Κατιούσα, το ρωσικό πολεμικό τραγούδι που έγινε ο ύμνος του ΕΑΜ. Το τραγουδούσαν μαθήτριες για να εμψυχώσουν τους στρατιώτες και έδωσε το όνομά του σε πυροβόλο

Ένα κορίτσι καθόταν στην όχθη ενός ποταμού στη Ρωσία. Το όνομά της ήταν Εκατερίνα, αλλά όλοι τη φώναζαν με το υποκοριστικό Κατιούσα.

Το τοπίο γύρω της μαγευτικό. Οι μηλιές και οι αχλαδιές είχαν ανθίσει. Στην αγκαλιά της είχε ένα πακέτο με γράμματα. Λίγο αργότερα άρχισε να τραγουδά για τον “γκρίζο αετό” της στέπας. Ο αετός της ήταν ο αγαπημένος της που είχε πάει στα σύνορα να πολεμήσει ενάντια στους γερμανούς στρατιώτες, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Του έλεγε να προστατέψει με όλη τη δύναμή του την πατρίδα και τον λαό της, ενώ εκείνη θα προστάτευε την αγάπη τους.

Αυτό είναι το νόημα του πολεμικού ρωσικού τραγουδιού “Κατιούσα”, το οποίο έγινε ύμνος του Κόκκινου Στρατού και παιζόταν για να εξυψώσει το ηθικό των στρατιωτών που μάχονταν. Τους πρώτους στίχους έγραψε ο ρώσος ποιητής Μιχαήλ Ισακόφσκι το 1938. Στη συνέχεια ο συνθέτης Ματβέι Μπλάντερ συμπλήρωσε μερικούς ακόμη στίχους και έγραψε τη μουσική. Ο μουσικός έγραφε πρώτα τζαζ μουσική, αλλά κατά τη δεκαετία του 1930 άρχισε να γράφει πατριωτικά επαναστατικά τραγούδια. Ο Μπλάντερ δημιούργησε έναν αισιόδοξο ξεσηκωτικό ρυθμό. Ήθελε κάθε στρατιώτης να νιώθει ήρωας.

Το τραγούδι άρχισε σιγά σιγά να γίνεται γνωστό στη Ρωσία. Μαθήτριες σχολειών της Μόσχας τραγουδούσαν την “Κατιούσα” κάθε φορά που έβλεπαν στρατιώτες να φεύγουν για το μέτωπο. Τελικά, το τραγούδι άγγιξε τους στρατιώτες και εξαπλώθηκε σε όλη τη Σοβιετική Ένωση. Πολλοί από αυτούς δεν γύρισαν ποτέ πίσω στις γυναίκες τους. Σύμφωνα με τις καταγραφές της Ρωσικής Κυβέρνησης, στο μέτωπο πέθαναν περίπου 8.668.400 στρατιώτες.

Η Κατιούσα μετατράπηκε σε ένα κάλεσμα να αντισταθούν στους Ναζί

Το φονικό όπλο “Κατιούσα” 

Το 1941 ο στρατός της Σοβιετικής Ένωσης εισήγαγε στο μέτωπο ένα νέο πολεμικό όπλο. Κατασκεύασαν για πρώτη φορά έναν αυτοκινούμενο πολλαπλό εκτοξευτή πυραύλων που αιφνιδίασε τα αντίπαλα στρατεύματα. Αρχικά για να διατηρηθεί η μυστικότητα και να μη γίνει γνωστή η ύπαρξη του νέου εκτοξευτή, δεν του δόθηκε όνομα. Ούτε οι στρατιώτες που το χρησιμοποιούσαν δεν γνώριζαν πώς ονομάζεται. Έτσι, του έδιναν διάφορα κωδικά ονόματα, ώστε να μπορούν να συνεννοούνται, όπως το “όπλο του Κοστικόβ”, καθώς έτσι ονομαζόταν ο άνθρωπος που επέβλεπε την κατασκευή του.

Ο εκτοξευτής πυραύλων “Κατιούσα”, ο φόβος και ο τρόμος των Γερμανών στρατιωτών Πηγή εικόνας: Wikimediamtx Commons

Σύμφωνα με τοπικές παραδόσεις, την πρώτη μέρα που χρησιμοποιήθηκε ο εκτοξευτής στον πόλεμο, οι στρατιώτες τραγουδούσαν την “Κατιούσα” κατά τη διάρκεια της μάχης και έτσι, πήρε το όνομα του τραγουδιού.

Μια άλλη εκδοχή είναι ότι ένας στρατιώτης χαρακτήρισε τον ήχο που έκανε το μηχάνημα όταν εκτόξευε τους πυραύλους ως ‘τραγουδάκι’ και κάποιος του απάντηση “Ναι. Είναι ο ήχος της Κατιούσας”.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι απλώς οι στρατιώτες σκέφτηκαν να ονομάσουν τον εκτοξευτή “Κατιούσα” από το πατριωτικό τραγούδι, επειδή το μηχάνημα έφερε στο πλάι το γράμμα “Κ”, που το αρχικό του εργοστασίου “Κομιντέρν”, στο οποίο είχε κατασκευαστεί.

Όμως, για τους Γερμανούς ήταν το “Όργανο του Στάλιν”, καθώς έμοιαζε με μουσικό όργανο και κάθε φορά που άκουγαν τον ήχο του ήξεραν ότι θα δέχονταν ένα δυνατό χτύπημα.

Παρόλο που δεν μπορούσε να στοχεύσει με την ακρίβεια των πυροβολικών, ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικό για τον βομβαρδισμό μεγάλων εκτάσεων σε απόσταση μεγαλύτερη των 5 χιλιομέτρων. Γι’ αυτό και προκαλούσε τον τρόμο στους αντιπάλους. Η δύναμή του ήταν αντίστοιχη 72 απλών πυροβόλων.

Η “Κατιούσα” στην Ελλάδα 

Ακούστε την ελληνική έκδοση της Κατιούσας, τον Ύμνο του ΕΑΜ από τα Κίτρινα Ποδήλατα όπως διασκευάστηκε το 2015:

Πηγή αρχικής εικόνας: Wikimediamtx Commons 

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: «Bella Ciao». Το τραγούδι που εξιστορεί το μαρτύριο των ιταλίδων στα χωράφια «κάτω από το μαστίγιο» του επιστάτη. Έγινε ο ύμνος των παρτιζάνων και των αδικημένων