Μακάρθι, ο αλκοολικός γερουσιαστής που κυνηγούσε κομμουνιστές. Κατηγόρησε ακόμη και τον Αϊζενχάουερ για προδοσία

Τη δεκαετία του 1950, όταν ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στην αρχή του, ο αντικομμουνισμός στις ΗΠΑ έφτασε στο αποκορύφωμά του. Πρωταγωνιστής αναδείχθηκε ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής, Τζόζεφ Μακάρθι.

Ήταν φανατικός αντικομμουνιστής, ενορχηστρωτής ενός κλίματος εκφοβισμού και κατασυκοφάντησης πολιτών και ταγμένος στην αποστολή να “σώσει” την πατρίδα του από τους αριστερούς.

Οργάνωσε το μεγαλύτερο “κυνήγι μαγισσών” του 20ού αιώνα, καθώς στο στόχαστρό του μπήκαν κυβερνητικά στελέχη, καλλιτέχνες και διανοούμενοι.

Το όνομά του έγινε πολιτικός όρος, αλλά δεν απέδειξε τις κατηγορίες που εξαπέλυε, ούτε και τον ενδιέφερε.

Το “φάντασμα” του κομμουνισμού, γνωστό ως “Μεγάλος Κόκκινος Τρόμος” (“Great Red Scare“), τρομοκρατούσε πολλούς Αμερικανούς. Οι παγκόσμιες εξελίξεις ενέτειναν αυτόν το φόβο.

To 1949, η κινεζική κυβέρνηση του Τσιανγκ Κάι Σεκ,  ηττήθηκε από τους κομμουνιστές του Μάο Τσε Τουνγκ. Ο ανταγωνισμός Σοβιετικής Ένωσης και ΗΠΑ για τα πυρηνικά μεγάλωνε και το 1950 ξέσπασε ο Πόλεμος της Κορέας.

Η “λίστα των 205”

Αν και εκλεγμένος γερουσιαστής από το 1946, ο Τζόζεφ Μακάρθι παρέμεινε στην αφάνεια μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου του 1950.

Τότε ήταν που, σε μια ομιλία του στο Γουίλινγκ της Δυτικής Βιρτζίνια, υποστήριξε πως είχε μια λίστα 205 στελεχών του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ που φέρονταν να ασπάζονται τον κομμουνισμό.

Οι ισχυρισμοί του κατέκλυσαν τα ΜΜΕ, προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων σε ολόκληρη τη χώρα και τον έκαναν διάσημο.

Ο Μακάρθι δέχθηκε έντονες πιέσεις από πολιτικούς και δημοσιογράφους να αποκαλύψει τα ονόματα. Κάθε φορά, όμως, άλλαζε θέμα εξαπολύοντας νέες καταγγελίες.

Στην πραγματικότητα, δεν είχε ονόματα. Ο ισχυρισμός του βασιζόταν σε παλαιότερη δήλωση του Αμερικανού Υπουργού Εξωτερικών, Τζέιμς Μπερνς, σύμφωνα με την οποία 79 από τους 284 υπαλλήλους του Υπουργείου, με ύποπτα στοιχεία, κρίθηκαν υπεράνω υποψίας.

Οι υπόλοιποι 205, για τους οποίους ο Μακάρθι δεν γνώριζε τίποτε, αποτέλεσαν “βούτυρο στο ψωμί” της αντικομμουνιστικής προπαγάνδας του.

Το ανελέητο “κυνήγι μαγισσών”

Το 1953, έχοντας επανεκλεγεί γερουσιαστής, ο Μακάρθι ανέλαβε την προεδρία της Μόνιμης Υποεπιτροπής Ερευνών της Γερουσίας.

Συνέχισε να κάνει έρευνες σε διάφορα υπουργεία και να ανακρίνει αναρίθμητα πρόσωπα, με στόχο να αποδείξει ότι υπήρχε κομμουνιστική υπονόμευση σε ανώτερους κυβερνητικούς κύκλους.

Οι κατηγορίες του Μακάρθι ήταν τόσο εκφοβιστικές που ελάχιστοι τολμούσαν να μιλήσουν εναντίον του. Πάνω από 2.000 κυβερνητικοί υπάλληλοι έχασαν αναίτια τη δουλειά τους εξαιτίας του.

Δεν παρουσίαζε πραγματικά και αδιάσειστα στοιχεία. Όμως, συνέχιζε ακάθεκτος να εκμεταλλεύεται τους φόβους της κοινής γνώμης.

Υποδαύλισε αντικομμουνιστικές διαδηλώσεις στο εσωτερικό των ΗΠΑ και τα τηλεοπτικά ΜΜΕ αποδείχθηκαν οι ιδανικοί “στυλοβάτες” του.

Η αντικομμουνιστική του υστερία είχε “χτυπήσει κόκκινο”. Τόσο ώστε να καθιερωθεί πλέον η έννοια “Μακαρθισμός” ως όρος στην πολιτική ζωή.

Στα μάτια των υποστηρικτών του, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής ήταν ένας αφοσιωμένος πατριώτης και θεματοφύλακας των αμερικανικών αξιών.

Ο ίδιος, στο πλαίσιο μίας ομιλίας στη γενέτειρά του το 1952, είχε πει: “Ο Μακαρθισμός είναι αμερικανισμός με τα μανίκια σηκωμένα“.

Ο Μακάρθι συνέχισε το “κυνήγι των μαγισσών” κι όταν ο Ρεπουμπλικανός, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ, το 1953. Ήρθε σε ρήξη μαζί του, διότι έκανε λόγο για κομμουνιστική διείσδυση στον αμερικανικό στρατό.

Κατηγόρησε ακόμη και αξιωματούχους της Κυβέρνησης προκαλώντας την οργή του προέδρου. Ο κυνηγός είχε ξεφύγει μαγεμένος από την δημοσιότητα και την ανεξέλεγκτη εξουσία.

Στο μεταξύ, άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες ανακάλυψαν υπαρκτές περιπτώσεις κομμουνιστικής διείσδυσης και άσκησαν διώξεις με λιγότερες φανφάρες από το Μακάρθι, που πλέον είχε κάνει την δουλειά του και το σύστημα δεν τον χρειαζόταν.

Δεν γλίτωσαν ούτε οι άνθρωποι του πνεύματος και των τεχνών

Διανοούμενοι και ηθοποιοί του Χόλιγουντ όπως ο Άρθουρ Μίλερ και ο Τσάρλι Τσάπλιν μπήκαν σε μαύρη λίστα ως ύποπτοι κομμουνιστές από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων. Ο Ζιλ Ντασέν τότε εγκατέλειψε τις ΗΠΑ, για να μην συλληφθεί.

Αρκετοί αρνήθηκαν να συνεργαστούν καταδίδοντας ονόματα, όρος απαραίτητος για να “καθαρίσει” το όνομά τους. Αρκούσε μια απλή δήλωσε σε ένα σεμινάριο ή σε συνέδριο, υπέρ των δικαιωμάτων των εργατών και αυτομάτως ο ομιλητής ήταν κατηγορούμενος για κομμουνισμό.

Ο Μακάρθι δεν ήταν μέλος της επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων, αλλά είναι δεδομένο ότι την επηρέασε. Η τακτική του έφερνε όλο και περισσότερο στη Γκεστάπο και αυτό δεν το παρατήρησε μόνο ο πρόεδρος.

“Δεν έχετε καμία αίσθηση αξιοπρέπειας, κύριε;” – Η πτώση του Μακάρθι

Τον Απρίλιο με Ιούνιο του 1954, οι ανυπόστατες κατηγορίες του Μακάρθι για παρουσία κομμουνιστών στο στρατό κατέληξαν σε ακροαματική διαδικασία στη Γερουσία.

Έγιναν γνωστές ως “Ακροάσεις Στρατού-Μακάρθι” και μεταδόθηκαν τηλεοπτικά. Εκατομμύρια τηλεθεατές παρακολούθησαν το γερουσιαστή που εκφόβιζε μάρτυρες, να απαντά διστακτικά στην ακρόαση όταν αυτός δεχόταν τις ερωτήσεις.

Επιτέθηκε στον επικεφαλής σύμβουλο του στρατού, Τζόζεφ Γουέλτς, γιατί στο δικηγορικό γραφείο του υπηρετούσε ένας νεαρός δικηγόρος που κάποτε υπήρξε μέλος μιας αριστερής δικηγορικής ένωσης.

Ο Γουέλτς του απάντησε εξοργισμένος: “Δεν έχετε καμία αίσθηση αξιοπρέπειας, κύριε;“. Η όλη διαδικασία αποτέλεσε την απαρχή του τέλους του Μακαρθισμού.

Στις 2 Δεκεμβρίου 1954, με ψήφους 67 υπέρ και 22 κατά, η Γερουσία καταδίκασε τον Μακάρθι για απρεπή συμπεριφορά. Ήταν και επίσημα persona non grata για το πολιτικό κατεστημένο.

Ο Μακάρθι ξέφυγε εντελώς, όταν κατηγόρησε τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ για προδοσία και ο τελευταίος τον διέγραψε από τις λίστες των προσκεκλημένων του Λευκού Οίκου.

Ο Τζόζεφ Μακάρθι ήταν ακόμη γερουσιαστής, αλλά σύντομα ξεχάστηκε. Πέθανε στις 2 Μαΐου 1957, σε ηλικία 48 ετών από ηπατίτιδα, απόρροια του χρόνιου αλκοολισμού του.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Youtube