“Καλύτερα να πεθάνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατιστός”. Λα Πασιονάρια, η γυναίκα σύμβολο της αντίστασης κατά του Φράνκο

Έμεινε στην ιστορία ως “Λα Πασιονάρια” και αποτέλεσε παγκόσμιο σύμβολο της αντίστασης κατά του Φράνκο στην Ισπανία.

Η φωνή της Ντολόρες Ιμπαρρούρι, όπως ήταν το πραγματικό όνομά της, ενέπνευσε χιλιάδες πολίτες να πολεμήσουν την δικτατορία μέσα από τις πύρινες ραδιοφωνικές της ομιλίες.

Γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου του 1895 στη Γκαγιάρτα, στη Χώρα των Βάσκων, σε μια πολυμελή, θεοσεβούμενη και φτωχή οικογένεια ανθρακωρύχων. Στα δεκαπέντε της εγκατέλειψε το σχολείο και μετακόμισε σε κοντινή πόλη, όπου εργάστηκε αρχικά ως μοδίστρα και ύστερα ως υπηρέτρια. Εκεί γνώρισε τον σοσιαλιστή Χουλιάν Ρουίθ (Julián Ruiz Gabiña), ο οποίος ήταν γνωστός για την ακτιβιστική και συνδικαλιστική του δράση.

Παντρεύτηκαν το 1915, όταν η Ντολόρες ήταν είκοσι χρονών, και δύο χρόνια αργότερα απέκτησαν το πρώτο τους παιδί. Το ζευγάρι απέκτησε συνολικά έξι παιδιά, από τα οποία μόνο τα δύο κατάφεραν να ζήσουν.

Όπως η ίδια αποκάλυψε στα απομνημονεύματά της. οι επαναλαμβανόμενες διώξεις και φυλακίσεις του Ρουίθ, λόγω της πολιτικής του δράσης, είχαν άμεσο αντίκτυπο στην οικονομική κατάσταση του ζευγαριού, με αποτέλεσμα τα άρρωστα παιδιά τους να μην λάβουν την αναγκαία ιατρική φροντίδα και διατροφή και να πεθάνουν.

Εκείνη την περίοδο η Ντολόρες άρχισε να μελετά τα έργα του Καρλ Μαρξ. Ήταν η εποχή που η ισπανική γρίπη άφηνε πίσω της χιλιάδες νεκρούς, η φτώχεια έπληττε ολοένα και περισσότερο κόσμο και το εργατικό κίνημα άρχισε να δυναμώνει. Σύντομα, απέρριψε τη θρησκευτική της πίστη, με την οποία είχε γαλουχηθεί από την πρώτη μέρα της γέννησής της και αποφάσισε να αφοσιωθεί στους εργατικούς αγώνες.

Λα Πασιονάρια

Το 1918, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, δημοσίευσε ένα άρθρο στην εφημερίδα “Ο ανθρακωρύχος της Βισκάιας” (El Minero Vizcaíno), στο οποίο κατέκρινε την υποκρισία της Καθολικής Εκκλησίας και υπέγραψε με το ψευδώνυμο που έμελλε να την ακολουθήσει στην υπόλοιπη ζωή της, “Λα Πασιονάρια” (La Pasionaria).

Τη δεκαετία του 1920, η Ντολόρες συνεργάστηκε με πολλές οργανώσεις, όπως το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας και διάφορες αντιφασιστικές γυναικείες ομάδες ενώ το 1931, με την έναρξη της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας, μετακόμισε με την οικογένειά της στη Μαδρίτη, για να βοηθήσει στην οργάνωση των εργατικών κινημάτων εκεί.

Κατά την παραμονή της στην ισπανική πρωτεύουσα, φρόντισε για την ασφαλή διέλευση εκατοντάδων πεινασμένων παιδιών, των οποίων οι γονείς φυλακίστηκαν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Αργότερα, διέσχισε κρυφά τα ισπανικά σύνορα και ταξίδεψε στη Μόσχα, για να παρακολουθήσει το 7ο Παγκόσμιο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, στο οποίο ο Γκεόργκι Ντιμιτρόφ πρότεινε μια συμμαχία με τις “προοδευτικές αστικές” κυβερνήσεις ενάντια στην επέλαση των φασιστών.

Επέστρεψε στη Μαδρίτη “γεμάτη ενθουσιασμό, αποφασισμένη να κάνει το ακατόρθωτο, για να επιτύχει μια συναίνεση μεταξύ των διαφόρων εργατικών και δημοκρατικών οργανώσεων της χώρας ενάντια στον Φράνκο“.

No Pasaran

Τον Φεβρουάριο του 1936 εκλέχτηκε βουλευτής με το Ισπανικό Κομμουνιστικό Κόμμα ενώ με την έναρξη του ισπανικού εμφυλίου, τον Ιούλιο του 1936, ανέλαβε δράση. Οι παθιασμένες ομιλίες της στο ραδιόφωνο, παροτρύνοντας τα αριστερά στρατεύματα να συνεχίσουν τις πολεμικές τους προσπάθειες, έμειναν στην ιστορία.

“Είναι καλύτερα να πεθάνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατιστός. Οι φασίστες δεν θα περάσουν!”

Μετά τον πόλεμο, τον Μάρτιο του 1938, διέφυγε στη Σοβιετική Ένωση, όπου συνέχισε τους αγώνες της.

Τον Μάιο του 1944, έγινε Γενική Γραμματέας του Ισπανικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1964, τιμήθηκε για τη δράση της με το βραβείο Ειρήνης Λένιν και την επόμενη χρονιά με το παράσημο Λένιν. Παρά την στράτευσή της με το Κομμουνιστικό Κόμμα, άσκησε δριμύ κριτική στον Κόκκινο Στρατό, για την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, το 1968.

Η “Πασιονάρια” επέστρεψε στην Ισπανία μετά τον θάνατο του Φρανσίσκο Φράνκο, όπου την υποδέχτηκε ένα πλήθος εκατοντάδων ανθρώπων. Παρέμεινε ενεργή στην πολιτική ζωή μέχρι και τη δεκαετία του ’80, δίνοντας συχνά ομιλίες, διαδίδοντας τις επαναστατικές ιδέες της. Πέθανε στις 12 Νοεμβρίου 1989, σε ηλικία 93 ετών, από πνευμονία.

Ο αστεροειδής 1277 Ντολόρες, που ανακαλύφθηκε το 1933, πήρε το όνομα της.