Κλεψύδρα, η φυσική πηγή της Ακρόπολης ήταν τόπος λατρείας και από εκεί περνούσε η πομπή των Παναθηναίων. Σήμερα δεν είναι ορατή αλλά το γάργαρο νερό της ποτίζει τα δέντρα. Τι απέγιναν οι άλλες κρήνες της αρχαιότητας

της Μαίρης Αδαμοπούλου

«Κλέβει» εδώ και 5.500 χρόνια αλλά αντί να τιμωρηθεί, λατρεύτηκε. Μεταμορφώθηκε από πηγή σε πηγάδι , σε εκκλησία με άγιασμα και σε προμαχώνα των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης. Ο λόγος για την πιο σημαντική φυσική πηγή της Ακρόπολης, την Κλεψύδρα, η οποία «είδε» νεκρό τον Οδυσσέα Ανδρούτσο το καλοκαίρι του 1824.

«Μόνο οι ψαγμένοι», όπως λένε οι φύλακες, φτάνουν σήμερα στις βορειοδυτικές υπώρειες της Ακρόπολης – στην συμβολή του αρχαίου περιπάτου και της οδού των Παναθηναίων, όπου βρίσκεται κρυμμένη η «κλέφτρα» πηγή.

Πήρε το όνομά της Κλεψύδρα επειδή το νερό της υψωνόταν και ξεχείλιζε όταν έπνεαν οι ετησίες και εξαφανιζόταν όταν εκείνες έπαυαν, ότι δηλαδή συνέβαινε και με τον Νείλο ποταμό.

Η ιστορία της κρήνης φαίνεται να αρχίζει γύρω στο 3500 π.Χ , οπότε και ανοίγονται 22 φρέατα στο σημείο.

Στα χρόνια του Κίμωνα αποκτά της ημερινή της εικόνα με την αυλή, έργο που φαίνεται πως έμεινε στη μέση όταν ήρθε στην εξουσία ο Περικλής και έθεσε διαφορετικές προτεραιότητες.

Μπροστά από την Κλεψύδρα – εκεί όπου λατρευόταν η νύφη Εμπεδώ για αυτό το λόγο και η κρήνη ονομαζόταν και Εμπεδώ – άρχιζε το τελευταίο και πιο ανηφορικό τμήμα της πομπής των Παναθηναίων, της μεγαλύτερης γιορτής στην Αθήνα προς τιμήν της θεάς Αθηνάς.

Το 2^ο αιώνα μ.Χ., γκρεμίζεται η στέγη της και μετατρέπεται σε πηγάδι.

Η πρόσβαση πλέον γίνεται μόνο από την Ακρόπολη μέσω εσωτερικής κλίμακας, ενώ από τον 1^ο αιώνα μ.Χ. και εξής, πραγματοποιούνται ριζικές αναμορφώσεις στον χώρο της Κλεψύδρας λόγω των διαδοχικών κατολισθήσεων του βράχου.

Στα χρόνια του Ιουστινιανού αρχίζει να τροφοδοτεί δεξαμενή και τετρακόσια χρόνια μετά μετατρέπεται σε ναΐδριο των Αγίων Αποστόλων με άγιασμα.

Οι περιπέτειες της συνεχίζονται όσο περνούν οι αιώνες. Τον 13^ο αιώνα περιβάλλεται με προμαχώνα και το 1822 ανακαλύπτεται εκ νέου από τον αρχαιολόγο Κυριάκο Πιττάκη για να έχουν νερό οι πολιορκημένοι Έλληνες στην Ακρόπολη, καθώς η κρήνη επικοινωνεί με τα Προπύλαια μέσω κλίμακας που έχει 69 σκαλοπάτια. Και πράγματι κατάφεραν να εφοδιάζονται με 1.600 οκάδες ημερησίως.

Ένα χρόνο αργότερα, μια επιγραφή μαρτυρεί πως μετατρέπεται και πάλι σε προμαχώνα από τον Οδυσσέα Ανδρούτσο.

Το 1897 κατεδαφίζεται ο προμαχώνας και αποκαλύπτεται η Κλεψύδρα.

Όσοι αποφασίσουν σήμερα να την ανακαλύψουν δεν έχουν την δυνατότητα να δουν το εσωτερικό της.

Μπορούν να είναι βέβαιοι όμως πως το νερό αναβλύζει γάργαρο καθώς όχι απλώς αρκεί για να ποτίζονται τα φυτά γύρω από την πηγή αλλά όταν βρέχει η ποσότητα είναι τόση που το νερό φτάνει ως την Αρχαία Αγορά.

Κρήνες της αρχαίας Αθήνας

Με το νερό της πλένονταν οι νύφες πριν από το γάμο.

Η περίφημη κρήνη Καλλιρόη – μία από τις σημαντικότερες της αρχαίας Αθήνας που απέκτησε μνημειακή μορφή στα χρόνια του Πεισίστρατου – αν και δεν έχει εντοπιστεί- θεωρείται πως βρισκόταν πίσω από την Αγία Φωτεινή, στην κοίτη του ποταμού Ιλισού.

Η ξηρασία και η ανάγκη να έχει πόσιμο νερό τόσο η Αρχαία Αγορά όσο και οι γύρω γειτονιές, οδήγησαν στην ανέγερση της σημαντικότερης κρήνης της Αρχαίας Αγοράς, της Νοτιοδυτικής, τον 4^ο αιώνα π.Χ. Σκαμμένη, βαθιά στο βράχο διατηρούσε το νερό δροσερό. Σήμερα σώζεται σε κακή κατάσταση, μόνο ο αγωγός της διατηρείται για περίπου 220 μέτρα και χάνεται κάτω από τη σύγχρονη πόλη.

Πηγή: Μαίρη Αδαμοπούλου “Αρχαία Κρυμμένα Μυστικά”, ειδική έκδοση Τα ΝΕΑ