Ιβάν Τουργκένιεφ. Ο περίφημος λογοτέχνης που προκάλεσε τον φίλο του, Τολστόι σε μονομαχία. Η μάνα και η γιαγιά του βασάνιζαν τους υπηρέτες και τα εγγόνια με αδιανόητες μεθόδους

Ο Τουργκένιεφ ήταν περίφημος λογοτέχνης και θεατρικός συγγραφέας που γεννήθηκε το 1818 στη Ρωσία, αλλά έζησε στο Λονδίνο και το έργο του αναγνωρίστηκε στο Παρίσι.

Η γιαγιά που ήταν χειρότερη από τη μάνα!

Η μητέρα του Ιβάν Τουργκένιεφ, η Βαρβάρα Πετρόβνα, ήταν μία τόσο βάναυση και σκληρή γυναίκα, που στην κακία δεν την ξεπερνούσε παρά μόνο η δική της μητέρα, η γιαγιά του Ιβάν για την οποία ο ίδιος διηγούνταν το ακόλουθο επεισόδιο:

Η γιαγιά του υπέφερε από παράλυση στα γεράματά της και περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της καθηλωμένη στην πολυθρόνα.

Μια μέρα θύμωσε τρομερά με τον νεαρό υπηρέτη που τη φρόντιζε και άρπαξε ένα κούτσουρο και τον χτύπησε στο κεφάλι με τόση δύναμη, που ο μικρός έπεσε αναίσθητος στο πάτωμα.

Το θέαμα ήταν ιδιαιτέρως δυσάρεστο, οπότε η ηλικιωμένη κυρία τράβηξε το παιδί κοντά της, ακούμπησε το ματωμένο κεφάλι του στην πολυθρόνα της, το σκέπασε μ’ ένα μαξιλαράκι του καναπέ και κάθισε πάνω του, ώσπου του έκοψε την ανάσα, πιθανότατα για να πάψει να την αναστατώνει ο ανάρμοστος πίδακας του αίματος που ανάβλυζε απ’ το κεφάλι του.

Η μητέρα του δεν ήταν καλύτερη από τη γιαγιά του.

Όταν αναφερόταν στους υπηρέτες, τους αποκαλούσε «υποτακτικούς» και τους φερόταν σαν σκουπίδια ή και χειρότερα.

Στους υποτακτικούς απαγόρευε να κάνουν παιδιά για να μην παραμελούν τις υποχρεώσεις τους και τα λίγα βλαστάρια που παρ’ όλα αυτά έρχονταν στον κόσμο κατά λάθος, τον εγκατέλειπαν αμέσως, αφού νεογέννητα ακόμη τα πετούσε σ’ έναν λάκκο με λασπόνερα.

Ούτε στους γιους της φερόταν καλύτερα.

Δεν σταμάτησε να τους ξυλοφορτώνει μέχρι που γίνονταν ολόκληροι άντρες, αλλά και στα εγγόνια της φερόταν άσχημα.

Αγαπημένο θύμα της ήταν η εξώγαμη κόρη που είχε αποκτήσει ο Ιβάν με μια μοδίστρα που δούλευε στο σπίτι τους.

Η φιλόστοργη γιαγιά βασάνιζε την εγγονή, επωφελούμενη από τα συνεχή ταξίδια του Τουργκένιεφ και συχνά διασκέδαζε ντύνοντάς τη σαν νεαρή δεσποινίδα, με σκοπό να την επιδεικνύει στους καλεσμένους της.

Όταν όμως τους ρωτούσε με ποιον έμοιαζε η μικρή και αυτοί ομόφωνα απαντούσαν με τον Ιβάν Σεργκέγιεβιτς, τον γιο της, αμέσως διέταζε να της βγάλουν τα όμορφα ρούχα και να τη στείλουν πίσω στην κουζίνα.

Ο «ανεπίσημος γάμος»

Ο μεγάλος έρωτας της ζωής του ήταν η τραγουδίστρια Πολίν Βιαρντό, γνωστή επίσης ως «Λα Γκαρθία», που πρέπει να ήταν και το αληθινό της όνομα, δεδομένου ότι επρόκειτο για Ισπανίδα τσιγγάνα.

Ήταν παντρεμένη με τον κύριο Βιαρντό, που ήταν είκοσι χρόνια μεγαλύτερός της και τον οποίο δεν εγκατέλειψε ποτέ, ούτε στα πέντε χρόνια που αντιστεκόταν στις ερωτικές προτάσεις του Τουργκένιεφ, ούτε όταν τελικά τις αποδέχτηκε.

Αντιθέτως μάλιστα, ο Τουργκένιεφ ήταν εκείνος που χρειάστηκε να προσαρμοστεί στην κατάσταση και είναι γνωστό πως ζούσε μαζί με το ζευγάρι μεγάλα χρονικά διαστήματα, διατηρώντας αδερφικές σχέσεις με τον κύριο Βιαρντό και «συζυγικές» σχέσεις με την «Γκαρθία».

Η κυρία Βιαρντό ήταν μια άσχημη, αλλά σαγηνευτική γυναίκα, μια πολύ ισχυρή προσωπικότητα που δεν της έλειπε το ταλέντο και για την οποία διαθέτουμε ένα λογοτεχνικό πορτρέτο φιλοτεχνημένο από την πένα του ποιητή Χάινε:

«Υπάρχουν στιγμές στη γεμάτη πάθος εκτέλεση των ρόλων της, κυρίως όταν ανοίγει διάπλατα το πελώριο στόμα της με τα αστραφτερά κατάλευκα δόντια της και χαμογελάει τόσο βάναυσα γλυκά και τόσο υπέροχα σκληρά, που έχει κανείς την αίσθηση ότι δεν θα αργήσουν να εμφανιστούν όλα τα τερατώδη φυτά και ζώα της Ινδίας και της Αφρικής».

Η Βιαρντό στο τέλος απάτησε τον Τουργκένιεφ με έναν ζωγράφο, οπότε η σχέση τους διακόπηκε, αλλά όχι για πάντα.

Προς το τέλος της ζωής του έγραφε λιμπρέτα για τις οπερέτες που ερμήνευε εκείνη και μάλιστα έπαιζε σε αυτές, έρποντας στο πάτωμα περιτριγυρισμένος από οδαλίσκες, μεταμφιεσμένος σε Τούρκο σουλτάνο.

Η βασίλισσα Βικτόρια απολάμβανε τις οπερέτες, αλλά επέκρινε την αναξιοπρέπεια ενός τόσο μεγάλου άντρα.

Τουγκένιεφ και Τολστόι

Τις ίδιες αμφιβολίες με τη βασίλισσα Βικτόρια συμμεριζόταν και ο Τολστόι, αφότου είδε τον Τουργκένιεφ να χορεύει κανκάν με ένα δωδεκάχρονο κοριτσάκι σε ένα κεφάτο γλέντι γενεθλίων.

Για εκείνη τη βραδιά ο κόμης Τολστόι σημείωνε αυστηρά στο ημερολόγιό του: «Ο Τουργκένιεφ…. Το κανκάν. Θλιβερό».

Οι δύο συγγραφείς είχαν αρκετές διαφορές, αλλά τους ένωνε μία αρκετά δυνατή φιλία.

Οι διαφορές τους έφτασαν στο αποκορύφωμα όταν, μετά από μια έντονη συζήτηση για τον εξευρωπαϊσμό ή όχι της Ρωσίας, ο Τολστόι προκάλεσε τον Τουργκένιεφ σε μονομαχία και απαίτησε να αγωνιστούν με τουφέκια.

Ο Τουργκένιεφ ζήτησε συγγνώμη, αλλά όταν αργότερα άκουσε ότι ο Τολστόι εξακολουθούσε να τον διαβάλλει, τον προκάλεσε εκείνος σε μονομαχία. Ανέβαλλαν όμως την αναμέτρηση λόγω ενός ταξιδιού.

Τότε ζήτησε συγγνώμη ο Τολστόι και πέρασαν έτσι δεκαεπτά χρόνια, ώσπου στο τέλος σταμάτησαν να αναβάλουν τη μονομαχία. Την ακύρωσαν και συμφιλιώθηκαν.

Το τέλος του θλιμμένου Τουργκένιεφ

Δύο βδομάδες πριν πεθάνει, ο Τουργκένιεφ παρήγγειλε απ’ τον φίλο του, τον λογοτέχνη Μωπασσάν, να του φέρει ένα πιστόλι στην επόμενη επίσκεψή του.

Ο Τουργκένιεφ είχε καρκίνο στο νωτιαίο μυελό και υπέφερε από φριχτούς πόνους.

Πέρασε τις τελευταίες του μέρες σε παραλήρημα, αποκαλώντας Λαίδη Μακβέδ, τη Πολίν Βιαρντό και κατηγορώντας την επειδή δεν τον παντρεύθηκε.

Και η αλήθεια είναι πως ο Τουργκένιεφ περιέγραφε πάντα τη σχέση τους με τη φράση “ανεπίσημος γάμος”.

Έπεσε σε κώμα, από το οποίο βγήκε μόνο για να πει στην Πολίν: «Έλα πιο κοντά… πιο κοντά. Ήρθε η ώρα να πούμε αντίο… όπως οι Ρώσοι τσάροι… Ιδού η βασίλισσα των βασιλισσών. Πόσα καλά έχει κάνει».

Ο Ιβάν Τουργκένιεφ πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίιου 1883, σε ηλικία 64 ετών, στο Μπουζιβάλ κοντά στο Παρίσι.

Η Πολίν Βιαρντό είπε για αυτόν: «Ήταν ο πιο θλιμμένος άνθρωπος του κόσμου».

ΠΗΓΗ: «Γράφοντας της ζωές των άλλων. Αποκαλυπτικά πορτρέτα συγγραφέων – μύθων», Χαβιέρ Μαρίας. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ

Διαβάστε ακόμα: «Νομίζω ότι ήπια 18 διπλά ουίσκι». Οι τελευταίες κουβέντες του αυτοκαταστροφικού ποιητή Τόμας Ντίλαν. Παράτησε το σχολείο στα 16, έκανε την ποίηση μόδα, τρέλαινε τις γυναίκες και «δημιούργησε» τον Μπομπ Ντίλαν.