Κυνίσκα, η κόρη του Αρχίδαμου, που κατάφερε να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς και να στεφθεί Ολυμπιονίκης

Υπήρξε η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης και η πιο διάσημη αθλήτρια της αρχαίας Ελλάδας. Η Σπαρτιάτισσα, Κυνίσκα, ήταν κόρη του βασιλιά της Σπάρτης, Αρχιδάμου και αδελφή του Αγησίλαου.

Στην αρχαία Ελλάδα, οι γυναίκες απαγορεύονταν να παίρνουν μέρος σε αθλητικές δραστηριότητες. Όμως, οι Σπαρτιάτισσες της ελίτ επιτρεπόταν να εκτρέφουν άλογα και να συμμετέχουν σε αρματοδρομίες με τα άλογά τους. Έτσι έκανε και η Κυνίσκα, η οποία λόγω του πλούτου της οικογένειάς της, μπόρεσε να αφιερωθεί στην εκπαίδευση των αλόγων της και να πάρει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Δύο φορές αναδείχθηκε νικήτρια, το 396 και το 392 π.Χ, προκαλώντας τον ενθουσιασμό των Σπαρτιατών αλλά και ενθαρρύνοντας και άλλες γυναίκες να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Πολλοί ιστορικοί την αναφέρουν ως σύμβολο της κοινωνικής ανόδου των γυναικών και της διεκδίκησης ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών με τους άνδρες. Κάτι που βέβαια στην αρχαιότητα δεν ίσχυε.

Ο Παυσανίας έγραψε για την Κυνίσκα,

“Όταν πέθανε ο Αρχίδαμος, αφήνοντας πίσω του γιους, τον διαδέχτηκε στην εξουσία ο Άγις, ο πρεσβύτερος και όχι ο Αγησίλαος. Ο Αρχίδαμος είχε επίσης και μια κόρη που ονομαζόταν Κυνίσκα, η οποία επιθυμούσε πολύ να διαπρέψει στους Ολυμπιακούς αγώνες. ‘

Ήταν η πρώτη γυναίκα που έτρεφε άλογα και η πρώτη, που κέρδισε Ολυμπιακή νίκη. Και άλλες γυναίκες μετά την Κυνίσκα, και ιδιαίτερα γυναίκες από τη Λακεδαιμονία, νίκησαν σε Ολυμπιακούς αγώνες, αλλά καμιά δεν είναι διάσημη, όσο αυτή.”

Στην Ολυμπία υπήρχε μπρούτζινο άγαλμά της, στο βάθρο του οποίου έχει βρεθεί χαραγμένο τετράστιχο επίγραμμα, στο οποίο η Κυνίσκα καυχιόταν ότι είναι κόρη και αδελφή βασιλιάδων και η μόνη γυναίκα ολυμπιονίκης στην Ελλάδα.

Οι γυναίκες στους Ολυμπιακούς της αρχαιότητας

Στην αρχαιότητα οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από τις αθλητικές δραστηριότητες και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι γυναίκες της Σπάρτης και συγκεκριμένα εκείνες των ανώτερων κοινωνικών τάξεων, απολάμβαναν παραπάνω δικαιώματα από τις υπόλοιπες Ελληνίδες, καθώς πίστευαν ότι οι δυνατές γυναίκες θα γεννούσαν δυνατά παιδιά και θα προμήθευαν το στρατό με ισχυρούς στρατιώτες.

Ακόμα και όσες συμμετείχαν, όμως, δεν μπορούσαν να αγωνιστούν σε όποιο άθλημα επιθυμούσαν, παρά μόνο στα ιππικά αγωνίσματα ενώ δεν ήταν αποδεκτό να αγωνίζονται εναντίον ανδρών. Η Κυνίσκα, αψήφησε τους κανονισμούς και απολαμβάνοντας το προνόμιο του βασιλικού γένους, όχι μόνο μπήκε στην ίδια “αρένα” με τους άντρες αλλά κατάφερε και να τους κερδίσει.

Ωστόσο, αρκετοί ιστορικοί αμφισβητούν το δικαίωμα συμμετοχής των Σπαρτιατισσών στους Ολυμπιακούς Αγώνες ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι δεν τους επιτρεπόταν ούτε καν να παρακολουθήσουν τους αγώνες. Σύμφωνα με αποσπάσματα του Παυσανία, οι παρθένες, δηλαδή οι νέες και ανύπαντρες γυναίκες, μπορούσαν να παρακολουθήσουν τους Αγώνες αλλά οι παντρεμένες αποκλείονταν.