Ισιδώρα Ντάνκαν, η “ξυπόλυτη” χορεύτρια που εμπνεύστηκε από την ελληνική μυθολογία και φωτογραφήθηκε μπροστά από τις Καρυάτιδες. Πνίγηκε από το φουλάρι που μπλέχτηκε στις ρόδες του αυτοκινήτου της

Στις 14 Σεπτεμβρίου 1927 η Ισιδώρα Ντάνκαν θα οδηγούσε για πρώτη φορά στη Νίκαια της Γαλλίας το νέο της ανοιχτό σπορ αμάξι. Το τεράστιο κόκκινο φουλάρι που φορούσε στο λαιμό της μπλέχτηκε με την πίσω ρόδα του αμαξιού της και στραγγαλίστηκε ακαριαία. 

Η γνωστή ως «ξυπόλητη χορεύτρια», πρωτοπόρος του σύγχρονου χορού που αποθεώθηκε στην Ευρώπη, έχασε με τρόπο τραγικό και παράδοξο τη ζωή της. Λάτρεψε την ελληνική μυθολογία και φωτογραφήθηκε μπροστά από τις  Καρυάτιδες και τον Παρθενώνα.

Η Άντζελα Ισιδώρα Ντάνκαν γεννήθηκε στις 27 Μαΐου του 1877 στο Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας. Ζούσε με τη μητέρα και τα τρία αδέρφια της μετά τον ξαφνικό χωρισμό των γονιών της, ύστερα από ένα οικονομικό σκάνδαλο που σκίασε το όνομα του πατέρα της. Από μικρή, η Ισιδώρα πέρα από το πιάνο, παρακολουθούσε και μαθήματα μπαλέτου.

Στα 6 της χρόνια, το έμφυτο ταλέντο της στην κίνηση και τον χορό δεν μπορούσε να παραμείνει κρυφό. Μάζευε τα παιδιά της γειτονιάς της και τους «δίδασκε» χορό.

Στα 13 της εμφανιζόταν σε χορευτικές παραστάσεις στο Σαν Φρανσίσκο, ενώ τα επόμενα χρόνια εμφανίστηκε στο Σικάγο και τη Νέα Υόρκη.

Η επαφή της Ισιδώρας με την ελληνική μυθολογία

Παρά την επιτυχία της σαν χορεύτρια στην Αμερική, ο αυστηρός τρόπος κίνησης που απαιτούσε το μπαλέτο δεν την ευχαριστούσε.

Ήθελε να δοκιμάσει νέες, πρωτοποριακές χορευτικές κινήσεις.

Κάτι τέτοιο στην Αμερική δεν ήταν αποδεκτό και έτσι η Ντάνκαν το 1900 μετακόμισε στο Λονδίνο.

Εκεί σπούδασε μαζί με τον αδερφό της, Ρέιμοντ, ελληνική μυθολογία και αρχιτεκτονική.

Η επαφή της με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό ήταν καταλυτική.

Η Ισιδώρα, όταν χόρευε ακολουθούσε τους δικούς της κανόνες.

Οι κινήσεις της ήταν ιδιαίτερα συναισθηματικές.

Είχε την ικανότητα αυτό που ένιωθε να το μεταδίδει με τον ανάλαφρο χορό της. Ο ελεύθερος χορός της ήταν απίστευτα αρμονικός.

Στις εμφανίσεις της άρχισε να ντύνεται με φορέματα αρχαιοελληνικού τύπου και να χορεύει ξυπόλητη.

Παθιάστηκε με τον ελεύθερο αρχαιοελληνικό χορό και υιοθέτησε αρκετές από τις κινήσεις του.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το πιο ακριβοπληρωμένο αστέρι του Μουλέν Ρουζ που είχε ασφαλίσει τα πόδια της για μισό εκατομμύριο φράγκα. Από πλανόδια πωλήτρια έγινε η πιο σέξι χορεύτρια του μπαλέτου 

Η «ξυπόλυτη χορεύτρια»

Ο διαφορετικός τρόπος προσέγγισης του χορού από την Ισιδώρα αντιμετωπίστηκε πολύ θετικά από τους Ευρωπαίους θεατές.

Με επιρροές από την αρχαιοελληνική γλυπτική και την ιταλική Αναγέννηση, η Ισιδώρα ντυμένη με μανδύες και χορεύοντας πάντα ξυπόλητη εντυπωσίασε το κοινό που ερχόταν να την παρακολουθήσει.

Ξεκινώντας από τη Βουδαπέστη το 1902 μέχρι το 1907, ταξίδεψε σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, όπου οι παραστάσεις της γνώρισαν μεγάλη επιτυχία.

Το πνεύμα της Ισιδώρας ήταν πολύ ανήσυχο και παράλληλα με τον χορό ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία, την ποίηση και τη ζωγραφική.

Εκείνη περίπου την εποχή διαμόρφωσε πλήρως και την εκκεντρική προσωπικότητά της. Δήλωνε φεμινίστρια και υπέρμαχος του ελεύθερου έρωτα.

Στη Γερμανία ήρθε σε επαφή με την φιλοσοφία του Νίτσε και γνώρισε πολλούς διανοούμενους της εποχής.

Συνδυάζοντας την ποίηση μόνο με τους «απαραίτητους» χορευτικούς κανόνες του μπαλέτου, επινόησε ένα νέο είδος χορού. Τον σύγχρονο.

Η ίδια έλεγε: «Δεν επινόησα τον χορό, υπήρχε πριν από εμένα. Κοιμόταν όμως, και εγώ τον ξύπνησα!»

Από μικρή ηλικία θωρούσε ότι το μπαλέτο περιόριζε την φυσικότητα του σώματος και την ελευθερία του πνεύματος.

Από τον χορό επιδίωκε ακριβώς αυτό. Την ελευθερία της κίνησης που θα επέτρεπε το σώμα να ενωθεί με τη φύση και ελευθερία του πνεύματος που θα αντιμετώπιζε τον χορό σαν κάτι παραπάνω από μηχανικές κινήσεις. Για την αντισυμβατική χορεύτρια, ο χορός ήταν μια μορφή τέχνης, μια ρομαντική απόδραση από την πραγματικότητα.

Ταραγμένη προσωπική ζωή

Μπορεί στα επαγγελματικά της η Ισιδώρα να ήταν πολύ επιτυχημένη, ωστόσο η προσωπική της ζωή σημαδεύτηκε από τραγικά γεγονότα.

Η Ντάνκαν απέκτησε δύο γιους από παράνομο δεσμό. Το 1913 πνίγηκαν όταν το αμάξι που οδηγούσε η νταντά τους έπεσε στον ποταμό Σηκουάνα.

Το 1920 παντρεύτηκε τον Ρώσο λυρικό ποιητή Σεργκέι Γεσένιν. Το ζευγάρι αποφάσισε να επιστρέψει στην Αμερική.

Η Ισιδώρα Ντάνκαν είχε επικριθεί από την αμερικανική κοινωνία και παλιότερα για τα φιλορωσικά της αισθήματα.

Όταν γύρισε μαζί με τον άντρα της στην Αμερική, η αποδοχή που δέχτηκαν ήταν αρκετά κακόβουλη.

Ο Γεσένιν δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την κατάσταση που επικρατούσε και επέστρεψε στην πατρίδα του.

Ένα χρόνο αργότερα αυτοκτόνησε. Η Ντάνκαν μέχρι τον τραγικό της θάνατο απομονώθηκε στη Νίκαια της Γαλλίας όπου ξεκίνησε τη διδασκαλία χορού.

«Isadorables»

Παράλληλα με τις πολλές περιοδείες που πραγματοποίησε, η Ισιδώρα ίδρυσε και σχολές χορού σε αρκετές πόλεις που επισκέφτηκε.

Η ελευθερία και η κομψότητα του νέου χορού που δίδασκε άρεσε πάρα πολύ και πολλοί μαθητές της, ακόμη κι όταν οι σχολές παρήκμασαν κι έκλεισαν συνέχισαν να διδάσκουν τον χορό της Ισιδώρας. Οι μαθητές έμειναν γνωστοί με το παρατσούκλι «Isadorables».

Η Ντάνκαν θεωρήθηκε η πρωτοπόρος του σύγχρονου χορού και μια από τις σπουδαιότερες χορεύτριες και χορογράφους του 20ου αιώνα.

Μέχρι και σήμερα πολλοί λάτρεις του χορού βαδίζουν πάνω σε αυτά που έδειξε η Ισιδώρα.

Το 1980 ο Δήμος του Βύρωνα, ίδρυσε το Κέντρο Μελέτης Χορού Ισιδώρας και Ραϋμόνδου Ντάνκαν, το οποίο στεγάζεται στο σπίτι που ζούσε το 1903 ο αδερφός της Ισιδώρα, Ρέιμοντ.

Η Ισιδώρα Ντάνκαν σε χορευτική παράσταση στις 20 Ιουνίου του 1912:

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Γιούρι Γκριγκορόβιτς. Ο θρυλικός χορογράφος των Μπολσόι που άλλαξε το κλασικό μπαλέτο. Η λογοκρισία από την υπουργό της ΕΣΣΔ, οι κόντρες με άλλους χορογράφους και οι μεγάλες του επιτυχίες