Κ. Λογοθετόπουλος. Ο “πατέρας” της Γυναικολογίας στην Ελλάδα που έγινε δοσίλογος πρωθυπουργός. Καταδικάστηκε σε ισόβια, αλλά αποφυλακίστηκε σε 6 χρόνια

Ο Χίτλερ όταν κατέλαβε την Ελλάδα, αναζήτησε γερμανόφιλους πολιτικούς ή πρόθυμους συνεργάτες, για να διοικήσουν τον τόπο.

Τσολάκογλου, Λογοθετόπουλος και Ράλλης ήταν οι τρεις κατοχικοί πρωθυπουργοί και όργανα των Γερμανών.

Ο πρώτος δοσίλογος πρωθυπουργός ήταν ο Τσολάκογλου. Ο Τσολάκογλου πίστευε ότι η υπόθεση του πολέμου είχε χαθεί και αφού υπέγραψε τη συνθηκολόγηση παρά τις αντίθετες εντολές, έσπευσε να συνεργαστεί με τους κατακτητές. Το διάταγμα διορισμού και συγκρότησης της κυβέρνησης δημοσιεύτηκε στις 30 Απριλίου 1941.

Η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δεν ανέφερε το πολίτευμα ως “Βασίλειον της Ελλάδος”, αλλά ως “Ελληνική Πολιτεία”, το κράτος-μαριονέτα κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα. Ως υπουργός Πρόνοιας και Παιδείας διορίστηκε ο διακεκριμένος καθηγητής Γυναικολογίας και γιατρός Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος.

Ο “πατέρας” της ελληνικής γυναικολογίας έδειχνε ανοιχτά τις γερμανοφιλικές του πεποιθήσεις κάτι που προπολεμικά ίσχυε για πολλούς Έλληνες, που μετά την εισβολή και την κατοχή άλλαξαν στάση.

Ο Λογοθετόπουλος είχε σπουδάσει Ιατρική στη Γερμανία και είχε παντρευτεί την Γερμανίδα ανιψιά του στρατάρχη Βίλχελμ Λιστ της 12ης Στρατιάς της Βέρμαχτ. Οι δυο άνδρες είχαν συνδεθεί στενά. Ένα διάστημα ο Βίλχελμ Λιστ έμενε σε βίλα που είχε επιτάξει στην Εκάλη και στα γενέθλιά του είχε ζητήσει από τον Λογοθετόπουλο να του στείλει πίνακες του Ελ Γκρέκο από την Εθνική Πινακοθήκη για να στολίσει την κρεβατοκάμαρά του.

Όταν ο γερμανικός στρατός εισήλθε στην Αθήνα, ο Λογοθετόπουλος ήταν από τους πρώτους που συνεχάρη τον Γερμανό πρέσβη.

“Το μεσημέρι της 29ης Απριλίου εκλήθην όπως συναντήσω τον στρατηγόν Τσολάκογλου στην Γερμανικήν Πρεσβείαν. Εκεί ήταν συγκεντρωμένοι και άλλοι και συζητούσαν για τον σχηματισμό κυβερνήσεως. Ο στρατηγός μου πρότεινε όπως αναλάβω το Υπουργείον Πρόνοιας λόγω της ειδικότητός μου, του κύρους μου και των τιμητικών τίτλων, δια των οποίων με είχε περιβάλει η γερμανική επιστήμη. Δεν εδίστασα και εδέχθην για να σωθή και να ανακουφισθή ο ελληνικός λαός”, είχε δηλώσει ο Λογοθετόπουλος όπως γράφει ο δημοσιογράφος Τάσος Κοντογιαννίδης στο βιβλίο του “Ήρωες και προδότες στην Κατοχική Ελλάδα”. 

Αργότερα, ίσως για να μειώσει την ευθύνη που είχε στα εγκλήματα του πολέμου με τον σχηματισμό της κατοχικής κυβέρνησης, ο Λογοθετόπουλος ισχυρίστηκε ότι αν δεν το έκανε “θα διευκόλυνε τα ματαιόδοξα όνειρα του Μουσολίνι προς αναγέννησιν της Παλαιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενώ οι Γερμανοί αντιδρούσαν και συνιστούσαν επιμόνως τον σχηματισμό κυβερνήσεως μέχρι σημείου, που μόλις είδαν τον Τσολάκογλου να διστάζη ήταν έτοιμοι να προβούν σε ψυχολογικό εκβιασμό, με την απειλή ότι αν δεν εδέχετο, δεν θα απελευθερώνοντο οι μέχρι τότε 300 χιλιάδες αιχμάλωτοι Έλληνες στρατιώτες”.

Εκτός από Υπουργός ορίστηκε και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

Ο Τσολάκογλου παρέμεινε στη θέση του κατοχικού πρωθυπουργού μέχρι τις 2 Δεκεμβρίου 1942. Παραιτήθηκε και με διάγγελμα όρισε ως αντικαταστάτη του τον Λογοθετόπουλο.

Κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του δίνεται η εντολή για τη βίαιη πολιτική επιστράτευση ελληνικού εργατικού δυναμικού για καταναγκαστική εργασία στα εργοστάσια της Γερμανίας, αλλά και την αποστολή “εθελοντών” που θα πολεμούσαν στο Ανατολικό Μέτωπο στο πλευρό της Βέρμαχτ, όπως έγινε και σε άλλες κατεχόμενε χώρες.

Ο Λογοθετόπουλος δημοσιεύει σχετικό διάταγμα με τίτλο “Περί υποχρεωτικής εργασίας του αστικού πληθυσμού της Ελλάδος”, το οποίο έφερε την υπογραφή του. Ο κόσμος άρχισε να διαμαρτύρεται. Στην αρχή αυθόρμητα και λίγο αργότερα οργανωμένα. Στις 5 Μαρτίου 1943 έγινε ένα μεγάλο συλλαλητήριο, που κατέληξε στον θάνατο πέντε Ελλήνων, ενώ περίπου 50 άτομα τραυματίστηκαν. Μετά το περιστατικό ο Λογοθετόπουλος απέσυρε το διάταγμα της επιστράτευσης. Οι Έλληνες αντιστάθηκαν και ακύρωσαν την υποχρεωτική εργασία στη Γερμανία.

Λίγο αργότερα, στις 7 Απριλίου 1943, ο Λογοθετόπουλος υποχρεώθηκε να παραιτηθεί από τη θέση του και έτσι η θητεία του στον πρωθυπουργικό θώκο δεν ξεπέρασε τους πέντε μήνες. Οι Γερμανοί χρειάζονταν έναν δυναμικότερο πρωθυπουργό για να καταστείλει τις διαμαρτυρίες και να επιβληθεί. Διάδοχός του ανακηρύχθηκε ο Ιωάννης Ράλλης.

Το 1948 στα απομνημονεύματά του που δημοσίευσε με τίτλο “Ιδού η αλήθεια” ο Λογοθετόπουλος σε μια προσπάθεια να διασώσει τη φήμη του είπε ότι οι Γερμανοί τον ανάγκασαν να παραιτηθεί γιατί έφερνε αντίρρηση στις προσταγές τους.

Η τιμωρία

Τον Μάρτιο του 1945, μερικούς μήνες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τη γερμανική κατοχή, οι δίκες των Ελλήνων δοσίλογων που βρέθηκαν στο πλευρό της Γκεστάπο διαδέχονταν η μία την άλλη. Πράκτορες, διερμηνείς, καταδότες και βασανιστές τιμωρούνταν από την ελληνική κυβέρνηση. Η δίκη των κατοχικών πρωθυπουργών και των συνεργατών τους κράτησε περίπου 5 μήνες, από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούνιο του 1945.

Το κατηγορητήριο ανέφερε ότι οι τρεις πρωθυπουργοί: “ανέλαβον τον σχηματισμό κυβερνήσεως με τη συγκατάθεση του εχθρού. Εγένοντο συνειδητά όργανα του εχθρού προς διάδοσιν της προπαγάνδας του, εξαίροντας το έργο του κατακτητού και προκαλούντες την ηττοπάθειαν εις τον ελληνικόν λαόν και την περιφρόνησιν του εθνικού και συμμαχικού αγώνος με δημόσιας ομιλίας, άρθρα εις εφημερίδας και εκπομπάς εις το ραδιόφωνο.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής συνέτρεξαν τα εχθρικά στρατεύματα των Γερμανών και των Ιταλών δια της διαθέσεως τροφίμων, χρημάτων και ανδρών όπως συνεχίσουν τον πόλεμον εναντίον των Συμμάχων.

Οι πολιτικοί συναποφάσισαν και συνέπραξαν με τα όργανα του στρατού κατοχής εις βάρος των Ελλήνων, των Συμμάχων, των Εθνικών Οργανώσεων Αντιστάσεως. Συγκρότησαν στρατιωτική δύναμη τα “Τάγματα Ασφαλείας¨τα οποία εξοπλίστηκαν από τον εχθρό και με την σύμπραξή τους με τον κατακτητή προκάλεσαν θανάτους Ελλήνων και Συμμάχων”.

Ο Τσολάκογλου καταδικάστηκε σε θάνατο, ενώ ο Ιωάννης Ράλλης και ο Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος σε ισόβια δεσμά.

Η ετυμηγορία του δικαστηρίου σχετικά με τον Λογοθετόπουλο ήταν:

“δια την πρωθυπουργίαν εις ισόβια δεσμά και στερήσεις,

δια τας διευκολύνσεις εις πρόσκαιρα δεσμά 10 ετών και στερήσεις,

δια την προπαγάνδαν εις πρόσκαιρα δεσμά 10 ετών και στερήσεις.

Συγχωνεύει τας ποινάς εις την πρώτην”.

Όμως, ο Λογοθετόπουλος δεν παρευρέθηκε στη δίκη του. Τον Σεπτέμβριο του 1944, όταν έγινε φανερό ότι ο Χίτλερ θα έχανε τον πόλεμο, είχε καταφύγει στη Γερμανία για να γλιτώσει την τιμωρία. Όπως έγραψε ο ίδιος έφυγε για να “αποφύγει την κομμουνιστική θύελλα”. Εγκαταστάθηκε στην μικρή πόλη Βιλσχόφεν της Βαυαρίας και συνέχισε να εξασκεί το επάγγελμα του γιατρού.

Τον Μάιο του 1945 μπήκαν στην πόλη Βιλσχόφεν αμερικανικά στρατεύματα. Ο Λογοθετόπουλος κατάλαβε ότι η “περίοδος χάριτος” είχε τελειώσει και παραδόθηκε. Παραδόθηκε από τους Αμερικανούς στις ελληνικές αρχές στη Θεσσαλονίκη, ένα χρόνο μετά την καταδίκη του ερήμην από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσίλογων.

Με το ατμόπλοιο “Κορινθία” ο Λογοθετόπουλος μεταφέρθηκε  στην Αθήνα, στις φυλακές Ζελιώτη.

“Εις αποβάθραν πλήθος κόσμου αντιληφθέν τον Λογοθετόπουλον προέβη εις ζωηράς αποδοκιμασίας” έγραφε η εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, στις 7 Φεβρουαρίου 1946.

Όμως, ο Λογοθετόπουλος δεν εξέτισε την ποινή, όπως άλλωστε κανένας από τους δοσίλογους πρωθυπουργούς. Στις 3 Ιανουαρίου του 1951, σχεδόν έξι χρόνια μετά τη σύλληψή του, ο Λογοθετόπουλος αποφυλακίστηκε με την αμνηστία που δόθηκε.

Από τότε έμεινε έγκλειστος στο κτήμα του στο Καλαμάκι. Πέθανε στις 8 Ιουλίου του 1961 από καρκίνο απαξιωμένος από την ελληνική κοινωνία.

Ο πατέρας της ελληνικής Γυναικολογίας 

Ο Λογοθετόπουλος γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1878. Μόλις τελείωσε το σχολείο πήγε στο Μόναχο να σπουδάσει Ιατρική. α πρώτα χρόνια εργάστηκε στη Μαιευτική και Γυναικολογική Κλινική του Μονάχου. Το 1910 επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου ίδρυσε ιδιωτική χειρουργική γυναικολογική και μαιευτική κλινική.

Στους βαλκανικούς πολέμους υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό ως χειρουργός με το βαθμό του λοχαγού-ιατρού στο Γ΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και μετά στο χειρουργείο της Σκάλας Σταυρού.

Το 1913 παραχώρησε την κλινική του για τη δωρεάν περίθαλψη αξιωματικών που είχαν τραυματιστεί.

Το 1922 υπηρέτησε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών και για την προσφορά του τιμήθηκε με πολεμικά μετάλλια και με το παράσημο του Αργυρού Σταυρού του Σωτήρα.

Τον Ιούλιο του 1922 εκλέγεται από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τακτικός Καθηγητής της Γυναικολογικής Κλινικής. Εκείνη την εποχή ιδρύθηκε και ξεχωριστή έδρα Γυναικολογίας, που δεν υπήρχε μέχρι τότε. Ο Λογοθετόπουλος εκλέχθηκε διοικητής. Η κλινική γυναικολογίας στεγάστηκε στο Αρεταίειο Νοσοκομείο.

Το 1927 ανέλαβε και τη διεύθυνση της γυναικολογικής κλινικής του Ευαγγελισμού.

Ένα χρόνο αργότερα έγινε Κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής, ενώ το διάστημα από το 1932 μέχρι το 1933 εκλέχθηκε Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κατά τη διάρκεια της πρυτανείας του συνέβαλε στην ίδρυση του πρώτου κέντρου ραδιοθεραπείας στην Ελλάδα στο Αρεταίειο Νοσοκομείο για τη θεραπεία των καρκινοπαθών γυναικών.

Παράλληλα, εγκαινιάστηκαν τα Εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής στο Γουδή καθώς και οι Πανεπιστημιακές Κλινικές στα Νοσοκομεία «Λαϊκό», «Ιπποκράτειο» «Ευαγγελισμός» και «Κρατικό».

Θεμελιώθηκε το Δημόσιο Μαιευτήριο Αθηνών, “Αλεξάνδρα”.

Οι χειρουργικές του μέθοδοι θαυμάστηκαν από πανεπιστημιακά κέντρα σε Ελλάδα και Εξωτερικό και θεωρήθηκε θεμελιωτής της χειρουργικής Γυναικολογίας και των κολπικών εγχειρήσεων. Εισήγαγε την υστεροκτομή, μια πρωτοπόρα μέθοδο αντιμετώπισης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας κατά την οποία αφαιρείται η μήτρα.

Ανακάλυψε την εφαρμογή “Logo-tampon” η οποία βοηθούσε στην αντιμετώπιση αιμορραγιών κατά τη διάρκεια του τοκετού.

Το 1942 ο Λογοθετόπουλος υπογράφει διάταγμα με το οποίο ιδρύεται η δεύτερη Ιατρική Σχολή της χώρας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ο Λογοθετόπουλος ήταν ένας από τους διακεκριμένους μεγαλογιατρούς της εποχής. Είχε μεγάλη περιουσία και πολλά ακίνητα στην Αθήνα. Ήταν ο γιατρός της υψηλής κοινωνίας στην Αθήνα. Έγινε μέλος της μασονικής στοάς στην Ελλάδα και λίγο πριν από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο έγινε Πρόεδρος του Ελληνογερμανικού Συνδέσμου.

Παρά την προσφορά του στην ιατρική επιστήμη και στη γυναικολογία, ο Λογοθετόπουλος είχε κάνει ένα μεγάλο λάθος. Είχε προδώσει το ελληνικό κράτος σε μια από πιο κρίσιμες στιγμές του.

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Οι εκτρώσεις στην Αρχαία Ελλάδα. Ο Αριστοτέλης θεωρούσε την αποβολή, έγκλημα. Διαφωνούσε ο Πλάτωνας