Λατέρνα, φτώχεια και γαρύφαλλο. Οι σκηνές της ταινίας με τους Αυλωνίτη και Φωτόπουλο που μας θυμίζουν πώς ήταν το Τουρκολίμανο και το Ζάννειο το 1957

Του Στέφανου Μίλεση από το Πειραιόραμα

Ο Πειραιάς έχει αποτυπωθεί σε δεκάδες ταινίες στον κινηματογράφο και η ιστορία του αποτελεί αντικείμενο πολλών αφιερωμάτων, εκθέσεων και λευκωμάτων. Εκτός από τις ταινίες που έχουν φανερά πειραϊκό περιεχόμενο όπως η Τρούμπα, το λιμάνι, το ρεμπέτικο, τη θάλασσα και τα πλοία, ο παλιός Πειραιάς υπάρχει αποτυπωμένος σε πλήθος άλλων ταινιών, έστω και στιγμιαία, που μας χαρίζουν σπάνιες εικόνες.

Τέτοια είναι και η περίπτωση της ταινίας “Λατέρνα, φτώχεια και γαρύφαλλο” της Φίνος Φίλμς, η οποία γυρίστηκε το 1957. Το σενάριο και η σκηνοθεσία ήταν του Αλέκου Σακελλάριου με πρωταγωνιστές τους Τζένη Καρέζη, Βασίλη Αυλωνίτη και Μίμη Φωτόπουλο.

Τον Απρίλιο του 1957 που προβλήθηκε η ταινία σημείωσε τεράστια επιτυχία. Ήταν η συνέχεια της ταινίας “Λατέρνα, φτώχεια και φιλότιμο”, η οποία είχε γυριστεί δύο χρόνια νωρίτερα. Σε αυτήν ο Βασίλης Αυλωνίτης (ο Παυλάρας στην ταινία) εμφανίζεται μαζί με τον φίλο του Πετράκη (Μίμη Φωτόπουλο) να παίζουν με τη λατέρνα στο Τουρκολίμανο.

Στις σκηνές του Τουρκολίμανου καταγράφονται οι ταβέρνες με τραπέζια δίπλα στην θάλασσα, οι βαρκάρηδες που ανέμεναν με τις βάρκες που είχαν προς ενοικίαση για μια βόλτα τους επισκέπτες, αλλά και τους ψαράδες που έχουν απλώσει τα δίχτυα τους στον δρόμο. Στην τρίτη φωτογραφία από κάτω, η κάμερα επιτηδευμένα καδράρει στην επιβλητική παρουσία του Ναυτικού Ομίλου. O Σακελλάριος βάζει τον Φωτόπουλο να στέκεται αριστερά. Εκεί στο Τουρκολίμανο είναι που ο Παυλάρας τραγουδά αξεπέραστα το “Αχ βρε παλιομισοφόρια”, ένα τραγούδι με στίχους αποκλειστικά για τον Πειραιά, υπογραμμίζοντας με το τραγούδι την εικόνα.

Ένα βράδυ στη Καστέλλα

σε μια όμορφη κοπέλα

που ΄παιρνε τ΄ απεριτίφ της

ρίχτηκε ένας τσίφτης απ΄ την Κοκκινιά

Δεν εγνώριζε όμως ότι

τα ΄χε μ΄έναν Πειραιώτη

Πειραιώτη ντερμεντέρη

σίδερο στο χέρι

άσσο στη μπουνιά

Αχ βρε παλιομισοφόρια

τι τραβάν για σας τ΄ αγόρια

τι τραβάν για σας τ΄ αγόρια

Αλλά και ο Κοκκινιώτης

ήταν παλληκάρι πρώτης

και στο τέλος και οι δύο

στο νοσοκομείο πήγαν σηκωτοί

Και οι δύο σε αφασία

μα εκείνη σημασία

που τους έφαγε η μαρμάγκα

και με άλλο μάγκα έκανε χαρτί

Εκεί ο Παυλάρας παθαίνει καρδιακό επεισόδιο και ο Πετράκης ειδοποιεί το ασθενοφόρο να έρθει στο Τουρκολίμανο για να τον παραλάβει.

Και όσο το ασθενοφόρο καταφθάνει τόσο γίνεται μέσα από το ευρύτερο πλάνο εμφανές πως το Τουρκολίμανο μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του ’50 διατηρούσε ακέραια τον αλιευτικό του χαρακτήρα. Ο Πετράκης μεταφέρει τον Παυλάρα επειγόντως στο Ζάννειο Νοσοκομείο Πειραιώς, όπου καταγράφεται και μια σπάνια λήψη, η εξωτερική όψη του παλαιού κτηρίου του Ζαννείου Νοσοκομείου.

Μόλις ο Πετράκης εξέρχεται με τον Παυλάρα από το νοσοκομείο στέκεται επί της λεωφόρου Ζαννή, η κάμερα δείχνει προς το Πασαλιμάνι. Κατά μήκος της Λεωφόρου Ζαννή οι ευκάλυπτοι δίνουν έναν άλλο αέρα. Οι συγκεκριμένοι ευκάλυπτοι μπορεί σήμερα να μην υπάρχουν, διατηρούνται όμως κάποιοι της ίδιας εποχής με αυτούς επί της Ακτής Θεμιστοκλέους .

Στο μεταξύ, ο Πετράκης είχε αναγκαστεί να πουλήσει τη λατέρνα προκειμένου να βοηθήσει τον φίλο του με τους γιατρούς και τα άλλα έξοδα στης ασθενείας του. Όμως η φιλία χρήματα δεν κοιτά, είναι πάνω και από την αγαπημένη τους λατέρνα κι έτσι οι δύο φίλοι αγκαλιασμένοι κατηφορίζουν τη Λεωφόρο Ζαννή προς το Πασαλιμάνι.

Εκεί διακρίνονται στο κέντρο της λεωφόρου τα κηπάκια πρασίνου του Δημάρχου Πειραιώς Μιχάλη Μανούσκου, ο οποίος τα είχε κατασκευάσει το 1939 λίγο πριν από τον πόλεμο, μαζί με το ρολόι στο Πασαλιμάνι.

Διαβάστε: Η «πόλη κάτω από την πόλη». Δείτε τι κρυβόταν κάτω από κάθε γειτονιά της Θεσσαλονίκης. Φωτογραφικά ντοκουμέντα με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς που αποκάλυψαν τα έργα του μετρό (φωτο)… 

Διαβάστε: Η μηλιά του Νεύτωνα που συνέβαλε στην ανάπτυξη του νόμου της βαρύτητας, υπάρχει ακόμη. Που βρίσκεται το διάσημο δέντρο της επιστήμης…