεσε μεγάλη έκπληξη στην μουσική κοινότητα και συμπεριλήφθηκε κανονικά στην τρίτη αναθεώρηση του καταλόγου Κέχελ.

Ο άνθρωπος που είχε «ξεθάψει» την Αντελαΐντ ήταν ο Γάλλος βιολιστής και συνθέτης Μάριους Κασαντέσους.

Η οικογένεια Κασαντέσους είναι μία εκπληκτική μουσική δυναστεία, η οποία διανύει τώρα την πέμπτη γενιά της.

Ο πατριάρχης, Λουί Κασαντέσους, γεννήθηκε στην πόλη Φιγκουέρες της Καταλονίας. Μετανάστευσε στη Γαλλία όπου παντρεύτηκε και απέκτησε εννέα παιδιά.

Ο Λουί ήταν ερασιτέχνης μουσικός και έπαιζε βιολί, κιθάρα και μαντολίνο και είχε γράψει μια δημοφιλή μέθοδο διδασκαλίας κιθάρας.

Έμαθε στα παιδιά του να παίζουν μουσικά όργανα, και οκτώ από αυτά διακρίθηκαν ως μουσικοί και συνθέτες.

Ο πιο προικισμένος Κασαντέσους

Ακόμη και για έναν Κασαντέσους, ο Μάριους ήταν εξαιρετικά προικισμένος μουσικός. Σπούδασε στο Ωδείο του Παρισιού, όπου κέρδισε το πρώτο βραβείο στο βιολί στην τελευταία τάξη το 1914.

Αφού αποφοίτησε, ξεκίνησε μια επιτυχημένη σταδιοδρομία ως βιολιστής, ιδρύοντας το Κουαρτέτο Εγχόρδων Μάριους Κασαντέσους.

Αργότερα, συμμετείχε στην ορχήστρα του αδερφού του, Ανρί, και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του διαδόχου συνόλου, της Societe Nouvelle des Instruments Anciens.

Και τα δύο σύνολα χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά όργανα εποχής, ώστε να αναπαράγουν τον αυθεντικό ήχο της παλιάς μουσικής.

Εκτός από βιολί, έπαιζε κιθάρα, λαούτο, μαντολίνο και βιόλα ντα γκάμπα. Ο Μάριους ήταν επίσης θαυμάσιος συνθέτης και εξέδωσε αρκετά έργα συμφωνικά και μουσικής δωματίου.

Το 1931, ο Μάριους ανακοίνωσε την ανακάλυψη του Κονσέρτου της Αντελαΐντ, σε δική του επιμέλεια και ενορχήστρωση από ένα προσχέδιο του Μότσαρτ.

Το κομμάτι ήταν αφιερωμένο σε μία από τις κόρες του Λουδοβίκου του XV, τη Μαντάμ Αντελαΐντ ντε Φρανς, και χρονολογήθηκε το 1766, πράγμα που ταίριαζε με την περίοδο που ο νεαρός Μότσαρτ είχε περιηγηθεί την Ευρώπη καταπλήσσοντας τα ακροατήρια με τη δεξιοτεχνία του στο πιάνο.

Ο ίδιος ο Μότσαρτ είχε αναφέρει την αφιέρωση ενός έργου του στην πριγκίπισσα σε μία από τις επιστολές του στην πατρίδα. Όμως, το έργο δεν είχε βρεθεί ποτέ.

Η πρώτη εκτέλεση έγινε στο Παρίσι σε ένα από τα αναγνωρισμένου κύρους Κονσέρτα Λαμουρέ.

Η πλαστογραφία του Μάριους

Το Κονσέρτο της Αντελαΐντ σε Ρε μείζονα, που εκδόθηκε το 1933, αποτελείται από τρία μέρη: Αλέγκρο, Αντάτζιο και Αλέγκρο.

Ο Κασαντέσους περιέγραψε το εύρημά του ως «ένα ιδιόγραφο χειρόγραφο με δύο πεντάγραμμα, από τα οποία το επάνω περιέχει το τμήμα σόλο και το κάτω περιέχει τα μπάσα».

Η σελίδα του τίτλου ήταν διακοσμημένη με την αφιέρωση του Μότσαρτ. Ο κορυφαίος ειδικός στον Μότσαρτ της εποχής αποδέχθηκε ως γνήσιο το κονσέρτο και το συμπεριέλαβε στον κατάλογο Κέχελ.

Δεν πείστηκαν όλοι όμως.

Όταν ο Μάριους δεν κατάφερε να παρουσιάσει τα πρωτότυπα έγγραφα άρχισαν οι αμφιβολίες για τη γνησιότητα του κονσέρτου. Η απάτη όμως κράτησε περισσότερο από 40 χρόνια.

Το κονσέρτο εκτελέστηκε και ηχογραφήθηκε με κορυφαίους σολίστες, όπως ο βιρτουόζος βιολιστής Γεχούντι Μενουχίν.

Τελικά, η αλήθεια ήρθε στο φως το 1977, στη διάρκεια μιας δίκης σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα της ενορχήστρωσης του κονσέρτου.

Κινδυνεύοντας να χάσει τα πνευματικά δικαιώματα, ο Μάριους παραδέχθηκε ότι αυτός είχε συνθέσει το έργο.

Ο Μάριους πέθανε τέσσερα χρόνια μετά την παραδοχή της απάτης.

Ωστόσο, η σελίδα του στην τοποθεσία Ιστού της οικογένειας Κασαντέσους εξακολουθεί να αναφέρει το «κονσέρτο για βιολί αφιερωμένο στην πριγκίπισσα Αντελαΐντ από το Μότσαρτ» ως μία από τις «ενορχηστρώσεις» του.

Απόσπασμα από το βιβλίο: «Οι μεγαλύτερες απάτες της Ιστορίας», Έρικ Τσαλίν, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: YouTube

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Φρίντερικ Σοπέν, ο συνεσταλμένος πιανίστας που άλλαξε την κλασική μουσική, αλλά μισούσε τα κονσέρτα. Γιατί κρατούσε μια χούφτα χώμα από την Πολωνία