Τους έγδυναν και τους πυροβολούσαν. Πώς οι Ναζί και οι συνεργάτες τους, εκτέλεσαν στην Ουκρανία χιλιάδες Εβραίους

Στις 19 Σεπτεμβρίου 1941 οι Ναζί της Γερμανικής 6ης Στρατιάς κατέλαβαν το Κίεβο. Η πόλη είχε τότε περίπου 900.000 κατοίκους, από τους οποίους 150.000 εως 200.000 ήταν Εβραίοι. 

Στο Κίεβο οι Εβραίοι αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού. Ο Κόκκινος Στρατός όταν υποχώρησε από την περιοχή, πήρε μαζί του μεγάλο αριθμό Εβραίων, οι οποίοι εργάζονταν στις βιομηχανίες της ΕΣΣΔ. Πολλοί όμως, έμειναν πίσω.

Οι Ουκρανοί αντιμετώπισαν τους Γερμανούς ως απελευθερωτές, καθώς ήλπιζαν ότι θα τους βοηθούσαν να αποκτήσουν δικό τους ανεξάρτητο κράτος.

Επίτροπος της πόλης ανέλαβε ο γερμανός Έρικ Κοχ, ενώ  στρατιωτικός διοικητής ορίστηκε ο γερμανός Κουρτ Έμπερχαρντ.

Τις πρώτες ημέρες της γερμανικής κατοχής έγιναν δύο εκρήξεις από σοβιετικούς σαμποτέρ. Η μια στο αρχηγείο και άλλη στο κέντρο της πόλης. Οι Γερμανοί με αφορμή αυτά τα χτυπήματα προχώρησαν στο προαποφασισμένο σχέδιο για την εξόντωση όσων Εβραίων είχαν μείνει στην πόλη. Υπολογίζονταν σε 60.000 και οι περισσότεροι ήταν γυναίκες και παιδιά.

Ο Κουρτ Έμπερχαρντ συναντήθηκε με τους επικεφαλής της αστυνομίας και αποφάσισε την εξόντωση των Εβραίων.

Τον σχεδιασμό της επιχείρησης ανέλαβαν ο γερμανός διοικητής, Πολ Γκλόμπελ και ο γερμανός αξιωματούχος Ότο Ρας, οι οποίοι συνεργάστηκαν με ουκρανούς εθνικιστές και αστυνομικούς.

Στις 26 Σεπτεμβρίου τοιχοκόλλησαν αφίσες στην πόλη, στις οποίες ανακοίνωναν ότι τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου στις 8 το πρωί όλοι οι Εβραίοι της πόλης έπρεπε να συγκεντρωθούν σε ένα κεντρικό σταυροδρόμι. Μαζί τους έπρεπε να έχουν τα χαρτιά τους, ζεστά ρούχα και όσα πολύτιμα αντικείμενά μπορούσαν να μεταφέρουν.

“Όλοι οι Εβραίοι του Κιέβου και των περιχώρων διατάσσονται να παρουσιαστούν στις 8 το πρωί της 29ης Σεπτεμβρίου στη γωνία των οδών Μελνικόφσκι και Ντοκτούροφ, κοντά στο νεκροταφείο”.

“Θα πρέπει να φέρουν μαζί τους οποιοδήποτε έγγραφο που να πιστοποιεί την ταυτότητά τους, καθώς και τα προσωπικά τους είδη. Όποιος παρακούσει τη διαταγή και βρεθεί σε άλλο μέρος της πόλης θα εκτελείται επιτόπου, όπως και κάθε πολίτης που θα εισέλθει σε κατοικία εβραίου και συλληφθεί να κλέβει”.

Όλα έγιναν σύμφωνα με τις διαταγές των Ναζί. Στις 28 Σεπτεμβρίου οι Εβραίοι συγκεντρώθηκαν εκεί όπου τους είχαν υποδείξει. Οι περισσότεροι πίστευαν ότι οι Γερμανοί θα ακολουθούσαν τη συνήθη τακτική τους και θα τους μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Η Χαράδρα του θανάτου

Ωστόσο, αυτή τη φορά τα σχέδια τους ήταν διαφορετικά. Αρχικά, τους χώρισαν ομάδες 100 ατόμων και τους ζήτησαν να ακολουθήσουν πορεία προς το Μπάμπι Γιαρ, τη χαράδρα που βρισκόταν στο βορειοδυτικό άκρο της πρωτεύουσας.

Στις 29 Σεπτεμβρίου ξεκίνησε η μεγαλύτερη σφαγή Εβραίων που συνέβη εκτός στρατοπέδων. Διατάχθηκαν να βγάλουν τα ρούχα τους και να τακτοποιήσουν τα υπάρχοντά τους. Εάν κάποιος αντιστεκόταν, τον χτυπούσαν. Τους παράταξαν γυμνούς μπροστά από τη χαράδρα και τους εκτελούσαν.

Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν έως τις 3 Οκτωβρίου ή κατ’ άλλους έως την 1η Οκτωβρίου. Υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους περίπου 35.000 Εβραίοι.

Μόνο 29 κατάφεραν να επιζήσουν. Ανάμεσα τους, η ηθοποιός του θεάτρου, Ντίνα Προνίτσεβα, η οποία έπεσε στη χαράδρα πριν τη πυροβολήσουν και υποδύθηκε τη νεκρή. Όταν νύχτωσε, αναρριχήθηκε μέσα από τα πτώματα και δραπέτευσε. Την ίδια τακτική ακολούθησαν και οι υπόλοιποι 28 επιζήσαντες.

Τα επόμενα δύο χρόνια, ακολούθησαν χιλιάδες ακόμα εκτελέσεις κομμουνιστών, Ρομά και Εβραίων.

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, 100.000 άνθρωποι εκτελέστηκαν τα χρόνια του πολέμου στη χαράδρα Μπάμπι Γιαρ.

Μετά την αντεπίθεση των Σοβιετικών, το καλοκαίρι του 1943, οι Γερμανοί προσπάθησαν να αποκρύψουν τα ίχνη των θηριωδιών τους. Ξέθαψαν και έκαψαν τα πτώματα των χιλιάδων εκτελεσθέντων.

Το 1976 ανεγέρθηκε το πρώτο μνημείο προς τιμήν των θυμάτων. Όπως είχε αναφέρει ο ιστορικός Τίμοθι Σνάιντερ, “κανένα έθνος δεν μπορεί να έχει υγιή αντίληψη της ιστορίας του, αν δεν ασχοληθεί με τα σκοτεινά κεφάλαια του παρελθόντος του”.

• Η αρχική φωτογραφία από Wikimediamtx Commons: Σοβιετικοί αιχμάλωτοι καλύπτουν έναν ομαδικό τάφο μετά τη σφαγή του Μπάμπι Γιαρ, 1 Οκτωβρίου 1941.  

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το βίντεο ντοκουμέντο με την 13χρονη Άννα Φρανκ, θύμα του Ολοκαυτώματος των Ναζί. Την απαθανάτισαν τυχαία κατά τη διάρκεια ενός γάμου