Ιντιφάντα 1987. Όταν Παλαιστίνιοι μαθητές εξεγέρθηκαν με σφεντόνες και πέτρες εναντίον 80.000 Ισραηλινών στρατιωτών

9 Δεκεμβρίου 1987. Νεαροί Παλαιστίνιοι της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας αποφάσισαν να ξεσηκωθούν εναντίον της ισραηλινής καταπίεσης.

Η Ιντιφάντα τους, που στα αραβικά σημαίνει “ταρακούνημα“, θορύβησε το Τελ Αβίβ, αλλά το τίμημα ήταν βαρύ, με χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες και συλληφθέντες.

Η εξέγερση έμεινε στην ιστορία, επειδή οι Παλαιστίνιοι, πολλοί από τους οποίους ήταν μαθητές, χρησιμοποίησαν πέτρες και κοκτέιλ μολότοφ εναντίον ενός στρατού με τα πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα.

80.000 στρατιώτες διατάχθηκαν να καταστείλουν την εξέγερση, σε μια αναμέτρηση που παρέπεμπε στη βιβλική ιστορία του Δαβίδ με τον Γολιάθ.

Οι εικόνες με τον πετροπόλεμο των παιδιών έκαναν για πολλούς μήνες το γύρο του κόσμου και συγκίνησαν εκατομμύρια ανθρώπους, οι οποίοι τάσσονταν υπέρ του αγώνα των Παλαιστινίων για ανεξαρτησία. Οι οδομαχίες που ακολούθησαν ήταν σφοδρές και αιματηρές.

Η Ιντιφάντα του 1987 ήταν μια αυθόρμητη εκδήλωση διαμαρτυρίας, την οποία αργότερα προσπάθησαν να οικειοποιηθούν τόσο η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), όσο και οι ακραίοι ισλαμιστές της Χαμάς, η κάθε πλευρά για τους δικούς της λόγους.

Σημειωτέον ότι η Χαμάς ιδρύθηκε την ίδια ακριβώς χρονιά και ο ρόλος της στις εξελίξεις γύρω από το Παλαιστινιακό ενισχύθηκε μετά το θάνατο του επικεφαλής της PLO, Γιάσερ Αραφάτ, το Νοέμβριο του 2004.

Η αφορμή και οι γενεσιουργοί παράγοντες της Ιντιφάντα

Οι βαθύτερες αιτίες της Ιντιφάντα ήταν οι κατασχέσεις γης σε Δυτική Όχθη και Γάζα από τους Ισραηλινούς, η φτώχεια και η εξαθλίωση που μάστιζαν τους Παλαιστίνιους, καθώς επίσης και οι φυλακίσεις και διακρίσεις που υφίσταντο από το 1967, όταν τα εδάφη τους καταλήφθηκαν κατά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών.

Η αντίθεση ανάμεσα στην ευμάρεια της εβραϊκής μειονότητας και στην ανέχεια του πλειοψηφούντος παλαιστινιακού πληθυσμού ήταν τόσο έντονη που μία “σταγόνα” αρκούσε, ώστε να “ξεχειλίσει το ποτήρι”.

Κι αυτή η αφορμή δόθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 1987, όταν ισραηλινό όχημα συγκρούστηκε με αυτοκίνητο που μετέφερε Παλαιστίνιους εργάτες στον προσφυγικό καταυλισμό της Τζαμπάλια, πόλη περίπου 4 χιλιόμετρα μακριά από τη Γάζα.

Το αποτέλεσμα της σύγκρουσης ήταν να σκοτωθούν ακαριαία τέσσερις Παλαιστίνιοι και να τραυματιστούν επτά. Η είδηση διαδόθηκε στη Λωρίδα της Γάζας και οι Παλαιστίνιοι το θεώρησαν ως “προμελετημένο έγκλημα των σιωνιστών” για τη δολοφονία ενός Εβραίου στη Γάζα μερικές ημέρες νωρίτερα.

Το Ισραήλ αρνήθηκε ότι ήταν σκόπιμη ενέργεια, αλλά η “σπίθα” της εξέγερσης είχε ήδη “ανάψει”.

Οδοφράγματα, πέτρες, μολότοφ, δολοφονίες και απελάσεις

Οι εξαγριωμένοι Παλαιστίνιοι έστηναν οδοφράγματα, πετούσαν αυτοσχέδιες μολότοφ και πέτρες και έκαιγαν λάστιχα αυτοκινήτων. Στη Ραμάλα και την ανατολική Ιερουσαλήμ τα εμπορικά καταστήματα παρέμειναν κλειστά, συνεχίζοντας την απεργία που κήρυξε η Φατάχ. Την ίδια ώρα, σε διάφορες αραβικές χώρες πραγματοποιούνταν μαζικές διαδηλώσεις υποστήριξης της Ιντιφάντα.

Η “απάντηση” που πήραν από το Ισραήλ ήταν σκληρή καταστολή. Εξαπολύθηκαν πυρά και δακρυγόνα και έγιναν δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις και φυλακίσεις χωρίς δικαίωμα δίκης. Οι εικόνες δεμένων Παλαιστίνιων που περίμεναν γονατιστοί τη φυλάκιση ή την απέλαση και νεαρών που καταδιώκονταν από Ισραηλινούς στρατιώτες προκάλεσαν διεθνή κατακραυγή.

Οι ωμότητες των Ισραηλινών και τα θύματα

Εκτός από αυτά, οι Ισραηλινοί μετέφεραν στρατιωτικές ενισχύσεις, ανάμεσα στις οποίες και αλεξιπτωτιστές, επέβαλαν απαγόρευση κυκλοφορίας και έκλεισαν σχολεία και πανεπιστήμια στις “ανταρτοκρατούμενες” περιοχές.

“Προτιμώ τα μέτρα εκείνα που θα επιβάλουν την τάξη, ακόμη κι αν είναι οδυνηρά και δεν μας καθιστούν συμπαθείς στη διεθνή κοινή γνώμη“, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο τότε Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιτζάκ Ραμπίν.

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, τον πρώτο χρόνο της Ιντιφάντα, οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας σκότωσαν 311 Παλαιστίνιους, από τους οποίους οι 53 ήταν κάτω των 17 ετών.

Στις 11 Απριλίου, ένας Ισραηλινός έποικος στη Δυτική Όχθη σκοτώθηκε μέσα στο αυτοκίνητό του από βόμβα μολότοφ. Τη νύχτα της 6ης προς 7η Ιουνίου, ομάδα Ισραηλινών επιτέθηκε σε παλαιστινιακό καταυλισμό, σπάζοντας πόρτες, ξυλοκοπώντας γυναικόπαιδα και καίγοντας αμάξια και αποθήκες.

Στα σχεδόν έξι χρόνια που κράτησε η Ιντιφάντα, υπολογίζεται ότι σκοτώθηκαν πάνω από 1.500 Παλαιστίνιοι και περίπου 200 Ισραηλινοί. Επιπλέον, εκατοντάδες Παλαιστίνιοι εκτελέστηκαν από συμπατριώτες τους, επειδή θεωρήθηκαν συνεργάτες των Ισραηλινών.

Ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι και γιατροί ανέφεραν δεκάδες περιστατικά εγκύων που απέβαλαν εξαιτίας των ξυλοδαρμών που υπέστησαν και μικρών παιδιών που πέθαναν από εγκεφαλική αιμορραγία, με αποτέλεσμα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να κάνει έκκληση για παύση των ωμοτήτων.

Τα προειδοποιητικά σημάδια και η (προσωρινή) παύση των ταραχών

Σύμφωνα με ιστορικούς και διεθνολόγους, η Ιντιφάντα ήταν η κορύφωση μιας προδιαγεγραμμένης εξέλιξης. Σημαντικό ρόλο στο ξέσπασμά της έπαιξε και η απουσία νύξης στο Παλαιστινιακό Ζήτημα κατά τη διάρκεια της ιστορικής συνάντησης ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο, Ρόναλντ Ρήγκαν και τον Σοβιετικό ηγέτη, Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, στις 8 Δεκεμβρίου 1987.

Το πρώτο “καμπανάκι” είχε “ηχήσει”, πάντως, ήδη από τις αρχές του έτους, όταν η Γάζα και το Πανεπιστήμιο Birzeit στη Δυτική Όχθη βρέθηκαν στο επίκεντρο μεγάλων διαδηλώσεων λόγω της δολοφονίας ενός Παλαιστίνιου ακτιβιστή. Επιπλέον, Λιβανέζοι παραστρατιωτικοί, που ήταν σύμμαχοι των Ισραηλινών, είχαν επιτεθεί σε παλαιστινιακούς καταυλισμούς.

Η Ιντιφάντα έληξε τυπικά το Σεπτέμβριο του 1993, όταν ο Παλαιστίνιος ηγέτης, Γιάσερ Αραφάτ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Γιτζάκ Ραμπίν υπέγραψαν, υπό τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, τις “Συμφωνίες του Όσλο”.

Προέβλεπαν τη δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία αποκτούσε τον διοικητικό έλεγχο της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας.

Το Σεπτέμβριο του 2000, η επίσκεψη του Ισραηλινού πολιτικού, Αριέλ Σαρόν στο Όρος του Ναού στην Ιερουσαλήμ θεωρήθηκε “πρόκληση” από τους Παλαιστίνιους και συγχρόνως η αφορμή για τη Δεύτερη Ιντιφάντα, η οποία κράτησε μέχρι το 2005 και είχε ως αποτέλεσμα επίσης χιλιάδες νεκρούς Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους.

Κεντρική φωτογραφία: Εικόνα με ημερομηνία 1 Φεβρουαρίου 1988 που απεικονίζει παιδιά να πετάνε πέτρες στους στρατιώτες, σε προσφυγικό καταυλισμό κοντά στη Ραμάλα, για να διαμαρτυρηθούν κατά της ισραηλινής κατοχής. Πηγή: ERIC FEFERBERG (μέσω ΑΠΕ-ΜΠΕ)