Το μυστικό αυτής της φωτογραφίας. Το “μοντέλο” είναι ένα πειραματόζωο για μια νέα θεραπευτική μέθοδο

Το «μοντέλο» που βλέπετε είναι ένας “ηλικιωμένος, ξεδοντιάρης άντρας, με πολύ λεπτό πρόσωπο, του οποίου τα χαρακτηριστικά, ενώ δεν είναι ακριβώς άσχημα, αγγίζουν την τέλεια μετριότητα”.

Αυτό υποστηρίζει ο «φωτογράφος» που τον απαθανάτισε, ο Γκιγιόμ Ντουσέν, χωρίς να σημαίνει ότι συμφωνούν και όσοι βλέπουν τα αποτελέσματα της φωτογράφισης. Το συγκεκριμένο μοντέλο είχε ένα ακόμα προσόν το οποίο τον ξεχώριζε απ’ τους υπόλοιπους. Τα νεύρα του προσώπου του ήταν τελείως αναίσθητα, με αποτέλεσμα να μη νιώθει τον φοβερό πόνο που προκαλούσαν τα ηλεκτροσόκ.

Ναι! Οι εκφράσεις που βλέπετε είναι αποτέλεσμα μια καινούριας μεθοδου του ηλεκτροσόκ το 1862.

Ο Γκιγιόμ Ντουσέν ήταν ο πρώτος νευρολόγος που χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό για θεραπευτικούς σκοπούς. Έκανε μικρά ηλεκτρικά σοκ σε διάφορους μυς του προσώπου για να μελετήσει τους μηχανισμούς πίσω απ’ τις ανθρώπινες εκφράσεις. Φωτογράφισε τους ασθενείς που πήραν μέρος στα πειράματα και δημοσίευσε τις φωτογραφίες, το 1862, στο βιβλίο του «Ο Μηχανισμός της Ανθρώπινης Φυσιογνωμίας».

Ο πόνος απ’ το ηλεκτροσόκ ήταν αφόρητος και ο Ντουσέν δυσκολεύτηκε να βρει «μοντέλα». Πολλές φορές αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει τα κεφάλια εγκληματιών που είχαν εκτελεστεί. Τα μόνα «εν ζωή» μοντέλα που φωτογράφισε ήταν οι ασθενείς του, οι οποίοι έπαιρναν μέρος στα πειράματα, γιατί ήλπιζαν ότι θα έβρισκαν κάποια θεραπεία για την ασθένειά τους.

Το “χαμόγελο Ντουσέν” θεωρείται η αληθινή έκφραση της ευτυχίας: “Ο άνθρωπος μπορεί να ελέγξει ο ίδιος τον ζυγωματικό μυ του προσώπου του. Αλλά μόνο τα γλυκά συναισθήματα της ψυχής μπορούν να κάνουν τα βλέφαρα να συσφιχθούν. Αν ο σφιγκτήρας των βλεφάρων είναι ανενεργός στο χαμόγελο, αποκαλύπτεται ένας ψεύτικος φίλος”.

Τι γίνεται, όμως, όταν η ανθρώπινη ψυχολογία περιπλέκεται; Όταν μια μητέρα νιώθει χαρά και πόνο, ενώ κοιτά τα νεογέννητο μωρό της; Η λύση που βρήκε ο Nτουσέν ήταν πολύ απλή. Με προσεκτική εφαρμογή ηλεκτροσόκ έδινε άλλη έκφραση στη δεξιά μεριά του προσώπου και άλλη στην αριστερή. Τα αποτελέσματα ήταν μάλλον κωμικά.

Ήταν η εποχή που ο ηλεκτρισμός είχε ανοίξει καινούριους δρόμους στον τομέα της Ιατρικής. Ο Ντουσέν χρησιμοποίησε τον ηλεκτρισμό για την αναβίωση “νεκρών” νεύρων και μυών. Ήταν ο πρώτος νευρολόγος και έχει δώσει το όνομα του σε πλήθος μυοπαθειών, γνωστότερη απ’ τις οποίες είναι η μυϊκή δυστροφία του Ντουσέν.

Οι φωτογραφίες με τα ανθρώπινα πειραματόζωα είναι ιστορικές και για πολλούς αποτελούν μια πρώτη απόπειρα φωτογραφικής τέχνης.

Ο Ντουσέν προσέγγισε και θεωρητικά το πείραμά του, λέγοντας ότι η ψυχή του ανθρώπου φαίνεται στις εκφράσεις του προσώπου. Διαφωνούσε με τα αγάλματα των Αρχαίων Ελλήνων, που διακατέχονταν από “θεϊκή” ηρεμία. Τα θεωρούσε τέλεια, αλλά αφύσικα.

Ο Ντουσέν προσπαθούσε να απεικονίσει την ιδανική ομορφιά μέσω των εκφράσεων. Υποστήριζε ότι “κάθε πρόσωπο γίνεται όμορφο, όταν απεικονίζεται επακριβώς η ψυχή του”, αναφερόμενος στη φωτογράφιση αληθινών εκφράσεων του προσώπου.

Άραγε, αν έκανε ηλεκτροσόκ στον εαυτό του για να βγει φωτογραφία, θα έλεγε το ίδιο;

Διαβάστε σκόμη στη “ΜτΧ”: Το πείραμα της υπακοής. Συνηθισμένοι πολίτες έκαναν ηλεκτροσόκ σε συμπολίτες τους επειδή αυτή ήταν η εντολή! Το πείραμα που εξήγησε τις θηριωδίες των Ναζί…