Ίμια. Ο πόλεμος των σημαιών και οι χειρισμοί στην κρίση του 1996. Νέα εκπομπή

Την κρίση στα Ίμια το 1996 ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου στις 21.00  στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου στις 17.00.

Η εκπομπή ερευνά το διπλωματικό και στρατιωτικό παρασκήνιο της κρίσης στα Ίμια, που παραλίγο να οδηγήσει Ελλάδα και Τουρκία σε πολεμική σύρραξη, τον Ιανουάριο του 1996.

Πριν από το θερμό επεισόδιο είχε ξεκινήσει ελληνικό πρόγραμμα για την επανακατοίκηση των βραχονησίδων. Στόχος ήταν η  δημιουργία βασικών συνθηκών διαβίωσης που θα βοηθούσαν στην πληθυσμιακή θωράκισή τους. Οι σπάνιες εικόνες από το πολεμικό πλοίο «Έβρος» και την τοποθέτηση σημαίας στο Φαρμακονήσι τον Νοέμβριο του 1995 επιβεβαιώνουν το εγχείρημα.

Ένα μήνα μετά, τα Χριστούγεννα του 1995, το τουρκικό φορτηγό πλοίο Φιγκέν Αγκάτ προσάραξε στις βραχονησίδες Ίμια, αλλά αρνήθηκε την ελληνική βοήθεια ρυμούλκησης, με το πρόσχημα ότι τα νησιά ήταν Τούρκικα και επομένως, απαγορευόταν να επέμβει η Ελλάδα. Έτσι ξεκίνησε η περιπλοκή που οδήγησε λίγο αργότερα σε μια γενικευμένη κρίση στο Αιγαίο.

Ο “Πόλεμος των Σημαιών”

Η Μηχανή του Χρόνου περιγράφει πως κλιμακώθηκε η ένταση με την αμφισβήτηση της κυριαρχίας των Ιμίων. Η υπόθεση οδηγήθηκε σε διπλωματικό επεισόδιο με την συμμετοχή των ΜΜΕ που έγραφαν στα πρωτοσέλιδα για τον “Πόλεμο των Σημαιών”.

Η έρευνα περιγράφει με ακρίβεια όλο το χρονικό της έντασης: Ο Δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, ανέβασε την ελληνική σημαία στα Ίμια. Λίγες μέρες μετά, ο Τούρκος δημοσιογράφος, Τζεσούρ Σερτ, κατέβασε την ελληνική σημαία και ύψωσε την τουρκική.  Στις 28 Ιανουαρίου, ελληνικό πολεμικό πλοίο εντόπισε την τουρκική σημαία στα Ίμια, την υπέστειλε και ανέβασε την ελληνική.

Η εκπομπή αναλύει τις ενέργειες των δύο χωρών, που έφτασαν στα πρόθυρα πολέμου.  Η ελληνική ηγεσία διέταξε να τοποθετηθεί άγημα για να φυλάει την ελληνική σημαία και στις 30 Ιανουαρίου, ο στόλος βγήκε στο Αιγαίο, με κατεύθυνση τα Ίμια. Το ίδιο έγινε και από την αντίπερα όχθη.

Η πολεμική ετοιμότητα

Το βράδυ της 30ης Ιανουαρίου, οι δύο στόλοι είχαν στοχοποιήσει ο ένας τον άλλον και ανέμεναν εντολές.

Ο κυβερνήτης της πυραυλάκατου “Σταράκης” Σπυρίδων Κονιδάρης, που βρέθηκε σε θέση μάχης, περιγράφει στην Μηχανή του Χρόνου τι συνέβη την  κρίσιμη νύχτα, την διάταξη των δύο στόλων, καθώς και τις εντολές του επιτελείου.

Η κορύφωση  έφτασε στις 1.40, τα ξημερώματα τις 31ης Ιανουαρίου, όταν η ελληνική ηγεσία πληροφορήθηκε μέσω διπλωματικής οδού ότι Τούρκοι κομάντος είχαν αποβιβαστεί στη Δυτική Ίμια και ύψωσαν την τουρκική σημαία.

Αυτή η ενέργεια οδήγησε σε πλήρη ανατροπή του στρατηγικού πλεονεκτήματος που είχε μέχρι τότε η ελληνική πλευρά.

Η απόβαση των Τούρκων και η συντριβή του ελικοπτέρου

Η δημοσιογραφική έρευνα αναζητά απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα:

Γιατί δεν έδρασε η δεύτερη ομάδα βατραχανθρώπων, όταν της ζητήθηκε να επιβεβαιώσει την κατάληψη της Δυτικής Ίμια. Η εξήγηση ότι δεν μπορούσαν να δράσουν επειδή δεν είχαν μπαταρίες στους ασυρμάτους αποτελεί ένα από τα αγκάθια της επιχείρησης.

Τότε διατάχτηκε η απονήωση ελικοπτέρου για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη Τούρκων στο νησί. Οι κακές καιρικές συνθήκες δυσχέραναν την προσπάθεια των πιλότων και οδήγησαν, μετά από λίγη ώρα, στην συντριβή του στη θάλασσα.

Ο θάνατος των τριών μελών του πληρώματος, των υποπλοίαρχων Χριστόδουλου Καραθανάση, Παναγιώτη Βλαχάκου, και του αρχικελευστή Έκτορα Γιαλοψού, συγκλόνισε την Ελλάδα.

Οι Γκρίζες Ζώνες

Η τραγωδία επιτάχυνε τις διπλωματικές εξελίξεις. Με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, οι δύο χώρες κατέληξαν σε μία κοινή απόφαση: επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς, status quo ante και απόσυρση των πλοίων, του στρατού και των σημαιών που υπήρχαν στην περιοχή.

Η κρίση των Ιμίων μπορεί να μην οδήγησε σε πόλεμο, αλλά προσέθεσε νέες τουρκικές αμφισβητήσεις με τις αποκαλούμενες «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο, που μέχρι τότε δεν υπήρχαν.

Στην εκπομπή μιλούν:

Σπυρίδων Κονιδάρης, αντιναύαρχος εα – το 1996 κυβερνήτης της πυραυλάκατου «Σταράκης»

Άγγελος Συρίγος – Καθηγητής Πάντειο Πανεπιστήμιο

Αλέξης Παπαχελάς – Δημοσιογράφος, Συγγραφέας “Ένα Σκοτεινό Δωμάτιο 1967-1974”

Κώστας Μαρδάς – Δημοσιογράφος, Συγγραφέας

Αντώνης Κλάψης – Καθηγητής Πάντειο Πανεπιστήμιο

Σταύρος Λυγερός – Δημοσιογράφος, Συγγραφέας

Θεόδωρος Πάγκαλος – Πρώην Υπουργός Εξωτερικών (Αρχείο)

Λεωνίδας Βασιλικόπουλος – Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΝ (Αρχείο)