Η τρικυμία που διήρκεσε 22 ημέρες! Η διακοπή των δρομολογίων πλοίων και η νέκρωση της χώρας

Γράφει ο συνεργάτης μας Στέφανος Μίλεσης

Στις αρχές του Ιανουαρίου του 1932 είχε ξεσπάσει μια κακοκαιρία πρωτοφανής σε ένταση και σε διάρκεια. Η τρικυμία στις θάλασσες δεν έλεγε να σταματήσει.

Πάνω από πέντε ημέρες είχαν περάσει όταν η τρικυμία των θαλασσών είχε προκαλέσει διακοπή των δρομολογίων των πλοίων.  Όμως όλοι έκαναν υπομονή αφού οι κακοκαιρίες του χειμώνα αποτελούσαν μια συνηθισμένη κατάσταση. Όμως αυτή τη φορά τα πάντα έδειχναν διαφορετικά.

Η νέκρωση του λιμανιού

Τόσο το κεντρικό λιμάνι στον Πειραιά είχε νεκρώσει εξαιτίας της κακοκαιρίας, όσο και τα λιμάνια στα νησιά που δεν μπορούσαν ούτε μεταξύ τους να επικοινωνήσουν ακόμη κι όσα απείχαν μικρή απόσταση. Πρώτα διέκοψαν τα ιστιοφόρα σκάφη, που εκείνη την εποχή διεξήγαγαν το εμπόριο μεταξύ Πειραιά και νήσων κι ύστερα ακολούθησαν τα ατμόπλοια.

Καθώς η πρόγνωση του καιρού την εποχή εκείνη βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα, κανείς δεν είχε προβλέψει την κακοκαιρία με αποτέλεσμα οι αγορές να μην είχαν εφοδιαστεί με επιπρόσθετα αγαθά πέραν της συνηθισμένης ποσότητας που λάμβαναν.

Πρώτα σταμάτησε η αγορά ψαριών αφού τα αλιευτικά δεν έβγαιναν. Ακολούθησαν τα οπωρολαχανικά αφού τη τροφοδοσία Πειραιώς και Αθηνών γινόταν μέσω “Λεμονάδικων” με καΐκια από τα νησιά. Τέλος η αγορά έμεινε από κρέας, αφού τα σφαγεία σταμάτησαν να τροφοδοτούνται με κοπάδια ζώων που έφταναν επίσης με πλοία.

Η έλλειψη αγαθών προκάλεσε φυσικά την αύξηση των τιμών τους, που άρχισε πρώτα να εμφανίζεται στα νησιά αλλά σύντομα απλώθηκε σε όλη την ελληνική επαρχία. Δεν πρέπει να λησμονούμε πως εκείνη την εποχή, το οδικό δίκτυο ήταν στοιχειώδες και όλες οι μεταφορές αγαθών και μετακινήσεις ανθρώπων πραγματοποιούνταν με πλοία. Ακόμα και προορισμοί στεριανοί, εξυπηρετούνταν μέσω της ναυσιπλοΐας.

Η φαινομενική βελτίωση

Μόλις ο καιρός έδειχνε κάποια υποχώρηση, μερικοί τολμηροί ναυτικοί κινούσαν για εκτέλεση δρομολογίου. Αλλά μάταια! Η βελτίωση του καιρού διαρκούσε μονάχα για λίγο και όταν η κακοκαιρία έπιανε ξανά έβρισκε τα πλοία στο πέλαγος.

Κι αυτό ήταν χειρότερο για όσους είχαν τολμήσει να βγουν από το λιμάνι. Διότι  πολλά πλοία αναγκάστηκαν -καθώς είχαν χάσει την ασφάλεια του μεγάλου λιμανιού του Πειραιά- να καταφύγουν ακόμα και σε ερημικούς όρμους, τους πλησιέστερους που είχαν βρει, για να σωθούν. Εγκλωβίστηκαν σε αυτούς φορτωμένα με κόσμο χωρίς να διαθέτουν τρόφιμα και νερό.

Κάθε φορά που εμφανιζόταν βελτίωση ακολουθούσε χειρότερος καιρός από πριν. Το λιμάνι του Πειραιά νεκρώθηκε και οι ναυτικοί αφέθηκαν ελεύθεροι από τις εταιρείες να επιστρέψουν στα σπίτια τους μέχρι νεωτέρας, ώστε να μην καταβάλλονται μισθοί με τα πλοία δεμένα!…

Οι ημέρες περνούσαν….

Είχαν περάσει οι πρώτες δέκα ημέρες και η κατάσταση παρέμενε η ίδια. Κόσμος που κατέβαινε στο λιμάνι του Πειραιά έβλεπε τη θάλασσα σε τέτοια κατάσταση που δεν δικαιολογούσε την διακοπή των δρομολογίων.

“Μα πού είναι η ταραγμένη θάλασσα;” ρωτούσαν πολλοί τους ναυτικούς που συναντούσαν. Πραγματικά μέσα στο λιμάνι η θάλασσα ήταν λάδι!

Εκτός από χιόνι που έπεφτε κατά διαστήματα δε φαινόταν κανένα άλλο σημείο κακοκαιρίας. Μα μόλις τα πλοία έβγαιναν από το λιμάνι κι ανοίγονταν στο πέλαγος η θάλασσα τα ανάγκαζε να επιτρέψουν πίσω. Ο φαινομενικά ήρεμος καιρός αποτελούσε μια μεγάλη παγίδα πλοίων.

Τα μανιτάρια που “σφουγγάρισε” η θάλασσα

Μια τέτοια ημέρα ηρεμίας – παγίδας σημειώθηκε στις  26 Ιανουαρίου. Πολλοί κυβερνήτες εξαπατήθηκαν και αποφάσισαν να εκτελέσουν δρομολόγια. Μα τα περισσότερα ουδέποτε έφτασαν στον προορισμό τους.

Το πρώτο πλοίο που κατάφερε να φτάσει στο λιμάνι του Πειραιά ήταν το “ΜΑΙΡΗ Μ.” από την Χίο με 150 επιβάτες και εμπόρευμα μανταρίνια! Τα είχαν φορτώσει στο κατάστρωμά του αφού δεν ήταν εμπορικό για να διαθέτει αμπάρια. Μα μόλις το πλοίο έφτασε στο λιμάνι του Πειραιά στο κατάστρωμα δεν υπήρχε απολύτως τίποτα!

Τα κύματα είχαν σαρώσει το κατάστρωμα ρίχνοντας όλα τα κιβώτια με μανιτάρια στη θάλασσα. Οι επιβάτες σχεδόν λιπόθυμοι έβγαιναν σταδιακά από το πλοίο με μερικούς από αυτούς μόνο να είναι σε θέση να μιλήσουν στους δημοσιογράφους που έσπευσαν να καταγράψουν τις εντυπώσεις τους.

“Τα μανιτάρια τα σφουγγάρισε η θάλασσα… Τα κύματα έφταναν ως εκεί ψηλά!… Πρώτη φορά στα χρόνια που ταξιδεύω συνάντησα τέτοια φουρτούνα….”.

Το “Μαίρη Μ.” κατά την διάρκεια του ταξιδιού του από την Χίο δέχθηκε σήμα να σπεύσει προς βοήθεια του πλοίου “Υπεροχή” που είχε αναχωρήσει από την Σύρο και ουδέποτε είχε φτάσει στον προορισμό του.  Όταν όμως το “Μαίρη Μ.” το εντόπισε ανοιχτά του κάβου της Γιούρας, διαπίστωσε πως είχε σπεύσει προς βοήθεια άλλου πλοίου που είχε μηχανική βλάβη και συγκεκριμένα του πλοίου “Αγία Ζώνη”. Δηλαδή ο ένας έσπευδε προς βοήθεια του άλλου!…

Υπήρχαν όμως και δρομολόγια που ολοκληρώθηκαν προς πείσμα του καιρού. Τέτοιο ήταν το δρομολόγιο του μικρού φορτηγού “Αγγελική Βενετσάνου” που φόρτωσε άνθρακα από την Οδησσό και κατάφερε να φτάσει στον Πειραιά παλεύοντας με τα κύματα.

Η κατάσταση σε όλη την Ελλάδα

Το “Τήνος” της εταιρείας Ιγγλέση φόρτωσε κόσμο και εμπορεύματα αλλά δεν ξεκίνησε όπως το ίδιο έκανε και το “Φωκίων” της ατμοπλοΐας του Ποταμιάνου που φόρτωνε στην Κρήτη. Στο Πλωμάρι της Χίου το ατμόπλοιο “Ελληνίς” έμεινε εγκλωβισμένο φορτωμένο με επιβάτες και ζώα. Καθώς οι επιβάτες δεν μπορούσαν να συντηρηθούν μένοντας στο πλοίο το εγκατέλειψαν και στράφηκαν στον οικισμό του νησιού. Τα ζώα που είχαν φορτωθεί που προορίζονταν για την αγορά του Πειραιά, πέθαιναν καθημερινώς.

Στα λιμάνι της Καρύστου και της Μονεμβασίας τα πλοία που είχαν ποδίσει ελληνικά και ξένα φορτηγά ατμόπλοια είχαν συμπληρώσει πάνω από 20 ημέρες παραμονής. Στο Λαύριο βρίσκονταν ποδισμένα περισσότερα από 20 πλοία. Υπολογίστηκε πως περισσότερα των 100 πλοίων ελληνικών και ξένων διαφόρων τύπων είχαν εγκλωβιστεί σε όλα τα λιμάνια της χώρας.

Τελικώς η κακοκαιρία διήρκεσε περίπου μέχρι τα τέλη του Γενάρη του ’32 συμπληρώνοντας περισσότερες από 22 ημέρες θαλασσοταραχής.