Η Λιλαία ή Κάτω Αγόριανη, είναι χωριό της Φωκίδας στους πρόποδες του Παρνασσού. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου υπέστη μια από τις χειρότερες θηριωδίες που διέπραξε ο γερμανικός στρατός στην Ελλάδα.
6 Οκτωβρίου 1943. Ένα αμερικανικό σμήνος επέστρεφε στη βάση του στην Ιταλία αφού είχε βομβαρδίσει εχθρικούς στόχους στην περιοχή της Ελευσίνας και του Τατοΐου Αττικής. Τα αμερικανικά αεροπλάνα καταδιώκονταν από Γερμανικά καταδιωκτικά Μέσερσμιτ, τα οποία κατόρθωσαν ακριβώς πάνω από το χωριό να χτυπήσουν και να καταρρίψουν ένα από αυτά. Τα εννέα μέλη του πληρώματος πρόλαβαν να εγκαταλείψουν το αεροσκάφος και έπεσαν με αλεξίπτωτα.
Τότε έγινε κάτι που απαγορεύουν οι διεθνείς συνθήκες. Ορισμένα από τα γερμανικά καταδιωκτικά άρχισαν να πολυβολούν τους Αμερικανούς αεροπόρους ενώ βρίσκονταν στο αέρα και προσπαθούσαν να σωθούν. Ένας από τους Αμερικανούς αεροπόρους επλήγη και έπεσε στο έδαφος νεκρός. Η πράξη αυτή αποτελεί έγκλημα πολέμου.
Οι κάτοικοι του χωριού που είδαν τα αλεξίπτωτα έσπευσαν στο σημείο της πτώσης και περισυνέλεξαν τους αμερικανούς αεροπόρους με σκοπό να τους φυγαδεύσουν πριν έρθουν οι Γερμανοί. Η μηχανοκίνητη κατοχική δύναμη έφτασε στο χωριό και προς αναζήτηση των αμερικανών κινήθηκε με τα πόδια προς την Πάνω Aγόριανη. Τότε οι άνδρες του εφεδρικού ΕΛΑΣ έσπευσαν προς βοήθεια των κατοίκων. Στη θέση «Βρυζόραχη- Όχτος» συνάντησαν τους γερμανούς και στη μάχη που ακολούθησε σκότωσαν επτά Γερμανούς που ήταν στην εμπροσθοφυλακή. Στη συνέχεια οι υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή. Κατά την υποχώρησή τους σκότωσαν τον 17χρονο Σταμάτη Σταμάτη του Mπoζόγιαvoυ, έξω από την Κάτω Αγόριανη.
Η Λιλαία είναι κτισμένη σε υψόμετρο 330 μέτρων στο λεκανοπέδιο του Κηφισού κοντά στους πρόποδες του Παρνασσού. Υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους Γερμανούς κατακτητές οι οποίοι τον Οκτώβριο του 1943 το έκαψαν σχεδόν ολοσχερώς.
Την επόμενη μέρα, ισχυρές γερμανικές δυνάμεις μπήκαν στη Λιλαία και στο γειτονικό χωριό, την Επτάλοφο (Άνω Αγόριανη) και τα πυρπόλησαν. Από τα 160 σπίτια έγιναν στάχτη τα 150. Όσοι βρήκαν καταφύγιο στα γύρω βουνά σώθηκαν. Οι υπόλοιποι είχαν μαρτυρικό θάνατο. Συνολικά 11 κάτοικοι του χωριού εκτελέστηκαν από τα ναζιστικά στρατεύματα. Μεταξύ των νεκρών είναι η Αφροδίτη Μούκα 17 ετών η οποία πριν εκτελεστεί βιάστηκε από 15 γερμανούς στρατιώτες.
Στις 7 Οκτωβρίου 1943, στη Λιλαία βρήκαν το θάνατο 11 άτομα από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, ενώ πυρπολήθηκαν τα 150 από τα περίπου 160 σπίτια του χωριού
Για όλες τις καταστροφές οι κάτοικοι της πρώην Κοινότητας Λιλαίας κατέθεσαν, ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Άμφισσας, αγωγή, κατά του γερμανικού δημοσίου και ζητούν αποζημιώσεις.
Οι καταστροφές στην ιστορία
Η Λιλαία αναφέρεται στον Όμηρο και στην αρχαιότητα υπήρξε από τις πιο ισχυρές πόλεις της περιοχής και οι πολεμιστές της είχαν συμμετάσχει στον τρωικό πόλεμο. Εικάζεται ότι δεν καταστράφηκε από τους ορμητικούς Πέρσες γιατί οι κάτοικοι υπερασπίστηκαν την πόλη, που διέθετε απόρθητα τείχη, μέρος των οποίων σώζεται ως τις μέρες μας. Ο Φίλιππος την κατέστρεψε το 346 π.Χ, αλλά στην πορεία του χρόνου οι κάτοικοι την έχτισαν ξανά.
Από την αρχαία Λιλαία σώζονται σε καλή κατάσταση τα τείχη της πόλης, τα οποία διακρίνονται σε δύο φάσεις. Μία πριν από τη μακεδονική κατάκτηση και μία μετά. Επρόκειτο για ισχυρά τείχη, ενισχυμένα κατά τόπους με οχυρωματικούς πύργους. Πηγή φωτό: flickr/orientalizing
Την εποχή που οι Λατίνοι κυρίευσαν την περιοχή η Λιλαία ήταν μια ακμάζουσα πόλη και τα τείχη της ενισχύθηκαν.
Πρόκειται για μια περιοχή από την οποία πέρασαν πολλοί καταστροφείς τους οποίους οι κάτοικοι αντιμετώπισαν με γενναιότητα. Οι γερμανοί δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Ίσως η μόνη διαφορά ήταν ότι εξολόθρευσαν εν ψυχρώ, άμαχο πληθυσμό ενώ η περιοχή ήταν υπό κατοχή.
Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: flickr/dgiannios
Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι σοβιετικές πιλότοι, που κατατάχθηκαν με άδεια του Στάλιν. Πετούσαν με παλιά αεροπλάνα αλλά είχαν γίνει ο φόβος των γερμανών που τις ονόμασαν «μάγισσες της νύχτας»
Ειδήσεις σήμερα:
- «Κίνημα Δημοκρατίας», το όνομα του νέου κόμματος Κασσελάκη. Live η ιδρυτική διακήρυξη
- Λίβανος. Η στιγμή που ισοπεδώνεται με πέντε πυραύλους μια οκταώροφη πολυκατοικία. Τέσσερις νεκροί (βίντεο)
- Απαγορευτικό απόπλου λόγω ισχυρών ανέμων.Τα δρομολόγια που δεν εκτελούνται. Πτώσεις δέντρων και στα Τρίκαλα
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr