Η Δραπετσώνα βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του λιμανιού του Πειραιά. Πήρε την ονομασία της από ρεματιά της περιοχής, μάλλον από ναυτικούς της Σαλαμίνας που μιλούσαν αρβανίτικα.
Το «ντράπε» σημαίνει «ρέμα» και Τσώνα ήταν το όνομα του ιδιοκτήτη όλης της περιοχής. Έτσι ονόμασαν την περιοχή «ντράπε τσώνα» και τελικά Δραπετσώνα.
Στην περιοχή από το 1909 και έως το 1993 λειτουργούσε εργοστάσιο λιπασμάτων. Ακόμα, από το 1911 και μέχρι πριν από λίγα χρόνια, λειτουργούσε και εργοστάσιο παραγωγής τσιμέντου.
Η περιοχή της Δραπετσώνας είναι κατεξοχήν προσφυγικός δήμος, αφού δέχτηκε αμέσως με την Μικρασιατική καταστροφή του 1922 μεγάλο κύμα προσφύγων. Άνθρωποι ξεριζωμένοι, με οικογένειες διαλυμένες που μετρούσαν τους νεκρούς τους, αγωνίστηκαν κάτω από αντίξοες συνθήκες και στάθηκαν στα πόδια τους με πολύ κόπο και θυσίες, γνωρίζοντας την ταπείνωση και πολλές φορές τον εξευτελισμό, όχι μόνο από το επίσημο κράτος αλλά και από τους ντόπιους.
«Μ’ αίμα χτισμένο, κάθε πέτρα και καημός, κάθε καρφί του πίκρα και λυγμός…»
Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του Μικρασιάτη λαϊκού μας δημιουργού Γιάννη Παπαϊωάννου στην αυτοβιογραφία του, για το πώς ο ίδιος βίωσε εκείνες τις τραγικές στιγμές της προσφυγιάς:
«Μας έφεραν στον Πειραιά, μας έβαλαν σε κάτι αποθήκες γεμάτες σκουλήκια, μας έκαναν καραντίνα και μας έβαλαν τα ρούχα στον κλίβανο. Οι ντόπιοι μας έκλεβαν τα ρούχα, ότι είχαμε, ακόμη και παπούτσια. Πείνα, δυστυχία και προπαντός περιφρόνια, πώς να σου φύγουν από το μυαλό…»
Οι πρόσφυγες στη συνέχεια βρήκαν ξύλα και καρφιά κι έφτιαξαν παράγκες. Στα μέσα της δεκαετίας του ’30, έγιναν οι προσφυγικές πολυκατοικίες και μοιράστηκαν στους κατοίκους μικρά διαμερίσματα. Είχε μεσολαβήσει η Συνθήκη της Λωζάνης, που ανέφερε ότι οι περιουσίες των Ελλήνων της Μ. Ασίας έπρεπε να ανταλλαγούν με τις περιουσίες που άφησαν οι Τούρκοι στην Ελλάδα, όπως επίσης έπρεπε να δοθεί στους πρόσφυγες ως αποζημίωση ένα χρηματικό ποσό.
Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το χαμένο όνειρο made in Greece. Το θρυλικό εργοστάσιο της Δραπετσώνας και η εγκατάλειψη της ελληνικής βιομηχανίας μέσα από φωτογραφίες και βίντεο drone
Όμως, το μεγαλύτερο μέρος των κτημάτων που άφησαν οι Τούρκοι το καταπάτησαν και το ιδιοποιήθηκαν διάφοροι επιτήδειοι. Όσο για το χρηματικό ποσό που έπρεπε να καταβάλει η Τουρκία στην Ελλάδα για τους πρόσφυγες, ούτε λόγος να γίνεται. Η τουρκική κυβέρνηση είχε υποχρέωση να καταβάλλει επιπλέον χρηματικό ποσό , ύψους περίπου 90 εκατομμυρίων λιρών, στους Έλληνες, το οποίο ποτέ δεν καταβλήθηκε διότι παρακρατήθηκε ως πολεμική αποζημίωση της Ελλάδας προς την Τουρκία.
Οι πρόσφυγες τελικά, ήταν οι μόνοι που πλήρωσαν το αντίτιμο της Μικρασιατικής καταστροφής.
Το τραγούδι της Δραπετσώνας καθρεφτίζει απόλυτα τόσο την ιστορία της πόλης, όσο και τον αγώνα των κατοίκων της.
Η «Δραπετσώνα» του Μίκη Θεοδωράκη και του Τάσου Λειβαδίτη είναι το τραγούδι που οι κάτοικοι αποκαλούν εθνικό ύμνο.
Μ’ αίμα χτισμένο, κάθε πέτρα και καημός
κάθε καρφί του πίκρα και λυγμός
Μα όταν γυρίζαμε το βράδυ απ’ τη δουλειά
εγώ και εκείνη όνειρα, φιλιά
Το `δερνε αγέρας κι η βροχή
μα ήταν λιμάνι κι αγκαλιά και γλυκιά απαντοχή
Αχ, το σπιτάκι μας, κι αυτό είχε ψυχή.
Πάρ’ το στεφάνι μας, πάρ’ το γεράνι μας
στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή
Κράτα το χέρι μου και πάμε αστέρι μου
εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί
Ένα κρεβάτι και μια κούνια στη γωνιά
στην τρύπια στέγη του άστρα και πουλιά
Κάθε του πόρτα ιδρώτας κι αναστεναγμός
κάθε παράθυρό του κι ουρανός
Κι όταν ερχόταν η βραδιά
μες στο στενό σοκάκι ξεφαντώναν τα παιδιά
Αχ, το σπιτάκι μας, κι αυτό είχε καρδιά
Πάρ’ το στεφάνι μας, πάρ’ το γεράνι μας
στη Δραπετσώνα πια δεν έχουμε ζωή
Κράτα το χέρι μου και πάμε αστέρι μου
εμείς θα ζήσουμε κι ας είμαστε φτωχοί
Πηγή: Μία Ιστορία, ένα τραγούδι, εκδόσεις TOYBIS
Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Δείτε από κοντά τον κοιμισμένο γίγαντα του Πειραιά. Ο Πύργος χτίστηκε πριν από 44 χρόνια, αλλά δεν λειτούργησε ποτέ. Εκπληκτικό βίντεο drone.
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr