Η υιοθετημένη κόρη του Κεμάλ έγινε η πρώτη γυναίκα πιλότος της πολεμικής αεροπορίας. Το “βάπτισμα του πυρός” έγινε στο ολοκαύτωμα του Ντερσίμ κατά των Κούρδων

Η Σαμπιχά Γκιοκτσέν γεννήθηκε στην Προύσα της Τουρκίας, στις 22 Μαρτίου 1913. Ο πατέρας της Μουσταφά Ιζζέτ Μπέη και η μητέρα της Χαϊριγιέ Χανίμ πέθαναν νωρίς.

Δεν είναι γνωστοί οι λόγοι του θανάτου τους, ωστόσο υπήρξαν φήμες ότι ο πατέρας της ήταν Αρμένιος και έπεσε θύμα των τουρκικών θηριωδιών το 1915. Εκ των υστέρων το Γενικό Επιτελείο της Τουρκίας αμφισβήτησε αυτόν τον ισχυρισμό. Πως θα μπορούσε άλλωστε.

Η Σαμπιχά γίνεται κόρη του Κεμάλ Ατατούρκ

Η Σαμπιχά μεγάλωσε σε ένα ορφανοτροφείο της πόλης. Το 1925 ο Κεμάλ Ατατούρκ επισκέφτηκε την Προύσα και η 12χρονη Σαμπιχά ζήτησε άδεια για να του μιλήσει. Στη συζήτησή τους, η Σαμπιχά του ζήτησε να φοιτήσει σε οικοτροφείο. Λέγεται πως ο Κεμάλ συγκινήθηκε από την ευγενική συμπεριφορά του κοριτσιού και αναλογιζόμενος τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης στο ορφανοτροφείο, αποφάσισε να την υιοθετήσει. Αφού πήρε την έγκριση του αδερφού της, ο Κεμάλ γύρισε στην προεδρική κατοικία στην Τσανκάγια της Άγκυρας, μαζί με την Σαμπιχά. Στο μέγαρο Τσανκάγια, ζούσαν και οι υπόλοιπες υιοθετημένες κόρες του Κεμάλ και αδερφές, πλέον, της Σαμπιχά, η Ζεχρά, Αφέτ, και Ρουκιγιέ.

Στις 19 Δεκεμβρίου 1934 ο Κεμάλ της έδωσε το επώνυμο Γκιοκσέν. Στην τουρκική γλώσσα, Gök σημαίνει “ουρανός” και Gökçen σημαίνει “ανήκει στον ουρανό”. Η Σαμπιχά, ακόμη, δεν είχε ανακαλύψει το ενδιαφέρον της για την αεροπορία. Η επιλογή, όμως, του Κεμάλ αποδείχτηκε προφητική.

Η πρώτη επαφή της Σαμπιχά Γκιοκσέν με την αεροπορία

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν προ των πυλών και η Τουρκία αποφασίζει την ίδρυση της πρώτης σχολής πολιτικής αεροπορίας στη χώρα. Στις 5 Μαΐου 1935 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια. Ο Κεμάλ συμμετείχε στην τελετή έναρξης μαζί με την Σαμπιχά, η οποία κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιδείξεων έδειχνε ενθουσιασμένη. Λέγεται πως όταν ο Κεμάλ τη ρώτησε αν θέλει να γίνει αλεξιπτωτίστρια, εκείνη απάντησε θετικά χωρίς δεύτερη σκέψη.

Η Σαμπιχά στις επιχειρήσεις κατά των Κούρδων 

Η Γκιοκσέν γράφτηκε στη σχολή και ήταν η πρώτη γυναίκα φοιτήτρια της πολιτικής αεροπορίας. Μετά την αρχική της εκπαίδευση με ανεμόπλανο, παρακολούθησε προηγμένη εκπαίδευση στην Σοβιετική Ένωση. Μέσα σε ένα χρόνο επέστρεψε στην Τουρκία με το δίπλωμα του εκπαιδευτή αεροσκάφους στα χέρια.

Το 1936 εκπαιδεύτηκε στις στρατιωτικές πτήσεις και τον επόμενο χρόνο ήταν έτοιμη να κατακτήσει τους αιθέρες. Το 1937 συμμετείχε σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στην εξέγερση των Κούρδων του Ντερσίμ. Η τουρκική καταστολή εξελίχθηκε σε γενοκτονία καθώς δολοφονήθηκαν χιλιάδες άμαχοι. Επίσημα αναφέρεται ότι σκοτώθηκαν 13.000 άνθρωποι και 12.000 στάλθηκαν στην εξορία. Ήταν τέτοια η βία που ασκήθηκε ώστε οι νεαρές γυναίκες και τα κορίτσια έπεφταν στους γκρεμούς του Ντερσίμ για να γλιτώσουν από τη θηριωδία. Ο ποταμός Μουνζούρ γέμισε από πτώματα και το χρώμα του έγινε κόκκινο. Επειδή η σφαγή αποτελεί σκοτεινή σελίδα της τουρκικής ιστορίας δεν υπάρχουν στοιχεία για την δράση της αεροπορίας στην περιοχή.

Μετά τις επιχειρήσεις στο Ντερσίμ, η Σαμπιχά κατέκτησε επίσημα τον τίτλο της πρώτης γυναίκας πιλότου πολεμικού αεροσκάφους. Η Τουρκική Αεροπορία την τίμησε με μετάλλιο για την απόδοσή της σε αυτήν την “αποστολή”.

Η περιοδεία στα Βαλκάνια

Στις 16 Ιουνίου 1938 πραγματοποίησε μια πενθήμερη πτήση γύρω από τις χώρες των Βαλκανίων. Πέταξε πάνω από το Αιγαίο, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη και συνέχισε προς τη Σόφια στη Βουλγαρία. Στο Βελιγράδι, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Γιουκοσλαβίας της απένειμε τον «Λευκό Αετό», το υψηλότερο στρατιωτικό παράσημο της χώρας.

Μετά το ταξίδι στα Βαλκάνια, η Σαμπίνα Γκιοκσέν έγινε εκπαιδεύτρια στη σχολή πτήσεων απ’ όπου αποφοίτησε.

Στη δεκαετία του 1950 ταξίδεψε δυο φορές στις ΗΠΑ και το 1990 στην Ινδία. Η Διεθνής Ομοσπονδία Αεροπορίας (FAI) της απένειμε χρυσό μετάλλιο το 1991. Το Διεθνές Αεροδρόμιο Σαμπιχά Γκιοκτσέν, το δεύτερο διεθνές αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, ονομάστηκε έτσι προς τιμή της.

Η Σαμπίχα Γκιοκσέν συμπλήρωσε 28 χρόνια εργασίας στην Αεροπορία μέχρι το 1964. Πέταξε 22 διαφορετικούς τύπους αεροσκαφών για περισσότερες από 8.000 ώρες. Οι 32 από αυτές τις ώρες ήταν ενεργές αποστολές μάχης και βομβαρδισμού. Το όνομά της βρίσκεται στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες ως η πρώτη γυναίκα πιλότος πολεμικού αεροσκάφους στον κόσμο. Πέθανε στις 22 Μαρτίου 2001.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: Pilotistan

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η όμορφη πιλότος πέταξε με δεκάδες αεροσκάφη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά έδωσε πέντε φορές για δίπλωμα οδήγησης! Συνολικά, 164 γυναίκες πέταξαν με πολεμικά αεροπλάνα.