Kάλλιο, το χωριό που βυθίστηκε για να λυθεί το πρόβλημα ύδρευσης της Αθήνας. Εκεί βρισκόταν η αρχαία Καλλίπολις που καταστράφηκε από τους Γαλάτες

Ένα πετρόχτιστο χωριό βρίσκεται στον βυθό της λίμνης Μόρνου στη Φωκίδα. Σε περιόδους λειψυδρίας, όπως συνέβη το 1993, μέρος των σπιτιών εμφανίζεται στις όχθες. Το χωριό Κάλλιο εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του για να δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη του Μόρνου και να υδροδοτηθεί η Αθήνα.

Οι κάτοικοι αποζημιώθηκαν από το κράτος και εγκατέλειψαν τα σπίτια τους χτίζοντας το καινούργιο Κάλλιο σε υψηλότερο σημείο.

Μέχρι τη δεκαετία του ’60, εκεί που δημιουργήθηκε η τεχνητή η λίμνη υπήρχε πεδιάδα. Με την έκρηξη της αστυφιλίας και την μαζική εγκατάσταση στην Αθήνα, δημιουργήθηκαν προβλήματα ύδρευσης στην Αττική. Για να καλυφθούν οι ανάγκες της πρωτεύουσας κατασκευάστηκε το φράγμα του Μόρνου, ύψους 126 μέτρων και σχηματίστηκε η τεχνητή λίμνη. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1969 και τελείωσαν το 1981, όποτε η λίμνη γέμισε με τρεχούμενο νερό από τον ποταμό Μόρνο και τον Εύηνο. Στη συνέχεια το νερό μεταφέρεται στην Αθήνα μέσω του υδραγωγείου του Μόρνου, ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, μήκους 192 χιλιομέτρων.

Η αρχαία Καλλίπολις

Το Κάλλιο πήρε το όνομα του από την αρχαία Καλλίπολη, πόλη της Αιτωλικής Συμπολιτείας που βρισκόταν στο πέρασμα του «Στενού», τη μοναδική δίοδο από τη Θεσσαλία στην Αιτωλία. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, οι Καλλιείς ήταν η ανατολικότερη φυλή των Οφιονέων και η Καλλίπολις ήταν η πρωτεύουσα.

Πριν το χωριό καλυφτεί με νερό οι αρχαιολόγοι έκαναν ανασκαφές στον χώρο και μετέφεραν τα ευρήματα στο αρχαιολογικό μουσείο Λιδωρικίου. Τα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται σήμερα στην κορυφή του βουνού και μερικά στον πάτο της λίμνης.

Κατά την αρχαιότητα ο ποταμός Μόρνος ονομαζόταν Δα­φνούς ή Υλαίαθος.

Η Καλλίπολις καταστράφηκε πρώτη φορά κατά την εισβολή των Γαλατών το 279 π.Χ στην Αιτωλία. Όπως πολλές ελληνικές πόλεις, ρημάχτηκε από τους Γαλάτες, που προέβησαν σε θηριωδίες και λεηλασίες. Έσφαξαν τους άντρες και τα παιδιά και βίασαν τις γυναίκες. Παρά την τεράστια καταστροφή, η πόλη οικοδομήθηκε ξανά και οι κάτοικοι έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην διοίκηση της Αιτωλικής Συμπολιτείας. Ωστόσο, και η καινούργια πόλη δεν είχε καλύτερο τέλος.

Τον 2^ο αιώνα π.Χ κάηκε από πυρκαγιά που ξέσπασε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες. Πιθανότερη εκδοχή ήταν εμπρησμός από κάποιον εχθρό, καθώς εκείνη την περίοδο οι Καλλιείς είχαν εμπλακεί στις πολιτικές αντιπαραθέσεις που λάμβαναν χώρα στην Αιτωλική Συμπολιτεία για τη στάση που έπρεπε να κρατήσουν απέναντι στους Ρωμαίους και την εισβολή τους στην Ελλάδα.

Κατά το 10^ο αιώνα μ.Χ. η περιοχή κατοικήθηκε από οικογένειες Σλάβων, και η περιοχή ονομάστηκε Βελούχοβο. Την περίοδο της φραγκοκρατίας στην κορυφή του βουνού, όπου άλλοτε βρισκόταν η αρχαία πολιτεία,  χτίστηκε το κάστρο του Βελούχοβου που εξελίχθηκε σε σημαντικό φρούριο της Δυτικής Ελλάδας. Το 1915 το Βελούχοβο μετονομάστηκε σε Κάλλιο από την αρχαία πόλη και μερικά χρόνια αργότερα εξαφανίστηκε ξανά, όχι από κάποια καταστροφή αλλά από τη λίμνη που σχηματίστηκε.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η εικόνα που θυμίζει έρημο ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος υδροβιότοπος στην Ελλάδα. Αποξηράνθηκε το 1962 προκαλώντας οικολογική καταστροφή. Σήμερα γίνεται προσπάθεια για αναδημιουργία της λίμνης (φωτο & βίντεο)