Ο πρωθυπουργός που έχασε το κεφάλι του από τον Ερρίκο Η΄, επειδή διέρρευσε ότι δεν ήταν ικανός σεξουαλικά

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Τόμας Κρόμγουελ είναι από τους σημαντικότερους πολιτικούς στην ιστορία της Αγγλίας. Υπήρξε «πρώτος υπουργός» (πρωθυπουργός) του βασιλιά Ερρίκου Η΄.

Θέσπισε νέες διοικητικές διαδικασίες που άλλαξαν τη λειτουργία της κυβέρνησης. Ήταν επίσης υπεύθυνος για την υιοθέτηση του προτεσταντισμού στην Αγγλία. Ο Ερρίκος τον θεωρούσε το σημαντικότερο συνεργάτη του στη διακυβέρνηση της χώρας. Παρά ταύτα, τον εκτέλεσε.

Ο λόγος ήταν γιατί του είχε βρει μία νύφη που δεν του άρεσε! Ο βασιλιάς γρήγορα μετάνιωσε που είχε εκτελέσει τον Κρόμγουελ. Όμως ήταν πολύ αργά. Μετά το θάνατό του, η βασιλεία του Ερρίκου αντιμετώπισε σοβαρές κρίσεις που δεν μπόρεσε να ξεπεράσει.

Ερρίκος Η΄

Η βασιλεία του Ερρίκου Η΄  (1509-1547) θεωρείται μία από τις σημαντικότερες περιόδους στην ιστορία της Αγγλίας. Στη διάρκειά της μπήκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία αποικιών, που έκαναν τη χώρα αυτοκρατορία αν και καταδυνάστευσε αμέτρητους λαούς σε όλο τον κόσμο. Επίσης, ο βασιλιάς έγινε αρχηγός της εκκλησίας αντί για τον πάπα. Έτσι η Αγγλία έγινε προτεσταντική χώρα και απαρνήθηκε τον καθολικισμό.

Μεγάλο ρόλο στις κοσμογονικές αυτές αλλαγές έπαιξε ο νομικός Τόμας Κρόμγουελ, ο οποίος μεταξύ 1534 και 1540 ήταν ο «κύριος υπουργός» του βασιλιά, τίτλος αντίστοιχος του σημερινού πρωθυπουργού.

Ο Ερρίκος ήθελε να χωρίσει την πρώτη του γυναίκα, Αικατερίνη της Αραγονίας, και να παντρευτεί την Αν Μπόλεϊν με την οποία ήταν ερωτευμένος. Ο Πάπας αρνιόταν να ακυρώσει το γάμο. Το 1533 ο Κρόμγουελ παρουσίασε νομικά επιχειρήματα ώστε ο βασιλιάς να γίνει Αρχηγός της Εκκλησίας της Αγγλίας, δίνοντάς του έτσι την εξουσία να ακυρώσει ο ίδιος το γάμο του.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Αγγλία να γίνει προτεσταντική χώρα και ο Κρόμγουελ πρωτεργάτης της θρησκευτικής μεταρρύθμισης.

Ο Κρόμγουελ “πρωθυπουργός”

Το 1534 ο Ερρίκος τον διόρισε βασικό του σύμβουλο και «πρώτο υπουργό». Ήταν τέτοια η εμπιστοσύνη του βασιλιά στον Τόμας Κρόμγουελ, που εκείνος ουσιαστικά κυβερνούσε την Αγγλία. Αυτό δεν άρεσε στην Αν Μπόλεϊν, που ήθελε να έχει την απόλυτη επιρροή στον βασιλιά.

Η δαιμόνια Αν είχε γίνει βασίλισσα χάρη στον Κρόμγουελ αλλά σύντομα έγινε εχθρός του. Όμως ο έξυπνος πολιτικός που ήξερε να ελίσσεται, έστρεψε τον Ερρίκο εναντίον της. Κατάφερε να τον πείσει να εκτελέσει αυτή και τον αδελφό της με βάση ψευδείς κατηγορίες που συμπεριέλαβαν ακόμη και την αιμομιξία. Στη συνέχεια ο Κρόμγουελ κανόνισε να ικανοποιήσει τον βασιλιά βρίσκοντας του μία άλλη ωραία νύφη, την Τζέιν Σέιμουρ, καθώς και δεκάδες ερωμένες.

Η τυφλή εμπιστοσύνη του Ερρίκου, στον Κρόμγουελ,  είχε ως αποτέλεσμα ο πρωθυπουργός να έχει πολλούς εχθρούς από την πανίσχυρη αριστοκρατία, η οποία δεν ανεχόταν τη δύναμή του και το δικαίωμα αυτός να κανονίζει ποιους θα έβλεπε ο βασιλιάς.

Όμως δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα αφού είχε την βασιλική εύνοια. Περίμεναν καρτερικά ο Κρόμγουελ να κάνει το μοιραίο λάθος. Η υπομονή τους ανταμείφθηκε!

Μία νύφη για τον βασιλιά

Η τρίτη σύζυγος του Ερρίκου, Τζέιν Σέιμουρ, πέθανε το 1537, σχεδόν δύο εβδομάδες μετά τη γέννηση του μοναδικού της παιδιού, του μελλοντικού Εδουάρδου ΣΤ΄. Ο βασιλιάς ήθελε να παντρευτεί ξανά και ανέθεσε στον Κρόμγουελ να του βρει μία κατάλληλη νύφη.

Εκτός από αριστοκράτισσα θα έπρεπε απαραιτήτως να ήταν ωραία!  

Το 1539, ο Κρόμγουελ ενημέρωσε τον βασιλιά ότι βρήκε μια νύφη που πληρούσε όλα τα κριτήρια. Ήταν η Άννα του Κλέβς, αδερφή του Γουίλιαμ, Δούκα του Τζούλιχ-Κλεβς-Μπεργκ στη Γερμανία. Ο Κρόμγουελ είχε στείλει ανθρώπους του να δουν από κοντά την Άννα.

Αυτοί συμφώνησαν ότι ήταν καλλονή και ότι θα άρεσε στον βασιλιά.

Ο Ερρίκος ζήτησε αποδείξεις, και τότε ο Κρόμγουελ του έδωσε ένα πορτραίτο της που είχε ζωγραφίσει ο διάσημος Γερμανός ζωγράφος Χανς Χόλμπαϊν. Ο βασιλιάς θεώρησε ότι ήταν πολύ όμορφη και είπε στον πρωθυπουργό του να κανονίσει το γάμο. Ο Ερρίκος δεν γνώριζε ότι ο Χόλμπαϊν δεν είχε κάνει ένα ρεαλιστικό πορτραίτο της Άννας, αλλά ένα ιδεαλιστικό όπου την παρουσίαζε πολύ πιο ωραία απ’ ότι ήταν στην πραγματικότητα!

Δεν άρεσε στον Ερρίκο…

Στις 27 Δεκεμβρίου 1539 η Άννα έφτασε στην Αγγλία. Την Πρωτοχρονιά σε μία δημόσια εκδήλωση ο βασιλιάς συνάντησε τη μέλλουσα γυναίκα του. Αμέσως ένιωσε απέχθεια γι’ αυτή δηλώνοντας μπροστά σε όλους «Δεν μου αρέσει!».

Όμως η γαμήλια τελετή είχε ήδη κανονιστεί. Στις 6 Ιανουαρίου 1540 ο Ερρίκος παντρεύτηκε την Άννα του Κλέβς στο Παλάτι του Γκρίνουιτς. Στην πρώτη νύχτα του γάμου προσπάθησε να ολοκληρώσει τη σχέση του με την Άννα αλλά δεν τα κατάφερε.

Τη βρήκε ακόμη πιο άσχημη στο κρεβάτι!  Έτσι την έδιωξε από το παλάτι και ξεκίνησε τη διαδικασία για να ακυρώσει το γάμο.

Αν και ο Ερρίκος είχε θυμώσει με τον Κρόμγουελ, φαινόταν ότι τον συγχώρεσε. Μάλιστα τρεις μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 1540, τον έκανε κόμη του Έσεξ. Έτσι ο Κρόμγουελ έγινε επίσημα μέλος της αριστοκρατίας. Όμως οι εχθροί του παραφύλαγαν να εκμεταλλευτούν το γεγονός ότι είχε δυσαρεστήσει τον Ερρίκο

“Λευκός” γάμος

Ο βασιλιάς εκμυστηρεύτηκε στον Κρόμγουελ ότι δεν μπόρεσε να συνευρεθεί με την Άννα, ώστε να κάνει χρήση αυτής της άκρως απόρρητης πληροφορίας στη διαδικασία της ακύρωσης του γάμου του. Ο μόνος άλλος αξιωματούχος που το γνώριζε ήταν ένας στενός φίλος του Ερρίκου, ο Γουίλιαμ Φιτζγουίλιαμ, κόμης του Σαουθάμπτον, ο οποίος ως Λόρδος Ανώτατος Ναύαρχος ήταν υπεύθυνος για τη μεταφορά της Άννας στην Αγγλία.

Ο Κρόμγουελ έκανε το λάθος να ενημερώσει τον έμπιστο αρχιγραμματέα του, Τόμας Βριοθέσλεϊ, γι’ αυτό που του είχε πει ο βασιλιάς.

Ο πρωθυπουργός δεν γνώριζε ότι ο αρχιγραμματέας του πληρωνόταν από τους εχθρούς του. Αυτοί μόλις πήραν την πληροφορία διέδωσαν σε όλη την αυλή ότι ο βασιλιάς δεν είχε συνευρεθεί με την καινούργια του γυναίκα. Το αποτέλεσμα ήταν να αρχίσουν τα κουτσομπολιά για τον Ερρίκο ότι ίσως να είχε χάσει τον ανδρισμό του! Ο βασιλιάς το έμαθε  και εξοργίστηκε.

Ο Γουίλιαμ Φιτζγουίλιαμ φοβήθηκε ότι ο Ερρίκος θα υποψιαζόταν εκείνον ως υπεύθυνο για τη διάδοση. Για να γλυτώσει, κατήγγειλε δημοσίως τον Κρόμγουελ ως υπεύθυνο για τη διαρροή.

Πλήρωσε τη νύφη!

Στις 10 Ιουνίου 1540 ο Ερρίκος διέταξε την σύλληψη του πρωθυπουργού του. Οι βασιλικοί φρουροί τον πήραν σηκωτό ενώ προήδρευε του βασιλικού Συμβουλίου στο Γουέστμινστερ. Οι αριστοκράτες εχθροί του -που ήταν επίσης στο συμβούλιο- βρήκαν την ευκαιρία να τον ξεγυμνώσουν απ’ όλα τα σύμβολα εξουσίας που έφερε πάνω του και να τον εξευτελίσουν.

Ενώ τον μετέφεραν στον Πύργο του Λονδίνου όπου θα ανέμενε την καταδίκη του σε θάνατο, φώναξε στους φρουρούς: «Αυτή είναι λοιπόν η ανταμοιβή για την πιστή υπηρεσία μου στον βασιλιά!»

Οι κατηγορίες εναντίον του ήταν στημένες ώστε να καταδικαστεί σε θάνατο. Άλλωστε και ο ίδιος ο Κρόμγουελ είχε συντάξει τις ψεύτικες κατηγορίες βάσει των οποίων λίγα χρόνια πριν είχε εκτελεστεί η Αν Μπόλεϊν. Σε μία τελευταία απόπειρα να γλυτώσει, ο Κρόμγουελ έγραψε μέσα από τη φυλακή του μία επιστολή στον Ερρίκο όπου τον εκλιπαρούσε για έλεος.

Τελικά ο Κρόμγουελ καταδικάστηκε σε θάνατο χωρίς δίκη, έχασε όλους τους τίτλους και την περιουσία του και αποκεφαλίστηκε δημόσια στις 28 Ιουλίου 1540.

Φριχτό τέλος

Ο αποκεφαλισμός ήταν ένας από τους χειρότερους που έγιναν ποτέ στην Αγγλία. Ο δήμιος ήταν αρχάριος και έπληξε αρκετές φορές το σβέρκο του Κρόμγουελ προκειμένου να αποκόψει το κεφάλι του. Μάρτυρες αναφέρουν ότι υπέφερε για αρκετή ώρα από φριχτούς πόνους μέχρι τελικά να κοπεί το κεφάλι του. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι ο βασιλιάς είχε κανονίσει επίτηδες ο δήμιος να είναι ατζαμής ώστε ο Κρόμγουελ να έχει έναν οδυνηρό θάνατο.

Το κεφάλι του Κρόμγουελ τοποθετήθηκε σ’ ένα ψηλό κοντάρι στη Γέφυρα του Λονδίνου.

Την ίδια μέρα της εκτέλεσης του πρωθυπουργού του, ο 49χρόνος Ερρίκος παντρεύτηκε την πέμπτη σύζυγό του, την ωραία 17χρόνη Αγγλίδα Κάθριν Χάουαρντ. Δύο χρόνια αργότερα, το 1542, ο βασιλιάς ανακάλυψε ότι η νέα σύζυγός του τον απατούσε με κάποιους νεαρούς.

Έτσι κανόνισε να εκτελεστεί και αυτή μαζί με τους εραστές της.

Η εκτέλεση του Τόμας Κρόμγουελ (Τζέιμς Φρέιν) όπως απεικονίστηκε στη βρετανική τηλεοπτική σειρά “Οι Τύδωρ”.  Σύμφωνα με μάρτυρες έκλαιγε συνέχεια και ζητούσε έλεος από τον βασιλιά με αποτέλεσμα να αγανακτήσει το πλήθος που παρακολουθούσε την εκτέλεση.