Κιρκινέζι ή Ανεμογάμης! Το σπάνιο είδος γερακιού που ταξιδεύει από την Αφρική στην Ελλάδα. Γιατί αποτελεί “δείκτη υγείας”

Κάθε άνοιξη τα κιρκινέζια ταξιδεύουν 3.000 χιλιόμετρα για να φτάσουν στην Ελλάδα.

Στην Πελοπόννησο το όνομα του πτηνού είναι Ανεμογάμης! Πρόκειται για ένα από τα πιο σπάνια είδη γερακιού, το οποίο απαντάται στην χώρα μας μόλις ο καιρός «ανοίγει».

Τα κιρκινέζια είναι μικρόσωμα -26 με 33 εκατοστά- και έχουν άνοιγμα φτερών έως 72 εκατοστά. Τρώνε έντομα, κυρίως μεγάλα ορθόπτερα, όπως τριζόνια και γρύλλους, ακρίδες και κρεμμυδοφάγους, καθώς και σκαραβαίους και σκαθάρια. Αυτό τα καθιστά πολύτιμα για τους αγρότες, των οποίων οι σοδειές συχνά υποφέρουν από τα συγκεκριμένα ζωύφια.

Μια οικογένεια κιρκινεζιών μπορεί να καταναλώσει μέχρι 160 ακρίδες την ημέρα την περίοδο που αναθρέφει τα μικρά της!

Εκτός από τη χώρα μας, τα μεταναστευτικά πουλιά απαντώνται από τα μέσα Φεβρουαρίου ως και τον Σεπτέμβριο στις βόρειες περιοχές της Μεσογείου. Προτιμούν επίπεδες ηπειρωτικές περιοχές με χαμηλή βλάστηση από χόρτα και ημιερημικές ζώνες, χωρίς σχεδόν καθόλου βλάστηση.

Από το φθινόπωρο και μετά ξεχειμωνιάζουν σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, με ελάχιστα άτομα να προτιμούν τη νότια Ισπανία και τη νότια Τουρκία. Μεγάλοι πληθυσμοί κιρκινεζιών συγκεντρώνονται στη Μποτσουάνα, τη Ναμίμπια και τη Νότια Αφρική.

Κατά τη μετανάστευσή τους, τα κιρκινέζια πετούν σε μικρές ομάδες ή σε χαλαρά σμήνη σε υψόμετρα που φτάνουν τα 2.000 μέτρα.

Απειλούμενο είδος

Η συνεχής αριθμητική κάμψη που εμφανίζει το είδος τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, οφείλεται σε τρεις βασικές αιτίες. Αρχικά, ο άνθρωπος καταστρέφει μαζικά τους οικότοπούς του. Δεύτερον, η χρήση εντομοκτόνων περιορίζει πολύ την τροφή του. Και τρίτον, στην Ελλάδα ειδικά, η λαθροθηρία με σκοπό την ταρίχευση είναι εξαιρετικά συχνό φαινόμενο.

Το κιρκινέζι χρήζει προστασίας. Τόσο γιατί προστατεύει τις σοδειές των αγροτών, αλλά και διότι θεωρείται ότι ο πληθυσμός τους αποτελεί «δείκτη υγείας» του περιβάλλοντος.

Πώς να τα αναγνωρίσετε

Το αρσενικό κιρκινέζι έχει γκριζωπό κεφάλι και βαθύχρωμα καστανή πλάτη. Στην άκρη της ουράς του φέρει μία φαρδιά, σκούρα λωρίδα. Το θηλυκό δεν έχει έντονα χρώματα. Συνήθως το κεφάλι του είναι καφετί με εμφανείς γραμμώσεις, ενώ το πάνω μέρος του έχει χρώμα ζεστό καστανό, λιγότερο κοκκινωπό από του αρσενικού. Η ουρά του είναι ραβδωτή και φέρει μια πιο φαρδιά λωρίδα στην άρκη.

Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, το κιρκινέζι εκ πρώτης όψεως δύσκολα ξεχωρίζει από το βραχοκιρκίνεζο, ένα είδος πολύ πιο κοινό. Παρόλα αυτά, η συμπεριφορά των δύο πτηνών διαφέρει άρδην.

Το κιρκινέζι είναι αποικιακό είδος και τρέφεται κυρίως με έντομα. Τα βραχοκιρκίνεζα ζουν μόνα ή σε ζευγάρια και τρέφονται κυρίως με μικρά θηλαστικά.

Αρχική εικόνα: Wikimediamtx Commons