Η τρομοκρατική επίθεση με 6 νεκρούς που σόκαρε την Πάτρα. Τη βόμβα έβαλε Παλαιστίνιος που στόχευε το βρετανικό προξενείο

19 Απριλίου 1991, ώρα 10:50 το πρωί. Μία βόμβα με 12 κιλά δυναμίτη εξερράγη στην Πάτρα και ένα πυκνό σύννεφο καπνού σκέπασε τον ουρανό.

Η έκρηξη σημειώθηκε σε μια εξαώροφη πολυκατοικία στην οδό Βότση 14, στο ισόγειο της οποίας βρίσκονταν γραφεία της εταιρείας ταχυμεταφορών ACS.

Έξι αθώοι Πατρινοί και ο τρομοκράτης που ενεργοποίησε την βόμβα έπεσαν νεκροί. Εννέα άτομα τραυματίστηκαν και μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο “Άγιος Ανδρέας”, ενώ άλλα δέκα τραυματίστηκαν ελαφρύτερα.

Ήταν η πιο μαύρη σελίδα στη σύγχρονη ιστορία της Πάτρας. Συντάραξε και συγκλόνισε την Ελλάδα και έγινε πρώτο θέμα στις εφημερίδες. “Τυφλή σφαγή” και “Τρόμος πάνω από την πόλη” ήταν μερικοί μόνο από τους πηχυαίους τίτλους.

“Ο δρόμος γέμισε σπασμένα γυαλιά και αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα”

Άνδρες της ειδικής ομάδας εμπειρογνωμόνων δήλωσαν: “Πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκε σε βομβιστική ενέργεια παρόμοιο υλικό. Η βόμβα είχε βάρος 12 με 14 κιλά και ήταν τυλιγμένη σε νάιλον σακούλα όταν εξερράγη“.

Η ισχυρότατη έκρηξη προκάλεσε την κατάρρευση μεσοτοιχιών και τμήματος της οροφής του ισογείου. Καταστράφηκαν ολοσχερώς οκτώ αυτοκίνητα, έσπασαν τζάμια και έπεσαν σοβάδες σπιτιών και καταστημάτων.

Σε διπλανές πολυκατοικίες τινάχτηκαν οι μπαλκονόπορτες μαζί με τα πλαίσια. Μία ένοικος που βρισκόταν στη βεράντα του πρώτου ορόφου και πότιζε τα λουλούδια δήλωσε:

“Όταν έγινε η φοβερή αυτή έκρηξη, νόμιζα ότι ήμουν σε κρατήρα ηφαιστείου. Τα αφτιά μου πονούσαν από τον κρότο και το σπίτι κουνιόταν σαν να γινόταν σεισμός. Ευτυχώς που ήμουν πίσω από τον τοίχο, γιατί θα είχα τραυματιστεί σοβαρά“.

“Άκουσα ένα εκκωφαντικό θόρυβο που κάλυψε τα πάντα. Ο δρόμος γέμισε σπασμένα γυαλιά και αναποδογυρισμένα αυτοκίνητα”, ανέφερε άλλος αυτόπτης μάρτυρας.

Οι σειρήνες από τα περιπολικά, τα ασθενοφόρα και τα πυροσβεστικά οχήματα ήταν εκκωφαντικές. Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική, παντού μύριζε μπαρούτι και όλα παρέπεμπαν σε σκηνικό από αστυνομικό θρίλερ.

Έξι νεκροί – Γλίτωσαν μαθητές

Συγκλονιστικές ήταν οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν στο νοσοκομείο “Άγιος Ανδρέας”, όπου έσπευσαν οι συγγενείς των θυμάτων για την αναγνώριση.

Οι έξι νεκροί Πατρινοί ήταν οι: Γιώργος Παπασωτηρόπουλος (57 χρόνων), Βασίλης Κυριακόπουλος (53), Γιάννης Καυκάς (24), Όλγα Στραγγαλινού (23), Δημήτρης Σεϊτανίδης (23) και Γεωργία Βέρρα (23).

Οι τέσσερις από αυτούς ήταν υπάλληλοι της ACS, ενώ οι άλλοι δύο πελάτης και περαστικός. Ο προϊστάμενος του γραφείου, Τάκης Παπαδάτος και ο υπάλληλος Διονύσης Σακάτος γλίτωσαν από τύχη, αφού βρίσκονταν σε άλλο χώρο, πολύ κοντά σε αυτόν που σημειώθηκε η έκρηξη.

Σύμφωνα με τον Τύπο, από καθαρή τύχη γλίτωσαν και εκατοντάδες μαθητές του τεχνικού επαγγελματικού λυκείου των Σχολών Σταματάκη, που βρίσκονταν απέναντι ακριβώς από το σημείο της έκρηξης. Είχαν βγει έξω για διάλειμμα, με αποτέλεσμα οι ζημιές στο κτήριο της σχόλης να μην προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς ή απώλειες.

Σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος και ο δήμαρχος Πατρέων καταδίκασαν την τρομοκρατική επίθεση και εξέφρασαν τα συλλυπητήριά τους στις οικογένειες των θυμάτων.

Η ταυτοποίηση του βομβιστή

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ο 26χρονος Παλαιστίνιος, Αχμέντ Χασικέχ ήταν ο άνθρωπος πίσω από τη βόμβα που σκόρπισε το θάνατο και άφησε συντρίμμια. Βρισκόταν στην Ελλάδα από το 1984 και είχε γραφτεί στη Σχολή Μηχανολόγων-Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Φέρεται να ανήκε σε ομάδα που σχετιζόταν με το δίκτυο του Αμπού Νιντάλ, του Παλαιστίνιου τρομοκράτη που, μεταξύ άλλων, ήταν πίσω από την τρομοκρατική επίθεση στο κρουαζιερόπλοιο “City of Poros”, τον Ιούλιο του 1988 (Ο Αμπού Νιντάλ ήταν ιδρυτής της οργάνωσης ΦΑΤΑΧ και οργάνωσε επιθέσεις σε είκοσι χώρες με περίπου 300 νεκρούς και 650 τραυματίες).

Η σορός του Χασικέχ βρέθηκε διαμελισμένη δύο ώρες μετά την έκρηξη. Ήταν σε τέτοιο βαθμό εξαϋλωμένη που μετά βίας αναγνωρίστηκε από τους ιατροδικαστές ότι ήταν άνδρας. Τελικά, η ταυτοποίησή του επετεύχθη χάρη σε ένα παπούτσι και ένα κομμάτι φοιτητικής ταυτότητας που βρέθηκαν.

Οι έρευνες στο δωμάτιο της Φοιτητικής Εστίας που έμενε ο Χασικέχ δεν απέδωσαν καρπούς. Τα υπάρχοντα του Παλαιστίνιου είχαν εξαφανιστεί, στοιχείο που αποδείκνυε την ύπαρξη συνεργατών, οι οποίοι, κατά τις αρχές, έδρασαν με αστραπιαία ταχύτητα.

Ο συνεργός

Στον απόηχο της φονικής έκρηξης, οι αρχές εξαπέλυσαν ανθρωποκυνηγητό για τον εντοπισμό των συνεργών του Χασικέχ. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, Έλληνες, Αμερικανοί, Ιταλοί και Άγγλοι πράκτορες μυστικών υπηρεσιών “χτένισαν” την Πάτρα, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για να διαπιστώσουν τυχόν διασυνδέσεις των δραστών με άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις.

Η Αστυνομία Πατρών και η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία, πάντως, απέκλεισαν το ενδεχόμενο να προήλθε η έκρηξη από γνώστη τρομοκρατική οργάνωση στην Ελλάδα.

Με βάση τις έρευνες των αρχών, ο Ασάρ Αλ Νομπανί είχε ισχυρό βαθμό εμπλοκής στην έκρηξη της Πάτρας. Ήρθε στη Θεσσαλονίκη το 1984. Γράφτηκε στο Τμήμα Χημείας του ΑΠΘ και ήταν στέλεχος της Γενικής Ένωσης Παλαιστινίων Φοιτητών.

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, είχε απελαθεί από την Ελλάδα ως ύποπτος τρομοκρατικών ενεργειών, ωστόσο επέστρεψε με πλαστό ισραηλινό διαβατήριο.

Άλλες πληροφορίες ανέφεραν πως επρόκειτο για “σκληροτράχηλο φενταγίν” και “έναν από τους καλύτερους μαθητές του Αμπού Νιντάλ”. Φέρεται να ήρθε από τη Θεσσαλονίκη στην Πάτρα και συναντήθηκε με τον Χασικέχ.

Στο χαμόσπιτο που έμενε ο Νομπανί στη Θεσσαλονίκη εντοπίστηκαν σημειώσεις, γράμματα και μια ατζέντα. Βρέθηκε, επίσης, ένα πιστόλι τύπου μπερέτα που ο Νομπανί φέρεται να ομολόγησε ότι του το είχε δώσει ένας συμπατριώτης του που εμπλεκόταν σε επίθεση με χειροβομβίδες εναντίον άλλων συμπατριωτών τους, σε φοιτητικές εστίες στη Θεσσαλονίκη.

Ο στόχος της τρομοκρατικής επίθεσης

Διάφορες υποθέσεις διατυπώθηκαν για το ποιος ήταν ο στόχος των τρομοκρατών, όπως ότι η βόμβα προοριζόταν για την Αθήνα. Η επίσημη εκδοχή ήταν πως ο στόχος του Χασικέχ και των συνεργών του ήταν το Βρετανικό Προξενείο, στη συμβολή των οδών Βότση και Όθωνος Αμαλίας.

Όμως, επειδή υπήρχε κόσμος στο κτήριο που ενδεχομένως θα τον υποψιαζόταν, ο Χασικέχ σταμάτησε λίγα μέτρα πιο πριν, στο ασανσέρ της πολυκατοικίας της οδού Βότση 14, με πιθανότερο σκοπό να κάνει έναν τελευταίο έλεγχο του εκρηκτικού μηχανισμού.

Από μάλλον αδέξιο χειρισμό, στην προσπάθειά του να αλλάξει την ώρα, η βόμβα έσκασε στα χέρια του Χασικέχ και τον σκότωσε ακαριαία. Έξω από την πολυκατοικία φαίνεται πως τον περίμενε ο Νομπανί, ο οποίος, μετά την έκρηξη, εξαφανίστηκε και παραβίασε το δωμάτιο του Χασικέχ στη Φοιτητική Εστία για να εξαφανίσει ενοχοποιητικά στοιχεία.

Δύο γυναίκες, μία διερχόμενη και μία που βρισκόταν στο μπαλκόνι της διπλανής πολυκατοικίας, ανέφεραν πως είδαν έναν νεαρό να τρέπεται σε φυγή μετά την έκρηξη, αλλά δεν θυμούνταν τα χαρακτηριστικά του.

Όσο για τον Χασικέχ, δύο ιδιοκτήτες καταστημάτων εντός της πολυκατοικίας που σημειώθηκε η έκρηξη, τον αναγνώρισαν από τις φωτογραφίες του που δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες. Ανέφεραν πως, το τελευταίο δίμηνο, είχαν αντιληφθεί τουλάχιστον 4-5 φορές τον Παλαιστίνιο να εισέρχεται στην πολυκατοικία.

Οι υποψίες για “οργάνωση-μαϊμού” και η τιμωρία των συνεργών του Χασικέχ

Στις 27 Απριλίου, οκτώ ημέρες μετά την έκρηξη, ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης, Ιωάννης Βασιλειάδης δήλωσε επίσημα ότι οι τρομοκράτες ήταν Παλαιστίνιοι και δεν είχαν σχέση με ελληνικές τρομοκρατικές οργανώσεις.

Ανέφερε, επίσης, ότι, στόχος των τρομοκρατών ήταν το προξενείο και πως, αν η βόμβα είχε τοποθετηθεί στο κτήριο, τα θύματα θα ήταν ακόμη περισσότερα και ο Χασικέχ ζωντανός.

Καθ’ όλη τη διάρκεια των ερευνών, προσήχθησαν στην Ασφάλεια και ανακρίθηκαν δεκάδες Παλαιστίνιοι ως ύποπτοι και, τελικά, αφέθηκαν ελεύθεροι. Με βάση τα όσα έγιναν γνωστά, εκτός από τον Νομπανί, συνεργοί του Χασικέχ ήταν τα αδέρφια Μπαϊκαράτ και Αουάντ Καλίλ.

Ωστόσο, πολλά ερωτηματικά παρέμειναν αναπάντητα, την ίδια στιγμή που ο Ιωάννης Βασιλειάδης υποστήριζε, σύμφωνα με τον Τύπο, ότι θα προέβαινε σε μεγάλες αποκαλύψεις, αλλά δεν το έπραξε.

Το 1995, ο Υπουργός Δημοσίας Τάξης, Στέλιος Παπαθεμελής έμμεσα επιβεβαίωσε δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η έκρηξη της Πάτρας αποδόθηκε σε “οργάνωση-μαϊμού”, η οποία στήθηκε για να εισπράξουν κάποιοι χρήματα από το “ταμείο” κατά της τρομοκρατίας. Παρ’ όλ’ αυτά, η υπόθεση δεν διαλευκάνθηκε ποτέ οριστικά.

Το 1995, ο Ασάρ Αλ Νομπανί και ο Μπαϊκαράτ Καλίλ καταδικάστηκαν σε 25 χρόνια κάθειρξη, για κατοχή, προμήθεια, κατασκευή και μεταφορά εκρηκτικών υλών, απλή συνέργεια σε ανθρωποκτονίες και σωματικές βλάβες κατά συρροή, για σύσταση και συμμορία και για διακεκριμένες φθορές.

Στον Αουάντ Καλίλ επιβλήθηκε κάθειρξη τριών ετών για κατοχή και μεταφορά εκρηκτικών υλών. Το δικαστήριο διέταξε την άμεση απέλαση και των τριών Παλαιστινίων μετά την έκτιση των ποινών τους.

Κάθε χρόνο, στις 19 Απριλίου, πραγματοποιείται μνημόσυνο στη μνήμη των έξι αδικοχαμένων ανθρώπων. Ένα μνημείο στη συμβολή των οδών Βότση και Όθωνος Αμαλίας έχει τοποθετηθεί από το Δήμο Πατρέων και η πλατεία έχει ονομαστεί “Πλατεία Θυμάτων Τρομοκρατίας”.

Πηγή εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: εφημερίδα “Τα Νέα“