Κρι Κρι. Η οικοτεχνία που έγινε βιομηχανία. Πώς σχετίζεται η ονομασία της με τον Αϊζενχάουερ

Μία από τις πιο γνωστές γαλακτοβιομηχανίες της Ελλάδας είναι η Κρι Κρι. Γενιές και γενιές μεγάλωσαν με τα προϊόντα της, πολλά από τα οποία άφησαν εποχή. Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν ότι η σημερινή κραταιά βιομηχανία, με εξαγωγές σε 30 χώρες του κόσμου, ξεκίνησε ως μία μικρή και ταπεινή οικογενειακή επιχείρηση στις Σέρρες.

Ο ιδρυτής της Κρι Κρι ήταν ο Γιώργος Τσινάβος, με καταγωγή από την Ήπειρο. Έμαθε από μικρός την τέχνη της ζαχαροπλαστικής και το 1954, άνοιξε το δικό του ζαχαροπλαστείο, με σκοπό να παράγει και να διανέμει παγωτά και είδη ζαχαροπλαστικής στην πόλη των Σερρών.

Ο Τσινάβος ήταν έξυπνος και φιλόδοξος και δούλεψε σκληρά, για να πετύχει. Μπορούσε να δει αμέσως τις ευκαιρίες που του παρουσιάζονταν και να τις “αρπάζει από τα μαλλιά”. Το επιχειρηματικό του δαιμόνιο αποδείχθηκε περίτρανα στην επιλογή της ονομασίας της εταιρείας του.

Πώς προέκυψε το όνομα “Κρι Κρι”

Το 1954, ένας Κρητικός αποφάσισε σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την “αμερικάνικη βοήθεια” στην Ελλάδα, να δωρίσει στον Αμερικανό πρόεδρο, Ντουάιτ Αϊζενχάουερ έναν κρητικό αίγαγρο, γνωστό και ως κρι κρι. Ο Αϊζενχάουερ το αποδέχθηκε και το ορεσίβιο ζώο μεταφέρθηκε στην Ουάσινγκτον με τιμές αρχηγού κράτους.

Η είδηση κυριάρχησε στα ΜΜΕ της εποχής και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Τσινάβο. Αναζητούσε επίμονα ένα πιασάρικο όνομα για την επιχείρησή του και, έτσι, αποφάσισε να τη “βαφτίσει” “Κρι Κρι“.

“Επειδή λοιπόν το αγριοκάτσικο είναι ένα ελεύθερο και αγνό ζώο και έγινε πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες, ο πατέρας μου είπε “Να, ένα ωραίο όνομα”. Η λέξη “Κρι Κρι” άρεσε, γιατί ήταν επαναλαμβανόμενη και εύκολη στην προφορά“, δήλωσε στη “ΜτΧ” ο Παναγιώτης Τσινάβος, γιος του ιδρυτή της Κρι Κρι και σημερινός πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.

Από την Ήπειρο στις Σέρρες

“Ο πατέρας μου ήταν Ηπειρώτης, από την Αρίστη Ιωαννίνων, μία περιοχή αρκετά φτωχή, όπου όλοι προσπαθούσαν να βρουν την τύχη τους κάπου αλλού. Άλλοι στο εξωτερικό και κάποιοι άλλοι σε άλλα μέρη της Ελλάδος.

Οι συγγενείς της οικογένειας του πατέρα μου ήταν στις Σέρρες, οπότε ήταν λογικό να τους “τραβήξουν” εκεί. Ήρθε, λοιπόν, με τον αδερφό του και τη μητέρα του στις Σέρρες το 1934, για να βρουν την τύχη τους“, λέει ο Παναγιώτης Τσινάβος.

Τα μέλη της οικογένειας Τσινάβου γνώριζαν από κτηνοτροφία στην Ήπειρο, αλλά στις Σέρρες έπρεπε να “χτίσουν” τη ζωή τους από διαφορετική αφετηρία.

Ο Γιώργος Τσινάβος έμαθε την τέχνη της ζαχαροπλαστικής πριν ακόμη τελειώσει το δημοτικό και εργάστηκε ως βοηθός ζαχαροπλάστη.

Στα 18 του χρόνια, ο Τσινάβος άρχισε να οραματίζεται μία δική του επιχείρηση. Το όνειρό του πήρε σάρκα και οστά, αλλά οι συνθήκες δεν ήταν εύκολες στην αρχή.

“Ήταν μια πολύ μικρή οικοτεχνία με δύσκολη παραγωγή. Τότε το ηλεκτρικό ρεύμα δεν ήταν διαδεδομένο και έτσι χρησιμοποιούσαν χειροκίνητες συσκευές: βαρελάκια με διπλά τοιχώματα με πάγο και αλάτι σαν ψυκτικό μέσο“, αναφέρει ο Παναγιώτης Τσινάβος.

“Η κίνηση γινόταν με μία μανιβέλα που τη γυρνούσαν με το χέρι και μέσα έριχναν το μίγμα του παγωτού, δηλαδή γάλα, ζάχαρη και αβγά, αφού πρώτα τα παστερίωναν. Τα έβραζαν σε ένα καζάνι με ξύλα από κάτω και όλα αυτά απαιτούσαν πάρα πολύ κόπο.

Όταν γινόταν το παγωτό παχύρευστο, το γέμιζαν σε καλούπια, πάλι σε ψυγεία με πάγο και αλάτι, στρώσεις και την άλλη μέρα κατάφεραν να κάνουν 50 με 100 κομμάτια παγωτού, τα οποία πωλούντο με μικροπωλητές στις Σέρρες και τα γύρω χωριά“.

Χρειάστηκε να περάσουν πάνω από 30 χρόνια, για να αποκτήσει η Κρι Κρι την πρώτη αυτόματη γραμμή παραγωγής παγωτού.

Οι πλανόδιοι παγωτατζήδες και η υπαίθρια διαφήμιση

Από το 1936, όταν η ΕΒΓΑ λάνσαρε το πρώτο τυποποιημένο παγωτό ξυλάκι στην Ελλάδα, η ζήτηση γινόταν ολοένα και πιο μεγάλη.

Το γεγονός αυτό ώθησε τον Τσινάβο να συνεργαστεί με πλανόδιους πωλητές. Εκείνοι, εφοδιασμένοι με ειδικά χειροκίνητα καροτσάκια που είχαν ως ψυκτικό μέσο τον πάγο και το αλάτι, διέσχιζαν την πόλη και έκαναν “χρυσές δουλειές”.

Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Τσινάβο, “η ανταλλαγή γινόταν είτε με χρήματα είτε με αβγά, δηλαδή στα χωριά τα μικρά παιδιά συνήθιζαν να κλέβουν κάποια αβγά, για να τα ανταλλάξουν με ένα παγωτό“.

Τα παγωτά Κρι Κρι και ιδιαίτερα το λεγόμενο “Κασάτο”, σε σχήμα σάντουιτς, βασισμένο στο πρόβειο γάλα και με πλούσια γεύση, απέκτησαν φήμη και εκτός των στενών ορίων των Σερρών. Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, που η έντυπη και τηλεοπτική διαφήμιση αναπτύχθηκαν ραγδαία, τα προϊόντα της Κρι Κρι προσέλκυαν όλο και περισσότερους καταναλωτές.

Οι υπεύθυνοι της Κρι Κρι γνώριζαν καλά ότι οι έξυπνες διαφημίσεις “έχτιζαν” τη φήμη ενός νέου προϊόντος και εξασφάλιζαν τη μακροπρόθεσμη επιτυχία του.

Όταν ήρθε η ώρα να κάνουν ευρέως γνωστό στο καταναλωτικό κοινό το παραδοσιακό γιαούρτι της εταιρείας, σκέφτηκαν να κάνουν μια ζωντανή διαφήμιση στο κέντρο των Σερρών. Όπως φαίνεται στην ακόλουθη φωτογραφία, στήθηκε ένα εικονικό μαντρί με ένα πρόβατο.

Η εξέλιξη της Κρι Κρι στο πέρασμα των ετών

Το 1963, ο Γιώργος Τσινάβος έφυγε από τη ζωή και δεν πρόλαβε να χαρεί την επιτυχημένη πορεία της επιχείρησής του. Τα ηνία ανέλαβαν ο αδερφός του, Σπύρος Τσινάβος και η σύζυγός του, Αναστασία, οι οποίοι αποδείχθηκαν άξιοι συνεχιστές του έργου του.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ανέλαβε την εταιρεία ο Παναγιώτης Τσινάβος. Επί των ημερών του, η επιχείρηση κυκλοφόρησε το πρώτο συσκευασμένο οικογενειακό γιαούρτι.

Αξιοποίησε στο έπακρο το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κρι Κρι, το οποίο ήταν η άμεση πρόσβαση στην πρώτη ύλη. Επίσης, όπως αναφέρει, το 60% του γάλακτος στην Ελλάδα παράγεται στις Σέρρες:

“Η περιοχή των Σερρών βγάζει πάρα πολύ γάλα. Η ετήσια παραγωγή στην Ελλάδα είναι γύρω στους 600.000 τόνους και οι 360.000 τόνοι γίνονται στην περιοχή μας.

Μπορούσαμε, λοιπόν, λόγω της απόστασης, στα 50 με 60 χιλιόμετρα να συλλέγουμε το γάλα αυθημερόν. Την ίδια ημέρα το παστεριώναμε και έτσι διατηρούσαμε τη φρεσκάδα του στα προϊόντα μας“.

Το 1987, χτίστηκε το νέο εργοστάσιο της Κρι Κρι στις Σέρρες. Τα Χριστούγεννα του 2013, μια μεγάλη πυρκαγιά προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στις εγκαταστάσεις.

Ο κ. Τσινάβος δεν το έβαλε κάτω. Σε λιγότερο από ένα χρόνο, ένα νέο υπερσύγχρονο εργοστάσιο, διπλάσιας παραγωγικής δυναμικότητας από το προηγούμενο, είχε κατασκευαστεί.

Για να αντέξει τον ανταγωνισμό, η Κρι Κρι χρειαζόταν νέες ιδέες και καινοτόμα προϊόντα. Έτσι, από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, δραστηριοποιήθηκε και στον τομέα της παραγωγής γιαουρτιού, για να ακολουθήσει τη δεκαετία του 2000 η είσοδος στην αγορά του φρέσκου γάλακτος.

Χάρη στο γιαούρτι, η Κρι Κρι κατάφερε να “βγει” εκτός συνόρων. Σήμερα εξάγει σε 36 χώρες, ανάμεσα στις οποίες η Αγγλία και η Ιταλία, και απασχολεί περισσότερους από 400 εργαζομένους, σύμφωνα με τον Παναγιώτη Τσινάβο.

Το κείμενο αποτελεί τμήμα της μεγάλης έρευνας της “Μηχανής του Χρόνου” σχετικά με την ιστορία του γάλακτος και της συμβολής του στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, που προβλήθηκε στο Cosmote History και μπορείτε να το παρακολουθήσετε στην υπηρεσία on demand. Δείτε εδώ το τρέιλερ του επεισοδίου.

Πηγή εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Αρχείο “Μηχανής του Χρόνου”