Καπετάν Μελέτης Βασιλείου. Ο χωρικός από τη Χασιά που ύψωσε τη σημαία της επανάστασης στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα. Γιατί οι πρόκριτοι τον αντιμετώπισαν με καχυποψία

“Με τα χρήματα δεν αγοράζεις τα μυαλά”. Αυτή ήταν η απάντηση του καπετάν Μελέτη Βασιλείου στον τροφοδότη του, Πανούση Μαγουλιώτη, όταν συζητούσαν για την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό.

Ο οπλαρχηγός Μελέτης Βασιλείου γεννήθηκε στη Φυλή (ή Χασιά) το 1778. Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρίας και συνέβαλε ενεργά στην οργάνωση των επαναστατικών δυνάμεων της Αττικής. Με το που ξέσπασε η Επανάσταση το 1821, κατάφερε με πολύ διπλωματικό τρόπο να πείσει τους Τούρκους ότι μπορούσαν να συνεργαστούν.

Αυτό ήταν και το μοιραίο του λάθος. Πιστεύοντας ότι στο πρόσωπο του Βασιλείου, μπορούσαν να βρουν έναν σύμμαχο, του έδωσαν όλο τον χρόνο για να συγκροτήσει τις δυνάμεις του.

Ο Καπετάν Μελέτης, κατάφερε μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να επανδρώσει ένοπλο σώμα που ξεπερνούσε τους χίλιους άνδρες. Από τα στενά της Οσγιάς, σημερινή Πάρνηθα, άρχισαν τις λεηλασίες των τούρκικων κτημάτων.

Οι Τούρκοι θορυβημένοι ζήτησαν τη βοήθεια των Αθηναίων προκρίτων. Στις 9 Απριλίου μετά την Λειτουργία της Ανάστασης συνελήφθησαν οι τρεις πρόκριτοι των Αθηνών, Προκόπιος Βενιζέλος, Άγγελος Γέροντας και Παλαιολόγος Βενιζέλος, καθώς και άλλοι εννέα άρχοντες και κληρικοί. Παράλληλα σφραγίστηκε το κάστρο των Αθηνών στην Ακρόπολη.

Σύμφωνα με τον στρατιωτικό και τακτικό μέλος της εταιρίας Πελοποννησιακών Σπουδών, Γεώργιο Πραχαλιά

μετά την συντριβή του τουρκικού στρατού στον Κάλαμο, στις 18 Απριλίου 1821, κατέφτασε ο Γενικός Αρχηγός της επαναστατημένης Αττικής, Δήμος Αντωνίου. Στις 25 Απριλίου 1821 ο επαναστατικός στρατός του Καπετάν Μελέτη Βασιλείου κατέλαβε σχεδόν χωρίς αντίσταση την Αθήνα και οι Τούρκοι αποτραβήχτηκαν στην Ακρόπολη.

Περίπου 600 ένοπλοι επιτέθηκαν στα τείχη από την πλευρά μεταξύ των Αγίων Αποστόλων και της Μπουμπουνίστρας και γρήγορα κατάφεραν να κυριαρχήσουν σε ολόκληρη την πόλη εκτός της Ακροπόλεως.

Ο Καπετάν Μελέτης εγκαταστάθηκε στο Διοικητήριο και στις 28 Απριλίου 1821 ύψωσε με επίσημη τελετή τη σημαία της Ελευθερίας. Λίγες ημέρες μετά φονεύεται ο Δήμος Αντωνίου σε μια μικρή αψιμαχία έξω από τα τείχη, αφήνοντας πλέον μόνο του και χωρίς πολιτική κάλυψη τον Καπετάν Μελέτη.

Η ταπεινή καταγωγή του προκαλούσε σοβαρές αντιδράσεις στους προκρίτους των Αθηνών, που δεν μπορούσαν να αποδεχτούν για αρχηγό έναν «ξωτάρη» (χωρικό).

Ο Δημήτριος Υψηλάντης, υποκύπτοντας στις επίμονες απαιτήσεις των Αθηναίων προκρίτων, απέστειλε τον Λιβέρη Λιβερόπουλο, στον οποίο οι Αθηναίοι έκαναν ενθουσιώδη υποδοχή. Ο Ιωάννης Φιλήμων γράφει χαρακτηριστικά:

«Οι Αθηναίοι υπερεθαύμαζον αυτόν και εν πάση διαταγή έκλινον τον αυχένα, όπως εξασθενίσωσι τον Μελέτην. Οι οπλαρχηγοί ωσαύτως υπερεκολάκευον αυτόν, όπως συστηθώσι παρά τω Υψηλάντη και ανωτέρας τύχωσι τύχης».

Τη νύχτα της 1^ης προς 2^α Ιουλίου 1821 οι πολιορκημένοι στην Ακρόπολη Τούρκοι διενήργησαν έξοδο, αλλά οι Υδραίοι που φυλούσαν το λόφο του Φιλοπάππου τους ανάγκασαν να ξαναγυρίσουν στην Ακρόπολη. Οι προσπάθειες του Λιβερόπουλου να πείσει τους Τούρκους να παραδοθούν δεν είχαν αποτέλεσμα, γιατί διαδόθηκε η φήμη ότι καταφθάνει με ισχυρή στρατιωτική δύναμη ο Ομέρ Βρυώνης.

Στις 18 Ιουλίου, ο Ομέρ Βρυώνης έστειλε από την Εύβοια μια ισχυρή τουρκική δύναμη τριών χιλιάδων πεζών και δύο χιλιάδων ιππέων, καταλαμβάνοντας το Λιάτανι της Αττικής (σήμερα Άγιος Θωμάς στα Οινόφυτα Βοιωτίας).

Εκεί προσπάθησε να τους αντιμετωπίσει ο αποδυναμωμένος από το κατεστημένο των Αθηνών Καπετάν Μελέτης, αλλά δεν τα κατάφερε, ενώ σε λίγο κατέφθασε και ο ίδιος ο Ομέρ Βρυώνης και στρατοπέδευσε στα Πατήσια.

Οι Αθηναίοι και ο αρχηγός τους Λιβερόπουλος, μόλις άκουσαν ότι ο Καπετάν Μελέτης δεν κατάφερε να νικήσει στο Λιάτανι, αντί να οργανωθούν στην οχυρωμένη Αθήνα με το τείχος και το κάστρο της, πήραν τα νοικοκυριά και τις οικογένειές τους και κατέφυγαν έντρομοι στη Σαλαμίνα και την Αίγινα.

Οι λαϊκοί αγωνιστές, που είχαν καθοριστική συμβολή στην απελευθέρωση, δεν είχαν απλώς δικαίωμα στην  εξουσία, αλλά απαιτούσαν και συγκεκριμένο πρότυπο διακυβέρνησης που έδινε πραγματικά δημοκρατικά προνόμια και στον απλό λαό, όπως φάνηκε και από τα έργα του Ανδρούτσου στην Αθήνα.

Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό από το ντόπιο αρχοντολόι. Έτσι στο Μοριά φυλακίστηκε ο  Κολοκοτρώνης και οι Μοραΐτες καπεταναίοι, ενώ δολοφονήθηκε ο Ανδρούτσος από το πρωτοπαλίκαρό του τον Γκούρα, καθώς και ο λαϊκός ηγέτης της περιοχής των Αθηνών, ο Καπετάν Μελέτης Βασιλείου, από τους ομοχώριούς του.

Με πληροφορίες από την συνέντευξη του  μέλους της Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών Γεώργιου Πραχαλιά, στον Παναγιώτη Πέστροβα.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των πατέρων μας». Oι προκηρύξεις της Επανάστασης του 1821. «Ταξίδεψαν» στη Ευρώπη και μεταφράστηκαν σε όλες τις γλώσσες …