Ο θρυλικός διπλός κατάσκοπος του ψυχρού πολέμου. Πρόδωσε στους Σοβιετικούς 42 βρετανούς πράκτορες και το περίφημο “τούνελ του Βερολίνου”. Η τρομερή δράση του Τζωρτζ Μπλέικ

«Για να προδώσεις, πρέπει να ανήκεις κάπου κι εγώ δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι ανήκα σε κανέναν» είχε πει ο διπλός κατάσκοπος Τζορτζ Μπλέικ, το 2012, από τη Μόσχα όπου ζούσε γιορτάζοντας τα 90 του χρόνια. Από το 2007 στο στήθος του φορούσε το παράσημο του «Τάγματος της φιλίας» που του είχε απονείμει ο Βλάντιμιρ Πούτιν.

Ο Μπλέικ για τη Μ.Βρετανία είναι ξεκάθαρα προδότης. Για τη Ρωσία ένας θρυλικός κατάσκοπος που τον τίμησαν με κάθε δυνατό τρόπο. Η δράση του είναι άξια μυθιστορήματος καθώς υπήρξε πρωταγωνιστής και για τις δύο πλευρές. Πολέμησε στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και στην Κορέα με τη Βρετανία, αλλά στη συνέχεια “έδωσε” πολύτιμους πράκτορες στο κομμουνιστικό στρατόπεδο. Φυλακίστηκε δύο φορές. Μία ως ήρωας και μία ως προδότης. Απέδρασε και διέσχισε καταζητούμενος όλη την Ευρώπη για να φθάσει τη Μόσχα. Πολλοί από όσους αποκάλυψε εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν και οι οικογένειές τους υπέφεραν.

Συγχρόνως η CIA έχασε αναντικατάστατους διπλούς πράκτορες που δεν μπορούσε να αναπληρώσει, καθώς η διείσδυσή της στη Σοβιετική Ένωση ήταν σχεδόν ανύπαρκτη.

42 κατάσκοποι αποκαλύφθηκαν εξαιτίας του. Το μεγάλο του όμως κατόρθωμα ήταν ότι ενημέρωσε τους σοβιετικούς για το τούνελ του Βερολίνου που είχαν δημιουργήσει οι σύμμαχοι για να υποκλέπτουν τις συνομιλίες. Σχεδόν επτά εκατομμύρια δολάρια και ένα τεράστιο κατασκευαστικό έργο 450 μέτρων, από το δυτικό ως το ανατολικό Βερολίνο, πήγε στράφι και χρησιμοποιήθηκε εναντίον τους. Φυσικά στη ζωή του υπήρξαν πολλές γυναίκες, τρεις γάμοι, τέσσερα παιδιά, τρία στη Βρετανία και ένα στη Ρωσία, και ανατροπές άξιες ενός μοναδικού κατασκόπου που σημάδεψε τον ψυχρό πόλεμο.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Τζορτζ Μπλέικ γεννήθηκε στο Ρότερνταμ από μητέρα προτεστάντισσα και πατέρα σεφαραδίτη Εβραίο με βρετανική υπηκοότητα. Του έδωσαν το όνομα Τζορτζ προς τιμήν του Βασιλιά Γεωργίου του 5^ου .

Ο πατέρας του, Άλμπερτ Μπέχαρ, υπηρέτησε τον στρατό και μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο τιμήθηκε με το μετάλλιο «Αξιέπαινης θητείας. Πάντα έκρυβε την εβραϊκή καταγωγή του. Το 1936, μετά τον θάνατο του πατέρα του ο Τζορτζ , σε ηλικία 13 ετών, πήγε στο Κάιρο για να ζήσει με την εύπορη θεία του και εκεί τελείωσε το σχολείο. Στο Κάιρο έκανε καλή παρέα με τον ξάδελφό του, Χένρι Κουριέλ , μετέπειτα ηγέτη του του κομμουνιστικού Δημοκρατικού Κινήματος για την Εθνική Απελευθέρωση. Ο Χένρι ήταν δέκα χρόνια μεγαλύτερος από τον Τζορτζ και όπως ο ίδιος είπε «η μαρξιστική ματιά του ξαδέλφου μου με επηρέασε σε διάφορες πλευρές της ζωής μου».

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε τον Μπλέικ στην Ολλανδία. Φυλακίστηκε αλλά αφέθηκε ελεύθερος καθώς ήταν μόλις 17 ετών και τότε μπήκε στην αντίσταση ως ταχυδρόμος. Το 1942 προσπάθησε να το σκάσει από την Ολλανδία και με ένα περιπετειώδες ταξίδι μέσω Βελγίου, Γαλλίας, Ισπανίας και Γιβραλτάρ κατάφερε να φτάσει στο Λονδίνο τον Ιανουάριο του 1943. Εκεί ξαναβρέθηκε με τη μητέρα και τις αδελφές του που είχαν φύγει από το Ρότερνταμ μόλις ξέσπασε ο πόλεμος. Εκείνη τη χρονιά η μητέρα τους αποφάσισε να αλλάξουν όνομα και το Μπέχαρ έγινε Μπλέικ.

Η πορεία από το ναυτικό στην Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΜΙ6)

Ο νεαρός Μπλέικ μπήκε στο Βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό και υπηρέτησε μέχρι το βαθμό του ανθυποπλοίαρχου. Εκεί στρατολογήθηκε από την ΜΙ6, στον «ολλανδικό» τομέα. Στη θητεία του στην υπηρεσία γνώρισε τη γραμματέα Ίρις Πικ και της έκανε πρόταση γάμου. Η οικογένεια της Πικ όμως χάλασε το ειδύλλιο όταν έμαθε για τις εβραϊκές ρίζες της οικογένειας του γαμπρού.

Το 1946 η ΜΙ6 τον έστειλε να αναλάβει τις ανακρίσεις των αξιωματικών του γερμανικού ναυτικού που αιχμαλωτίστηκαν σε υποβρύχια U-boat. Την επόμενη χρονιά το Ναυτικό που διαπίστωσε τις δυνατότητες του Μπλέικ τον έστειλε για εκπαίδευση στις ξένες γλώσσες σε κολέγιο του Κέιμπριτζ. Εκεί μεταξύ άλλων έμαθε και Ρωσικά.

Το 1948 η ΜΙ6 τον έστειλε στην Κορέα. Στη Σεούλ ο Μπλέικ δούλεψε ως μυστικός πράκτορας με βασικό στόχο να συγκεντρώνει πληροφορίες για την κομμουνιστική Νότια Κορέα, την Κίνα και στην Σοβιετική άπω ανατολή.

Το ξέσπασμα του πολέμου της Κορέας, το 1950, και η κατάληψη της Σεούλ από τον Κορεατικό Στρατό του Λαού είχε σαν αποτέλεσμα ο Μπλέικ μαζί με τους άλλους διπλωμάτες να βρεθούν στη φυλακή. Αρχικά στην Πιονγκγιάνγκ και μετά στον  ποταμό Άμνοκ, στα σύνορα Βόρειας και Νότιας Κορέας. Αυτή η φυλάκιση άλλαξε τη ζωή του για πάντα.

«Έγινα κατάσκοπος εθελοντικά – Ένιωσα ότι ήμουν στη λάθος πλευρά»

Μέσα στη φυλακή ο Μπλέικ άρχισε να διαβάζει Μαρξ. Παράλληλα ζούσε τους βομβαρδισμούς των αμάχων.

«Τεράστια αμερικανικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν μικρά χωριά. Σκότωναν μικρά παιδιά, γυναίκες και γέρους αφού οι ενήλικες άντρες ήταν στο μέτωπο. Αισθανόμουν ντροπή που ανήκα στη συμμαχία των ισχυρών που επιτίθενται σε ανυπεράσπιστους ανθρώπους. Ένιωσα ότι ήμουν στη λάθος πλευρά. Η επικράτηση του Κομμουνισμού ήταν αυτό που χρειαζόταν για να σταματήσει ο πόλεμος», ανέφερε σε συνέντευξη του μερικά χρόνια αργότερα.

Σε μια μυστική συνάντηση με τους φύλακες προσφέρθηκε να εργαστεί ως κατάσκοπος της KGB.

Το 1953 ο Μπλέικ επέστρεψε ως ήρωας της Κορέας στο Λονδίνο. Την επόμενη χρονιά παντρεύτηκε μια άλλη γραμματέα της ΜΙ6, την Γκίλιαν Άλαν. Η ζωή του κυλούσε κανονικά χωρίς κανείς να γνωρίζει ότι είχε γίνει διπλός κατάσκοπος.

Το 1955 η υπηρεσία τον έστειλε στο Βερολίνο και η τραγική ειρωνεία είναι ότι του ανατέθηκε η στρατολόγηση Σοβιετικών αξιωματούχων ως διπλών πρακτόρων υπέρ των Βρετανών.

Την ίδια ώρα ο ίδιος ο Μπλέικ έστελνε αναφορές στα κεντρικά της KGB, στη Μόσχα, για κινήσεις βρετανών πρακτόρων και ατους ενημέρωνε αναλυτικά για τις αμερικανικές επιχειρήσεις!

Ο Μπλέικ αποκάλυψε στους Ρώσους την «Επιχείρηση Χρυσός». Οι δυτικοί σε συνεννόηση με πράκτορες στο Ανατολικό Βερολίνο έσκαψαν ένα τούνελ με σκοπό να παγιδεύσουν τα τηλέφωνα του Σοβιετικού Στρατού. Οι Σοβιετικοί άφησαν την επιχείρηση να ολοκληρωθεί και δεν έκαναν κάποια κίνηση προκειμένου να μην «κάψουν» τον άνθρωπό τους, τον Τζορτζ Μπλέικ. Περίμεναν τη μετάθεσή του, και τότε αποκάλυψαν το τούνελ. Η προδοσία του Μπλέικ ακόμη δεν είχε γίνει γνωστή και οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες αναρωτιόντουσαν πώς μυρίστηκαν την επιχείρηση οι Ρώσοι. Η αποκάλυψη αυτής της επιχείρησης στοίχισε πολύ στη φήμη της CIA και της ΜΙ6.

Ο Μπλέικ συνέχιζε να προδίδει ονόματα πρακτόρων και να αισθάνεται ασφαλής.

Η υπηρεσία τον έστειλε στο Λίβανο όπου παρακολούθησε μαθήματα στο Middle East Centre for Arabic Studies. Όμως ο διπλός κατάσκοπος είχε μπει στο μικροσκόπιο των συναδέλφων του.

Το 1961 η σύλληψη ενός Πολωνού αξιωματικού πληροφοριών, του Μίκαελ Γκολενιέφσκι, και η κατάθεσή του ήταν η αρχή για να ξετυλιχτεί το κουβάρι της προδοσίας του Μπλέικ.

Ο Μπλέικ συνελήφθη μόλις επέστρεψε από τον Λίβανο. Τρεις μέρες τον ανέκριναν διαρκώς.

Με μεγάλη ευκολία, «σαν μην ήξερε τι μας έλεγε» είπαν οι ανακριτές, ο Μπλέικ διαβεβαίωσε ότι ούτε βασανίστηκε, ούτε απειλήθηκε από τους βορειοκορεάτες. «Άλλαξα στρατόπεδο εθελοντικά» είπε ξεκινώντας την επίσημη κατάθεσή του στην MI6.

Η μεγάλη απόδραση

Ο Μπλέικ, τον Μάιο του 1961, καταδικάστηκε σε 42 χρόνια κάθειρξης και οδηγήθηκε στις φυλακές του Γουόρμγουντ Σκραμπς του Λονδίνου.

Μετά από πέντε ήσυχα χρόνια ο Μπλέικ αποφάσισε να αποδράσει. Είχε κάνει καλές γνωριμίες και ο ευχάριστος χαρακτήρας του κέρδισε την εμπιστοσύνη κάποιων συγκρατουμένων του που τον βοήθησαν. Τρεις ήταν  οι άνθρωποι που οργάνωσαν την απόδραση του Μπλέικ: ο Σον Μπουρκ, με τον οποίο μοιράζονταν το ίδιο κελί και οι Μάικλ Ραντλ και Πατ Ποτλ που είχαν φυλακιστεί για τη δράση τους κατά της χρήσης πυρηνικών όπλων. Ο Μπουρκ είχε καθαρά οικονομικά κίνητρα για να βοηθήσει ενώ οι άλλοι δύο έβλεπαν τον Μπλέικ να υποφέρει και πίστευαν ότι η ποινή του είχε επιβληθεί ήταν εξοντωτική. Ο Μπουρκ είχε προμηθεύσει ένα μικρό ασύρματο στον Μπλέικ για να επικοινωνήσουν την ώρα του εγχειρήματος, αφού αυτός είχε απελευθερωθεί λίγες εβδομάδες νωρίτερα.

Η απόδραση έγινε στις 22 Οκτωβρίου του 1966 στο διάστημα 6 με 7 το απόγευμα. Την ώρα που όλοι οι κρατούμενοι ήταν συγκεντρωμένοι στην αίθουσα ψυχαγωγίας για να παρακολουθήσουν σινεμά ο Μπλέικ έσπασε το παράθυρο κελιού του και κατάφερε να βγει στο προαύλιο. Μέσω ασυρμάτου επικοινώνησε με τον Μπουρκ που του έριξε μια σκάλα με σχοινί για να ανέβει στη μάντρα. Έτσι ο διπλός κατάσκοπος Μπλέικ με μοναδική αναποδιά ένα σπασμένο χέρι βγήκε από τη φυλακή.

Ο Μπουρκ είχε βρει μια γκαρσονιέρα για να κρυφτούν με τον Μπλέικ αλλά γρήγορα την άφησαν επειδή ο ιδιοκτήτης ερχόταν μια φορά τη βδομάδα για καθαριότητα. Στη συνέχεια έμειναν σε σπίτια φίλων των άλλων δύο κρατουμένων. Εν τω μεταξύ αποφυλακίστηκε και ο Ποτλ. Η οργάνωση της διαφυγής του Μπλέικ στη Μόσχα συνεχιζόταν χωρίς απρόοπτα και παρά τις έρευνες της αστυνομίας.

Τελικά ο Μπλέικ κρυμμένος σε ένα βαν με το οποίο δύο φίλοι «πήγαιναν εκδρομή», πέρασε τη Μάγχη και έφτασε στο φυλάκιο Χελμστεντ-Μάριενμπορν στα σύνορα Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας. Με την αδρεναλίνη να είναι στο κόκκινο το βαν πέρασε τους απαραίτητους ελέγχους και λίγο αργότερα ο Μπλέικ συνάντησε τους χειριστές του στην Ανατολική Γερμανία που τον φυγάδευσαν με ασφάλεια στη Μόσχα.

Ένα μήνα μετά την απόδρασή του Μπλέικ η σύζυγός του, Γκίλιαν, κίνησε τις διαδικασίες διαζυγίου και επιμέλειας των παιδιών τους. Η απόφαση του δικαστηρίου φυσικά έδωσε την επιμέλεια των Άντονι, Τζέιμς και Πάτρικ στη μητέρα τους και όχι στον προδότη και αποστάτη πατέρα τους. Θα περνούσαν πολλά χρόνια μέχρι ο Μπλέικ να ξαναδεί τα τρία του αγόρια.

Για την ακρίβεια τα είδε σίγουρα το 2018,  στα 90εικοστά του γενέθλια όταν τον επισκέφθηκαν στη Μόσχα.

Ο ένας ήταν ιερέας, ο άλλος πυροσβέστης, μετά τη θητεία του στο στρατό και ο τρίτος διεθνολόγος με εξειδίκευση στην Ιαπωνία. Ο τέταρτος γιος του είναι ο Μίσα.

Η ζωή στη Μόσχα

Αν και το θέμα των παιδιών στοίχισε πολύ συναισθηματικά στον Μπλέικ, η ζωή του στη Μόσχα γρήγορα βρήκε τους ρυθμούς της. Παντρεύτηκε και απέκτησε κι άλλα παιδιά ενώ συνέχιζε να δουλεύει για την KGB με ρόλο συμβούλου και αναλυτή.

Μετά το 2012 οι πληροφορίες λένε ότι είναι σχεδόν τυφλός αλλά παραμένει πιστός στα μαρξιστικά-λενινιστικά ιδεώδη και φυσικά σε κάθε περίπτωση επαναλαμβάνει ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του προδότη αφού δεν θεωρούσε ότι ανήκε κάπου ώστε να προδώσεις τις αρχές του.

Το 2017 κυκλοφόρησε μια δήλωσή του σύμφωνα με την οποία «η μάχη ανάμεσα στο καλό και το κακό συνεχίζεται. Οι κατάσκοποι έχουν ένα δύσκολο  και κομβικό έργο: να σώσουν τον κόσμο από τον πυρηνικό κίνδυνο που υπάρχει εξ’ αιτίας ανεύθυνων πολιτικών.

Ο Τζορτζ Μπλέικ όταν εγκαταστάθηκε στη Μόσχα έγραψε το πρώτο του βιβλίο, το 1991, όμως ο εκδότης δεν πρόλαβε να του δώσει  τα συγγραφικά δικαιώματα αφού το Βρετανικό κράτος τα κατάσχεσε. Η αυτοβιογραφία με τίτλο: “Καμία άλλη επιλογή” απέφερε κέρδη για τον συγγραφέα περίπου 60 χιλιάδες λίρες όμως τελικά μετά από δικαστικό αγώνα και προσφυγή του Μλπέικ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πήρε μόνο 5 χιλιάδες λίρες.

Η πολυτάραχη ζωή του Τζορτζ Μπλέικ  έγινε βιβλίο, ραδιοφωνικό μυθιστόρημα, θεατρικό έργο. Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ είχε σχεδόν έτοιμη στα χαρτιά την ταινία «The Short Night, που βασιζόταν στην ζωή του διπλού βρετανού πράκτορα, όμως πέθανε πριν προλάβει να αρχίσει τα γυρίσματα.

Διαβάστε ακόμη: Η κατάσκοπος που εξελίχθηκε σε θηλυκό «Τσελεμεντέ» της Αμερικής. Μαγείρεψε για πρώτη φορά στα 32, έμαθε την Αμερική να μαγειρεύει γαλλικά φαγητά και έγινε τηλεπερσόνα…

Τα τούνελ του ψυχρού πολέμου. Όταν οι Αμερικανοί άνοιγαν σήραγγες κάτω από το ανατολικό Βερολίνο για υποκλοπές Σοβιετικών…