Η ξέρα στην Κάσο έκρυβε αρχαιολογικό θησαυρό. Εντοπίστηκαν τέσσερα ναυάγια και φορτίο με αμφορείς από την Ισπανία και τη Βόρεια Αφρική. Φωτογραφίες από τα ευρήματα

Πολύτιμα τεκμήρια για τις θαλάσσιες διαδρομές και τα αντικείμενα του εμπορίου, των ναυτικών της περιόδου Ρωμαϊκών χρόνων έφεραν στο φως οι επιστήμονες της δεύτερης υποβρύχιας ερευνητικής αποστολής στον θαλάσσιο χώρο της ηρωϊκής νήσου Κάσου.

Το πλέον αξιόλογο εύρημα κατά τη δεύτερη ερευνητική περίοδο αποτελεί ένα ναυάγιο της Ρωμαϊκής περιόδου, το φορτίο του οποίου είναι μεικτό και απαρτίζεται από αμφορείς της ευρύτερης κατηγορίας των αμφορέων «Dressel 20», που αποτελούν αμφορείς ελαίου και κατασκευάζονται σε κεραμικά εργαστήρια της Ισπανίας, στην περιοχή του Γκουαδαλκιβίρ (1ος – 3ος αιώνα μ.Χ.).

Ακόμα βρέθηκαν αμφορείς της κατηγορίας «Africana I», η παραγωγή των οποίων περιορίζεται στα κεραμικά εργαστήρια της Africa Proconsularis, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της σημερινής Τυνησίας (2ος-3ος αι. μ.Χ.). Με βάση την κεραμική που περισυλλέχθηκε και ανελκύστηκε δειγματοληπτικά, το ναυάγιο μπορεί να χρονολογηθεί μεταξύ του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών μεταξύ 23 Σεπτεμβρίου και 14 Οκτωβρίου 2020, υπό τη διεύθυνση των αρχαιολόγων Ξανθής Αργύρη και Γεωργίου Κουτσουφλάκη.

Μιλώντας στην ΕΡΤ Νοτίου Αιγαίου η Ξανθή Αργύρη αποκάλυψε πως «είναι η πρώτη φορά που βρίσκουμε αμφορείς από την Ισπανία και τη Βόρεια Αφρική, που κατά πάσα πιθανότητα μετέφεραν λάδι προς τη Ρόδο ή τα Μικρασιατικά παράλια σ΄ ένα ναυάγιο που συνέβη στις ξέρες της περιοχής 200 ή 300 χρόνια μ.Χ».

Η κ. Αργύρη εξέφρασε την βεβαιότητα πως στο σημείο που ήδη χαρτογραφήθηκε θα βρεθούν και άλλα ναυάγια, κάτι που ήδη έχει συμβεί από τις προηγούμενες αποστολές, όπως ένα της κλασικής περιόδου που μετέφερε κρασί  από τη Χαλκιδική το 400 π.Χ και ένα Ελληνικό 100 χρόνια π.Χ.

Τα άλλα ναυάγια

Στην έρευνα εντοπίστηκαν και τεκμηριώθηκαν τρία ακόμα αρχαία ναυάγια μεταξύ των οποίων ναυάγιο με φορτίο αμφορέων παραγωγής Βορείου Αιγαίου της Ελληνιστικής περιόδου (1ου αιώνα π.Χ.), και ναυάγιο με φορτίο αμφορέων της Κλασσικής περιόδου (5ος αι. π.Χ.) που παράγονταν στην αρχαία Μένδη. Ένα ακόμα ναυάγιο χρονολογείται στους νεότερους χρόνους.

Θα επιστραφούν στην Κάσο

Αυτή τη στιγμή ολοκληρώνεται η διαδικασία καθαρισμού των ευρημάτων στα Εργαστήρια της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων και αμέσως μετά τη μελέτη τους θα επιστραφούν στην Κάσο, όπου σε συνεργασία με το Δήμο θα στεγαστούν σε πρώτη φάση πρόχειρα μέχρι να βρεθεί τρόπος να εκτίθενται μόνιμα.

Οι έρευνες αυτές εντάσσονται σε ένα τριετές πρόγραμμα που λήγει το 2021. «Στο επόμενο ερευνητικό σχέδιο θα ενταχθεί και ένα τελευταίας τεχνολογίας μηχάνημα ανίχνευσης του βυθού, χωρίς δύτες στη θάλασσα που θα μας δώσουν πιθανά σημεία ναυαγίων τόσο στην επιφάνεια όσο και στο βυθό» υπογράμμισε η κ. Αργύρη.

Κατά την ερευνητική περίοδο του 2020 συμμετείχαν στις εργασίες πεδίου είκοσι τρεις (23) εξειδικευμένοι επιστήμονες και τεχνικοί, διαφόρων ειδικοτήτων και πραγματοποιήθηκαν πάνω από εκατό (100) ομαδικές καταδύσεις, με περισσότερες από διακόσιες (200) ώρες ατομικού χρόνου βυθού, ενώ καλύφθηκε το 80% περίπου της συνολικής έκτασης της προγραμματισμένης για έρευνα περιοχής.

Η έρευνα υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση από το ΥΠΠΟΑ, το Δήμο Κάσου, την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, τη REVOIL, την Κασιακή Αδελφότητα Νέας Υόρκης, ανώνυμο χορηγό και υποστηρίχθηκε από τον Δήμο Κάσου, τον Φορέα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Δωδεκανήσου και τις επιχειρήσεις Apnea, Aquatec, Ελληνικά Καλώδια, Blue Star Ferries και Map4u.

Φωτογραφίες: Υπ. πολιτισμού