Η τρομερή χιονόπτωση στον Πειραιά του 1934. Οι συλλήψεις για τον χιονοπόλεμο και τα ακινητοποιημένα οχήματα στο Σκαραμαγκά

του συνεργάτη μας ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Το 1850 ο Πειραιάς παρέμεινε σκεπασμένος από χιόνι επί 11 ημέρες, κατά την διάρκεια μάλιστα του αποκλεισμού του λιμανιού από τον αγγλικό στόλο του ναυάρχου Πάρκερ. Τα πλοία που επιχειρούσαν να εισέλθουν το λιμάνι του Πειραιά κατάσχονταν και οδηγούνταν από τους Άγγλους στη Σαλαμίνα.

Τα μέτρα του αποκλεισμού δημιούργησαν απότομη άνοδο των τιμών των προϊόντων και η τιμή του άρτου διπλασιάσθηκε.

Ο Πειραιάς όλο τον Φεβρουάριο δεχόταν χιονοπτώσεις που δεν έλεγαν να υποχωρήσουν. Η τροφοδοσία κάρβουνου είχε διακοπεί και ο δοκιμαζόμενος λαός δεν είχε τρόπο να θερμανθεί. Ο Χειμώνας εκείνος του 1850 ήταν τόσο δύσκολος που έμεινε για πάντα χαραγμένος στην ιστορία της πόλης ως ο «Χειμώνας του Παρκέρη».

Το 1864 ο Πειραιάς παρέμεινε επί 14 ημέρες χιονοσκέπαστος, φαινόμενο εξαιρετικά σπάνιο, διότι ο Πειραιάς όταν συμβαίνει να καλυφθεί από χιόνι η διάρκεια κάλυψης δεν υπερβαίνει συνήθως τις δύο με τρεις ημέρες.

Στις 15 Μαρτίου του 1880 συνέβη ο Πειραιάς να σκεπαστεί από χιόνι και η θερμοκρασία να φτάσει στους 7 βαθμούς υπό το μηδέν! Αξιοσημείωτη χιονόπτωση καλύπτει επίσης τον Πειραιά στις 16 Φεβρουαρίου του 1925.

Η σφοδρότερη χιονόπτωση

Σύμφωνα όμως με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων αλλά και τις αντιδράσεις των κατοίκων στις 15 Φεβρουαρίου 1934 η χιονόπτωση που συνέβη ήταν η σφοδρότερη και προκάλεσε την ερήμωση της πόλης καθώς όλοι οι άνω των 30 ετών κλείστηκαν στα σπίτια.

Σε αυτό συνετέλεσε το γεγονός ότι η θερμοκρασία έφτασε για πρώτη φορά στον Πειραιά τους -8 βαθμούς! Σημειώθηκε ρεκόρ χαμηλής θερμοκρασίας ξεπερνώντας ακόμα και το -7 της 15ης Μαρτίου του 1880.

Πολλές στέγες σπιτιών ράγισαν από το βάρος του χιονιού. Δέκα οικίσκοι στην Δραπετσώνα κατέρρευσαν.

Σε αντίθεση όμως με τους κατοίκους της πόλης τα νεαρά στην ηλικία άτομα, έκαναν την εμφάνισή τους στο Πασαλιμάνι με μοναδικό σκοπό τον χιονοπόλεμο.  Σύμφωνα με την έκφραση της εποχής εξήλθαν για «να παίξουν χιονιές!».

Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στις μέρες μας που προκαλείται έντονη ανησυχία με την εμφάνιση έστω και μερικών νιφάδων, τότε οι άνθρωποι χάρηκαν με την εμφάνιση του χιονιού και εξήλθαν να παίξουν χιονοπόλεμο σαν μικρά παιδιά.

Η παρότρυνση του κόσμου «πάμε να παίξουμε χιονιές» οδηγούσε τελικώς σε τραυματισμούς και σε συνωστισμό στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών. Συνέβαινε πολλές φορές ο χιονοπόλεμος να ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια με αποτέλεσμα την επέμβαση της αστυνομίας.

Η έλλειψη πείρας οδηγούσε τους Πυροσβέστες της εποχής να κάνουν χρήση αντλίας νερού προκειμένου να διαλύσουν τον πάγο από τους δρόμους! Όταν όμως το νερό πάγωνε με τη σειρά του ο δρόμος γινόταν περισσότερο επικίνδυνος.

Γλύπτες και διάφοροι καλλιτέχνες εμφανίσθηκαν στους δρόμους για να φιλοτεχνήσουν προτομές και διάφορα αγάλματα από χιόνι.

Έξω από τον Σκαραμαγκά δέκα αυτοκίνητα και λεωφορεία γεμάτα κόσμο εγκλωβίστηκαν για ώρες και απεγκλωβίστηκαν από αυτοκίνητα της εφημερίδας «Ακρόπολης» που ενημερώθηκε τηλεφωνικά καθώς οι αρχές που είχαν ειδοποιηθεί στάθηκαν ανίκανες να επέμβουν.

“Τα βάσανα των σοφέρ”

Για πρώτη φορά δημοσιεύονται άρθρα στις εφημερίδες που αφορούν στην κίνηση των αυτοκινήτων κατά την διάρκεια χιονόπτωσης και φέρουν χαρακτηριστικούς τίτλους όπως «τα βάσανα των σοφέρ».

Είναι η πρώτη αναφορά πανελληνίως για αυτοκίνητα και οδηγούς που εγκλωβίζονται εξαιτίας του χιονιού και δίνονται οδηγίες για την κίνηση και τη συμπεριφορά κατά την διάρκεια τέτοιων φαινομένων.

Το Πασαλιμάνι και άλλοι δρόμοι του Πειραιά φωτογραφίζονται όχι μόνο για να απαθανατίσουν την χιονισμένη παραλία αλλά και την ερημιά των δρόμων.

Έκτοτε πολλές φορές ο Πειραιάς σκεπάστηκε από πέπλο χιονιού, όμως η χιονόπτωση του 1934 έμεινε στην ιστορία όχι μόνο για τη χαμηλότερη θερμοκρασία και διάρκεια, αλλά καθώς παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά οι αδυναμίες του σύγχρονου πολιτισμού έναντι των καιρικών φαινομένων, όπως διακοπές τηλεφωνικών συνδέσεων, συλλήψεις λόγω χιονοπόλεμου, εγκλωβισμούς αυτοκινήτων στους δρόμους και οδηγίες για κατάλληλη οδική συμπεριφορά των σοφέρ.