Ιωάννης Βαρβάκης, ο κουρσάρος που έγινε εθνικός ευεργέτης. Ο Ψαριανός που γοήτευσε τη Μ. Αικατερίνη, “ανακάλυψε” το χαβιάρι και κατηγορήθηκε από τους Έλληνες για κατασκοπεία. Νέα εκπομπή

Τη συναρπαστική ζωή του Ιωάννη Βαρβάκη, του Ψαριανού κουρσάρου που έγινε μεγάλος εθνικός ευεργέτης στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου στις 21:00 από το COSMOTE HISTORY.

Ο σπουδαίος ευεργέτης γεννήθηκε στα Ψαρά το 1745 επί Τουρκοκρατίας με το επίθετο Λεοντίδης. Η εκπομπή εξηγεί πώς βγήκε το παρατσούκλι «Βαρβάκης» από ένα παιδικό πείραγμα των συνομήλικων του και τι σχέση έχει με το αρπακτικό γεράκι του Αιγαίου, τον Μαυροπετρίτη.

Η εκπομπή «ταξιδεύει» πίσω στον 18^ο αιώνα, όταν η Μεσόγειος ήταν μια επικίνδυνη θάλασσα, με πειρατές που καιροφυλακτούσαν σε κάθε στενό.

Η Γαλλία και η Αγγλία διεκδικούσαν την κυριαρχία στους εμπορικούς θαλάσσιους δρόμους και ζήτησαν βοήθεια από τους Έλληνες.

Ο Βαρβάκης ήταν από τους πρώτους Ψαριανούς που έγινε κουρσάρος, έχοντας αρχικά την αγγλική σημαία στο πλοίο του.

Ιστορικοί και ερευνητές μιλούν για τον ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768 και το «ελληνικό» σχέδιο της αυτοκράτειρας της Ρωσίας Μ. Αικατερίνης, που επιθυμούσε να ξαναδημιουργήσει τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία  με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη.

Με συμμάχους τους Έλληνες, που άρχισαν να ξεσηκώνονται απέναντι στον τουρκικό ζυγό, το Αιγαίο έγινε πεδίο μάχης. Η έρευνα καταγράφει πως ο  Βαρβάκης, που είχε καταφέρει να γίνει πετυχημένος έμπορος και κουρσάρος, αποφασίζει το 1770 να ακολουθήσει τον ρωσικό στόλο στην Πελοπόννησο.

Ο ψαριανός, γνωρίζοντας τους θαλάσσιους δρόμους, κέρδισε την εμπιστοσύνη του ναυάρχου Ορλόφ και πρωταγωνίστησε στη ναυμαχία του Τσεσμέ.

Με τη συμβολή του Ιωάννη Βαρβάκη, ο οθωμανικός στόλος υπέστη την μεγαλύτερη καταστροφή του μετά τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου.

Ο Ιωάννης Βαρβάκης ονομάστηκε «εθελοντής ήρωας του Τσεσμέ». Ερευνητές και ιστορικοί περιγράφουν το τεράστιο ταξίδι του Ιωάννη Βαρβάκη στη ενδοχώρα της Ρωσίας και την προσπάθειά του να συναντήσει προσωπικά την αυτοκράτειρα. Αυτό το κατάφερε μετά την τυχαία συνάντησή του με τον θρυλικό Γκρικγόρι Ποτέμκιν. Κέρδισε τον σεβασμό του και του άνοιξε την πόρτα της Μ. Αικατερίνης.

Η τσαρίνα γοητεύτηκε από τον Ιωάννη Βαρβάκη και του παραχώρησε γενναία προνόμια για την εγκατάσταση του Έλληνα στο Αστραχάν της Κασπίας θάλασσας. Σε αυτήν την περιοχή, ξεκίνησε την επιχειρηματική δραστηριότητά του. Η εκπομπή περιγράφει πως ο δαιμόνιος έλληνας βρήκε το χαβιάρι, που ήταν ένα άγνωστο τοπικό προϊόν και το ανέδειξε σε έδεσμα της υψηλής κοινωνίας.

Ο Ιωάννης Βαρβάκης, υπήρξε πρωτοπόρος. Αρνήθηκε να πάρει στη δούλεψή του δουλοπάροικους και προσέλαβε μισθωτούς εργάτες. Έτσι κατήργησε τη δουλεία στη Ρωσία, 85 χρόνια, προτού την καταργήσει επίσημα η Αυτοκρατορία.

Η εκπομπή αναλύει την κοινωνική δράση του Ιωάννη Βαρβάκη, που ήρθε σε επαφή με λόγιους της εποχής και συνειδητοποίησε ότι η παιδεία και η μόρφωση ήταν καθοριστικές για την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Με τα χρήματα που απέκτησε, ευεργέτησε τόσο τη Ρωσία, όπου έζησε σχεδόν 50 χρόνια, αλλά και την πατρίδα του, ενώ την εποχή που η Ελληνική Επανάσταση γινόταν πραγματικότητα, χρηματοδότησε τον απελευθερωτικό αγώνα.

Η «Μηχανή του Χρόνου», αναφέρεται στο άδικο τέλος του μεγάλου εθνικού ευεργέτη, που το 1824 επέστρεψε στην Ελλάδα.

Σε μεγάλη ηλικία και με την Ελλάδα διχασμένη σε ρωσικό, αγγλικό και γαλλικό κόμμα, ο Βαρβάκης κατηγορήθηκε από την προσωρινή κυβέρνηση για κατασκοπεία. Δυσαρεστημένος, αποφάσισε να επιστρέψει στη Ρωσία. Δεν το κατάφερε και πέθανε στην Αγγλοκρατούμενη Ζάκυνθο.

Στην εκπομπή μιλούν:

Κρίστυ Εμίλιο  Ιωαννίδου: Ερευνήτρια – Συγγραφέας

Μαίρη Μπελογιάννη: Διδάκτωρ Αρχαιολογίας – Φιλόλογος στο Βαρβάκειο Λύκειο

Γιάννης Σμαραγδής: Σκηνοθέτης της ταινίας «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» με θέμα τον Ιωάννη Βαρβάκη

Ελένη Γκίκα: Φιλόλογος στο Βαρβάκειο Λύκειο

Κωνσταντίνος Μαζαράκης Αινιάν: Γενικός Διευθυντής Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη

Δημήτρης Τζάνας: Οικονομολόγος – απόφοιτος Βαρβάκειου

Θοδωρής Οτζάκογλου: Καθηγητής στο Βαρβάκειο Λύκειο

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 12 Μαΐου στις 5 το απόγευμα. Τα επεισόδια είναι διαθέσιμα μετά την προβολή τους On Demand στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS.